Η τουρκική λίρα συνέχισε την άνοδο έναντι του δολαρίου τη Δευτέρα, μετά την ανακοίνωση της στατιστικής υπηρεσίας της χώρας ότι η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 11,1% το τρίτο τρίμηνο, ξεπερνώντας κατά πολύ τις προβλέψεις των αναλυτών που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters (που ανέμενε ανάπτυξη 10%) και του Bloomberg (8,5%).

Ωστόσο, η λίρα δεν πραγματοποίησε άλμα. Η άνοδος του 1% το πρωί της Δευτέρας έφερε το ράλι έναντι του δολαρίου στο 3,6% από τα χαμηλά της 28ης Νοεμβρίου. Αλλά παραμένει 10% χαμηλότερα έναντι του δολαρίου σε σχέση με το πρόσφατο υψηλό του Σεπτεμβρίου και έχει χάσει πάνω από το ένα τέταρτο της αξίας της από τον Απρίλιο του περασμένου έτους.

Τα νέα για ανάπτυξη 11,1% είναι καλά μόνο μέχρι ένα σημείο. Ακόμα και αν η οικονομία της Τουρκίας επιδεικνύει αναπάντεχη αντοχή μπροστά στις προκλήσεις, όπως το έθεσε στους FT η Χατίς Καραχάν, οικονομικός σύμβουλος του Ταγίπ Ερντογάν, οι επενδυτές συνεχίζουν να ανησυχούν για μια σειρά από λόγους.

Αυτοί είναι οι τρεις από αυτούς: Ο πρώτος είναι η ποιότητα της ανάπτυξης. Στα θετικά, λέει ο Τίμοθι Ας της BlueBay Asset Management, είναι τα υγιή δημόσια οικονομικά, ο ισχυρός τραπεζικός τομέας και η «φιλική προς την επιχειρηματικότητα κουλτούρα». Η Τουρκία, σημειώνει, «θέλει να αναπτυχθεί».

Στα αρνητικά, περιλαμβάνονται οι συνέπειες από την ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω δημοσιονομικής γενναιοδωρίας και φθηνής πίστωσης. «Έχει υπάρξει υπερβολικά μεγάλη τόνωση» σημειώνει ο κ. Ας. Η κυβέρνηση έχει υπογραμμίσει τη συνεισφορά των επενδύσεων στην ανάπτυξη του τρίτου τριμήνου. Αλλά έρχεται από μια πολύ χαμηλή βάση. Η κατανάλωση έχει παίξει πολύ μεγαλύτερο ρόλο. Ως εκ τούτου, ο πληθωρισμός τρέχει με 13%, αρκετά πάνω από τον στόχο του 5%.

Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο εκτοξεύτηκε κοντά στο 9% του ΑΕΠ μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, συρρικνώθηκε στο 3,4% στην αρχή του έτους. Αλλά έχει αρχίσει να επεκτείνεται και πάλι, αγγίζοντας το 4,7% στο τρίτο τρίμηνο.

Η Τουρκία είναι επικίνδυνα εκτεθειμένη. Ο Ινάμ Ντεμίρ της Nomura αναμένει πως η ανάγκη της χώρας για εξωτερική χρηματοδότηση θα φτάσει τα 43 δισ. δολάρια στο τέλος του έτους. Σε αυτό προστίθενται αποπληρωμές ξένου χρέους που λήγει τους επόμενους δώδεκα μήνες και ανέρχεται στα 170 δισ. δολάρια.

«Αυτά είναι πολύ μεγάλα ποσά» λέει ο κ. Ντεμίρ. Η ικανότητα της Τουρκίας να εξυπηρετήσει το χρέος της, υποστηρίζει, θα εξαρτηθεί από το πόσο χαλαρή είναι η παγκόσμια ρευστότητα. «Αν τα επιτόκια σε βασικές αγορές παραμείνουν χαμηλά, θα είναι σε θέση να μετακυλίσει το χρέος της. Αλλά αν οι αποδόσεις αυξηθούν, η Τουρκία θα είναι η πρώτη που θα τιμωρηθεί».

Η δεύτερη ανησυχία αφορά το τι θα γίνει μετά. Ένας σημαντικός παράγοντας πίσω από τη φετινή ανάπτυξη ήταν ένα ταμείο εγγύησης των πιστώσεων για μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που προσέφερε στήριξη για κρατικά δάνεια και το οποίο είχε κεφάλαια περίπου 65 δισ. ευρώ. Αλλά το ταμείο έχει σχεδόν εξαντληθεί.

Ακόμα και αν η κυβέρνηση ήθελε να το επεκτείνει, οι τράπεζες δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να δανείσουν, λέει ο Ατίλα Γεσίλαντα της συμβουλευτικής GlobalSource Partners.

H κυβέρνηση εξετάζει νέα προγράμματα τόνωσης την επόμενη χρονιά για στρατηγικούς τομείς για την οικονομία. Ο κ. Γεσίλαντα είναι επιφυλακτικός. «Τα παραδοσιακά εργαλεία έχουν εξαντληθεί» επισημαίνει. «Χρειάζονται κάποια νέα μαγικά κόλπα».

Η τρίτη ανησυχία αφορά τον κ. Ερντογάν. «Αυτό έχει γίνει ένα τεράστιο πρόβλημα για όποιον ενδιαφέρεται να επενδύσει ή έχει επενδύσει στην Τουρκία» λέει ο κ. Γεσίλαντα. «Η Τουρκία δεν υπήρξε ποτέ μια χώρα με αποκεντρωμένη δομή λήψης αποφάσεων, αλλά μετά το δημοψήφισμα, ο μηχανισμός άσκησης πολιτικής συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο γύρω από τον Ερντογάν» επισημαίνει. «Κάθε ημέρα γίνεται χειρότερα. Δεν ξέρουμε ποιον ακούει».

Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η κα Καραχάν έχει βγει στο προσκήνιο ως το δημόσιο πρόσωπο της οικονομικής πολιτικής. Ακόμα και οι επικριτές της κυβέρνησης της πλέκουν το εγκώμιο για τις περγαμηνές της και την ψυχραιμία με την οποία διαχειρίζεται τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα. «Κανείς δεν έχει κάποιο κακό λόγο να πει γι' αυτήν», επισημαίνει ο κ. Ας. Η κα Καραχάν υποβαθμίζει τη σημασία των ανησυχιών για τις επιθέσεις του κ. Ερντογάν κατά του «λόμπι των επιτοκίων».

«Είναι γεγονός πως είναι απογοητευμένος με τα υψηλά επιτόκια, γιατί θέλει να ενθαρρύνει τις επενδύσεις» σημειώνει η ίδια. «Αλλά ανησυχεί επίσης και για τον πληθωρισμό και θέλει να μειωθεί το ταχύτερο δυνατόν» επισημαίνει. Η ίδια απορρίπτει επίσης τις ανησυχίες για τον βαθμό ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας. «Η συζήτηση έχει ξεφύγει από τα λογικά πλαίσια» υπογραμμίζει. «Αν η κεντρική τράπεζα δεν ήταν ανεξάρτητη, πώς θα μπορούσε να είχε προχωρήσει σε σύσφιξη 400 μονάδων βάσης φέτος;».

Κατά ειρωνικό τρόπο, οι διαβεβαιώσεις της κας Καραχάν μπορεί να είναι ένας από τους λόγους που αναμένεται η κεντρική τράπεζα να ακολουθήσει την τελευταία έκκληση της κυβέρνησης και να προχωρήσει σε επιθετική αύξηση επιτοκίων στη συνεδρίαση της Πέμπτης. Απλά, μην περιμένετε κάποια έντονη αντίδραση της λίρας.