Μία εξίσωση με αρκετούς άγνωστους παράγοντες, κυρίως όσον αφορά στο πώς θα διαμορφωθεί στο μέλλον το κόστος ρύπων της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής σε συνδυασμό με την αποζημίωση-αντιστάθμιση για τις βιομηχανίες, καλούνται να λύσουν οι υποψήφιοι επενδυτές, πριν λάβουν τις τελικές αποφάσεις για συμμετοχή στον διαγωνισμό, που προκήρυξε η ΔΕΗ για την πώληση λιγνιτικών μονάδων στη Μελίτη και τη Μεγαλόπολη. Ενα διαγωνισμό, που ήδη τρέχει, αφού στις 21 Ιουνίου λήγει η προθεσμία για την εκδήλωση ενδιαφέροντος.
Το πλαίσιο που ορίζει σε ευρωπαϊκό επίπεδο ορισμένους από τους συντελεστές για το carbon leakage, δηλαδή την αποζημίωση της βιομηχανίας για το κόστος ρύπων προκειμένου να αποφευχθεί η μετεγκατάσταση μονάδων σε τρίτες χώρες πιο χαλαρή περιβαλλοντικό νομοθεσία, λήγει το 2020 και από εκεί και πέρα δεν είναι σαφές τι ακριβώς θα ισχύσει. Αυτό, όπως αναφέρουν στελέχη της βιομηχανικής αγοράς, προκαλεί μεγάλη αβεβαιότητα γιατί σχετίζεται άμεσα με τις χρεώσεις που θα επιβαρύνουν στο μέλλον τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή και θα μπορούν να αντισταθμίζουν -δηλαδή να αποζημιώνονται γι’αυτές- οι βιομηχανικοί πελάτες τους.
Σήμερα, η υπουργική απόφαση που καθορίζει την αποζημίωση των επιλέξιμων βιομηχανιών για το carbon leakage προβλέπει ότι η αποζημίωση- αντιστάθμιση- το 2018 ανέρχεται στο 80% της χρέωσης προμηθευτή. Για το 2019 και το 2020 η σχετική αποζημίωση μειώνεται στο 75%. Πρόβλεψη για το τι θα ισχύσει από το 2021 και μετά δεν υπάρχει.
Την αβεβαιότητα, για την μετά το 2020 εποχή, εντείνει ένας επιπλέον παράγων. Τα ποσοστά που που προαναφέρθηκαν (και αποτυπώνονται στις Κατευθυντήριες Γραμμές της ΕΕ για τις Ενισχύσεις στο Περιβάλλον και την Ενέργεια) έχουν διαμορφωθεί με βάση το μέσο ανθρακικό αποτύπωμα της χώρας, έναν συντελεστή εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, ο οποίος ως το 2020 για την Ελλάδα έχει καθοριστεί σε 0,82 τόνους διοξειδίου του άνθρακα /μεγαβατώρα και λειτουργεί ως πλαφόν στο ύψος της αποζημίωσης που μπορούν να πάρουν οι βιομηχανίες. Αν ο συντελεστής αυτός αλλάξει, τότε θα μεταβληθούν ανάλογα και όλα τα δεδομένα της εξίσωσης για το ύψος της αποζημίωσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ανθρακικό αποτύπωμα της μονάδας της Μελίτη Ι στη Φλώρινα φθάνει στο 1,1-1,2 τόνους CO2/ ΜWh και για τις μονάδες 3 και 4 της Μεγαλόπολης στο 1,75 τόνους CO2/ΜWh. Κατά μέσον όρο στο σύνολο των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ φθάνει στο 1,52 τόνους CO 2/ΜWh, όπως προκύπτει από την απόφαση της ΡΑΕ για τα ΝΟΜΕ (δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας).
Με το πλαφόν 0,82 - που ισχύει σήμερα για τη χώρα- , μειώνεται μεν η μέγιστη αποζημίωση που μπορεί να πάρει μία βιομηχανία για το κόστος ρύπων- αλλά το τελικό κόστος που προκύπτει δεν είναι απαγορευτικό. Αν όμως ο συντελεστής αυτός μειωθεί σημαντικά, τότε τα δεδομένα αλλάζουν και καθιστούν τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή όλο και λιγότερο ελκυστική.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις ο νέος συντελεστής μετά το 2020 μπορεί να πέσει στο 0,65 ή ακόμα και στο 0,6
Σήμερα ο Συντελεστής Εκπομπής CO2 για τη ΔΕΗ ανέρχεται σε περίπου 1 τόνο CO2/ΜWh. Aυτός όμως είναι ο συντελεστής για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγει και όχι για το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που πουλά. Επειδή η ΔΕΗ πουλά περισσότερη ενέργεια από αυτή που παράγει, ο συντελεστής που χρεώνει για το σύνολο της ενέργειας που διαθέτει είναι μικρότερος.
Αν όμως υπογραφόταν ένα προθεσμιακό συμβόλαιο για την παραγωγή πχ της μονάδας της Μελίτης, τότε η χρέωση θα γινόταν με βάση το συγκεκριμένο ανθρακικό αποτύπωμα της μονάδας, το 1,1-1,2 τόνους CO 2/MWh
Στην ίδια λογική ο αγοραστής μίας λιγνιτικής μονάδας δεν θα έχει τη δυνατότητα να κατανείμει το συγκεκριμένο κόστος σε ένα ευρύτερο ενεργειακό portfolio (εκτός βέβαια και αν διαθέτει ευρύτερο χαρτοφυλάκιο), οπότε αναγκαστικά θα χρεώνει με βάση τον υψηλό συντελεστή. Η δε αντιστάθμιση που θα παίρνει ο βιομηχανικός πελάτης κινδυνεύει να μειωθεί σημαντικά.
Στην περίπτωση που στο πάζλ αυτό προστεθεί και το κόστος των ρύπων, με τα περισσότερα προγνωστικά να συγκλίνουν για αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 στα 20 ευρώ ανά τόνο, από τις αρχές της επόμενης δεκαετίας ίσως και νωρίτερα - ακόμα και για 30 ευρώ τον τόνο, προς το τέλος της δεκαετίας του 2020- τότε το πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο.
Όλες αυτές οι αβεβαιότητες δείχνουν να προβληματίζουν τους ενδιαφερόμενους για τις υπό πώληση μονάδες της ΔΕΗ. Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο ότι δεν προετοιμάζονται για τον διαγωνισμό, με πληροφορίες να αναφέρουν ότι τουλάχιστον δύο- τρεις μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι της χώρας εξετάζουν τη συμμετοχή τους, καθώς και εγχώριοι ηλεκτροπαραγωγοί αλλά και ξένες εταιρίες. Η πρώτη φάση, της υποβολής ενδιαφέροντος, δεν είναι πάντως δεσμευτική.
