Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Financial Times
Ποιος πρέπει να «κυβερνά» το ευρώ
Πέμπτη, 23/11/2017

Ποιος πρέπει να κυβερνά το ευρώ;

Είναι ένα ερώτημα που όπως είναι διατυπωμένο είναι προβληματικό. Κάθε πτυχή της οικονομίας της ευρωζώνης – η νομισματική και τραπεζική πολιτική, η δημοσιονομική πολιτική, τα ευρύτερα διαρθρωτικά οικονομικά καθεστώτα – χρειάζεται μια διαφορετική απάντηση όσον αφορά το ποιος πρέπει να την κυβερνάει.

Από μια άποψη, η σωστή απάντηση είναι «κανένας και όλοι». Γιατί οι ευρωπαϊκές οικονομίες είναι, και πρέπει να παραμείνουν, οικονομίες της αγοράς. Οι πόροι πρέπει, σε σημαντικό βαθμό, να κατανέμονται με βάση τις αποφάσεις ατόμων και επιχειρήσεων.

Αλλά αυτές οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται εντός ενός πλαισίου που περιλαμβάνει ρυθμίσεις, φόρους, την άμεση συμμετοχή του δημόσιου τομέα στην οικονομική δραστηριότητα και τη δημοσιονομική πολιτική. Ποιος θα πρέπει τότε να έχει το λόγο για κάθε μια από αυτές τις αποφάσεις οικονομικής πολιτικής;

Υπάρχει μια διαδεδομένη άποψη ότι οι δημοσιονομικές αποφάσεις και η ευρύτερη οικονομική πολιτική πρέπει να υπόκεινται σε κεντρικό έλεγχο και ότι αυτός ο έλεγχος πρέπει να χρησιμοποιείται για να βοηθάει στη «σύγκλιση» των διαφορετικών καθεστώτων οικονομικής πολιτικής μεταξύ των διαφορετικών κρατών μελών.

Η άποψη αυτή δεν απέχει πολύ από το να πραγματοποιηθεί στη δημοσιονομική πολιτική, με την εισαγωγή μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης, μιας σειράς από νέες, κεντρικές εξουσίες που υπερισχύουν των εθνικών.

Ορισμένοι πιστεύουν ότι οι ευρύτερες διαρθρωτικές πολιτικές πρέπει να συγκλίνουν, πιθανότατα υπό μια κεντρική κατεύθυνση, αν όχι έλεγχο. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, έχει πραγματοποιήσει διάφορες ομιλίες υπέρ του στόχου αυτού. Και μεταξύ των προτάσεων για μια βαθύτερη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης που βρίσκονται τώρα υπό συζήτηση, ορισμένες τάσσονται υπέρ μιας ακόμα μεγαλύτερης συγκέντρωσης των δημοσιονομικών και άλλων οικονομικών πολιτικών με αντάλλαγμα την πρόσβαση σε μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια για χώρες που πλήττονται από οικονομικές διαταραχές.

Έχω επιχειρηματολογήσει εδώ και καιρό ενάντια σε περαιτέρω συγκέντρωση των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών πολιτικών και έχω προτείνει να διατηρηθεί μια αυτονομία σε εθνικό επίπεδο. Υπάρχουν τρεις λόγοι για αυτό.

Πρώτον, οι πολιτικές πρέπει να ανταποκρίνονται στις πραγματικές διαφορές στις πολιτικές προτιμήσεις και στις οικονομικές συνθήκες μεταξύ των κρατών. Οι πολίτες μπορεί να τείνουν προς τα αριστερά ή προς τα δεξιά: προτιμούν διαφορετική στάθμιση ανάμεσα στο συλλογικό και το ατομικό, την ασφάλεια και το ρίσκο. Οι προτιμήσεις αυτές μπορεί να σχετίζονται ή να μη σχετίζονται με μοναδικές οικονομικές συνθήκες. Σε κάθε περίπτωση οφείλουν να γίνονται σεβαστές.

Δεύτερον, μπορούμε να μάθουμε από την πολλαπλότητα. Μια χώρα που αναπτύσσει μια δική της κοινωνιο-οικονομική πολιτική προσφέρει ένα δημόσιο αγαθό γιατί και οι υπόλοιποι μπορούν να δουν πόσο καλά λειτουργεί και αν μπορεί να εφαρμοστεί αλλού. Σκεφτείτε την επίδραση που είχαν οι μεταρρυθμίσεις Hartz στη Γερμανία ή το μοντέλο «flexicurity» στη Δανία.

Τρίτον, ακόμα και αν υπάρχουν λόγοι για μια πιο κεντρική λήψη αποφάσεων, είναι επικίνδυνο να εφαρμοστεί χωρίς μια ευρεία λαϊκή στήριξη. Μετά τις τοξικές πολιτικές της κρίσης χρέους της ευρωζώνης, η αποκατάσταση της εθνικής αυτονομίας ώστε να φανεί ότι η ψήφος στις εθνικές εκλογές κάνει πράγματι τη διαφορά, αποτελεί προϋπόθεση για περισσότερη αφαίρεση εθνικής κυριαρχίας στο μέλλον.

Το ότι πρέπει να επιστραφούν κάποιες εξουσίες άσκησης οικονομικής πολιτικής δεν σημαίνει ότι κάθε χώρα θα κάνει το δικό της. Υπάρχουν συχνά καλοί λόγοι για μια εναρμόνιση της πολιτικής, αλλά αυτό μπορεί συχνά να γίνει πρωτοπόρες «συμμαχίες των προθύμων» που αφήνουν την πόρτα ανοιχτή σε άλλους για να ενταχθούν αργότερα. Πρέπει να προσθέσουμε ότι υπάρχουν ορισμένοι τομείς που έχει νόημα να περιοριστούν οι κρατικές εξουσίες – όπως ο καθορισμός μιας κοινής φορολογικής βάσης για να αποτραπεί η φοροαποφυγή – αλλά αυτό αφορά την Ε.Ε. συνολικά, όσο και την ευρωζώνη.

Το μόνο που μένει είναι η διακυβέρνηση του ίδιου του «ευρώ», του πραγματικού νομίσματος. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αυτό γίνεται από την ΕΚΤ και έτσι θα έπρεπε να γίνεται. Αλλά στην πραγματικότητα η ΕΚΤ έχει πολύ λιγότερο έλεγχο πάνω στο νόμισμα ακόμα και στα πιο βασικά σημεία. Το μεγαλύτερο μέρος της προσφοράς χρήματος – τα υφιστάμενα ευρώ που χρησιμοποιούν τα άτομα και οι επιχειρήσεις για συναλλαγές – δεν δημιουργείται από την κεντρική τράπεζα αλλά από το (σε μεγάλο βαθμό ιδιωτικό) τραπεζικό σύστημα όταν χορηγεί δάνεια. Αυτό ισχύει για όλα τα νομισματικά συστήματα σήμερα, αλλά έχει ιδιαίτερη σημασία για μια νομισματική ένωση πολλών χωρών.

Επειδή η ποσότητα του χρήματος που βρίσκεται σε κυκλοφορία καθορίζεται από τις αποφάσεις χιλιάδων τραπεζών, η κεντρική τράπεζα έχει περιορισμένο έλεγχο πάνω στην ανάπτυξη – και σε μια κρίση στην συρρίκνωση – της ποσότητας του χρήματος στην οικονομία. Αυτό είναι από μόνο του κακό. Αλλά από την στιγμή που οι τράπεζες υπόκεινται σε κρατικές ρυθμίσεις, η διαδικασία δημιουργίας του χρήματος είναι ιδιαίτερα χαοτική, όταν οι τραπεζικές ρυθμίσεις διαφέρουν από χώρα σε χώρα.

Για την διακυβέρνηση του ευρώ, αυτό σημαίνει δύο πράγματα. Πρώτον, ότι είναι αναγκαία μια μεταφορά των εξουσιών για την εποπτεία, την ρύθμιση και την εκκαθάριση και αναδιάρθρωση των τραπεζών σε κεντρικό επίπεδο. Αυτό συμβαίνει με τη δημιουργία μιας τραπεζικής ένωσης, αλλά πρέπει να πάει ακόμα πιο πέρα.

Δεύτερον, η ΕΚΤ πρέπει να δοκιμάσει να ανακτήσει τον έλεγχο της προσφοράς χρήματος. Πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα μικρότερων κεντρικών τραπεζών και να εξετάσει πως θα μπορούσε να δημιουργήσει επίσημο ηλεκτρονικό χρήμα διαθέσιμο σε όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, απελευθερώνοντας τη διαδικασία δημιουργίας χρήματος από το τραπεζικό σύστημα.

Για να συνοψίσουμε: ποιος θα κυβερνάει το ευρώ; Στην δημοσιονομική και διαρθρωτική πολιτική, η διακυβέρνηση πρέπει να περιλαμβάνει περισσότερη αυτονομία για τις εθνικές κυβερνήσεις. Σε ζητήματα νομισματικής πολιτικής, ο κεντρικός έλεγχος πρέπει να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο και να περιοριστεί η δύναμη όχι μόνο των κρατών, αλλά και των τραπεζών.

Σχετικοί όροι:
Συναφείς αναρτήσεις
Στη λίστα FT1000 των Financial Times, η οποία παρουσιάζει τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες της Ευρώπης, συμπεριλήφθηκε  η  Ferryscanner, η ελληνική μηχανή αναζήτησης ...
Υψηλός ο πληθωρισμός ακόμα, απέχει από το στόχο 2%
Την 9η διαδοχική παρέμβαση στο ύψος των επιτοκίων ανακοίνωσε, όπως και αναμενόταν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία ...
Διεθνής Οργάνωση Ενέργειας (ΙΕΑ)
  Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να μειωθεί κατά 3% το 2023 στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ...
Με προϋπολογισμό περίπου 3,5 εκατ. ευρώ
Το έργο της Agritech EU, «Digital Agriculture for Sustainable Development», βρίσκεται σε εξέλιξη. Με προϋπολογισμό περίπου 3,5 εκατομμυρίων ευρώ, ...
Ψηφιακός Μετασχηματισμός - Έρευνα
Το Παρατηρητήριο του ΣΕΒ για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό ολοκλήρωσε πρωτογενή έρευνα με σκοπό τη χαρτογράφηση των αναγκών, προτεραιοτήτων και ...
Έρευνα του Εμπορικού Επιμελητηρίου της ΕΕ
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις στην Κίνα δυσκολεύονται περισσότερο να δραστηριοποιηθούν στη χώρα, ακόμη και μετά την επάνοδο της χώρας στην ...
Συμβούλιο - 11ο πακέτο
Εκατοντάδες δεξαμενόπλοια θα μπορούσαν να αποκλειστούν από τα ευρωπαϊκά λιμάνια στο πλαίσιο μιας νέας προσπάθειας για την καταστολή των ...
Βρυξέλλες - COP28
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεσμεύτηκαν την Τετάρτη να δημιουργήσουν υποστήριξη ενόψει της φετινής συνόδου κορυφής ...
Οι αγορές αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ άρχισαν να ομαλοποιούνται στα τέλη του 2022 μετά την αστάθεια που ...
 
 
Επιφυλακτικές τοποθετήσεις, μικτά πρόσημα στο ταμπλό και οριακές διακυμάνσεις είναι η εικόνα και σήμερα στην Λεωφόρο Αθηνών, με τους επενδυτές να συνεχίζουν τρίτη ...
Χρηματιστήριο Αθηνών
Δύο πτωτικές συνεδριάσεις μετράει η αγορά, καθώς η αναμέτρηση με την περιοχή των 1410 μονάδων συναντά δυσκολίες μετά ;πό ένα ράλι διαρκείας στο ...
Μετά από τέσσερις συνεχόμενα ανοδικά συνεδριάσεις έρχονται οι πρώτες αναταράξεις κι ενώ ο γενικός δείκτης βρέθηκε σε υψηλό 6,5 ετών χθες. Στις 1338 ...
Κ. Ξιφαράς, Διευθύνων Σύμβουλος ΔΕΠΑ Εμπορίας στο 6ο AIF
Στους καθοριστικούς παράγοντες που επιτρέπουν σήμερα στην Ευρώπη να μην αντιμετωπίζει προβλήματα ενεργειακής τροφοδοσίας αλλά και στις παρεμβάσεις που απαιτούνται στη βασική αγορά ...
Η ΕΚΟ επιβεβαιώνει έμπρακτα τη δέσμευσή της να βρίσκεται δίπλα στους καταναλωτές και στη θέρμανση! Έτσι, τους δίνει τη δυνατότητα να προμηθευτούν και ...
Toν κίνδυνο της ταχείας αποβιομηχάνισης της Ευρώπης - που ήδη έχει ξεκινήσει- που απορρέει από τη  ταχεία μετάβαση στην πράσινη οικονομία την οποία ...
Χρηματοδοτικό κενό παρατηρείται για την κάλυψη των απαραίτητων επενδύσεων που σχετίζονται με την ενεργειακή μετάβαση, πράγμα που προβληματίζει έντονα τους ευρωπαϊκούς φορείς, με ...
Σε 4,3% από 5,2% στην Ευρώπη
Κατά 2,4% αυξήθηκαν οι τιμές καταναλωτή στη χώρα μας αυτόν τον μήνα ετησίως, σε εναρμονισμένη βάση για να μπορούν να συγκριθούν με τις υπόλοιπες χώρες ...
Σε προς τα πάνω αναθεώρηση κατά 10% των τεχνικών της παραδοχών για τις τιμές του πετρελαίου, σε πολύ ήπια θετική αναθεώρηση για τις ...
Grant Thornton
Στον απόηχο του καλοκαιριού και βάσει των όσων είχαν ήδη δημοσιοποιηθεί την άνοιξη του 2023 έπειτα από σχετική διαβούλευση, η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε ...
Σε 5,3% στην Ευρώπη
Στο 5,3% αναμένεται να έχει διαμορφωθεί ο ετήσιος πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ τον Ιούλιο, από 5,5% τον Ιούνιο σύμφωνα με μια προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ...
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των μεγάλων αγορών
Η σταθερή οικονομική ανάπτυξη στη Γαλλία και την Ισπανία και μια πολύ μέτρια ανάκαμψη στη Γερμανία θα μπορούσαν να είναι αρκετές για να επιβεβαιώσουν ότι ...