Πριν ακόμα προλάβει να στεγνώσει το μελάνι από την υπογραφή της συμφωνίας της Ελλάδας και των Σκοπίων, η ενεργοποίηση παλαιότερων συμφωνιών ανάμεσα στις δύο χώρες επανέρχεται και μάλιστα με φόρα! Ο ίδιος ο υπουργός Ενέργειας κ. Γ. Σταθάκης σε δηλώσεις του την περασμένη εβδομάδα μίλησε για την επανενεργοποίηση του αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας – Σκοπίων. Από την άλλη, η ΔΕΗ μέσω της πρόσφατης εξαγοράς της εταιρείας εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας στη γειτονική χώρα, της εταιρείας EDS, έχει πιάσει… στασίδι στην προοπτική ανοίγματος της εκεί αγοράς και τα Ελληνικά Πετρέλαια, όπως δηλώνουν κορυφαίες πηγές στον όμιλο, από τη στιγμή που επικυρωθεί η συμφωνία ανάμεσα στα δύο κράτη μέσα σε ένα μήνα θα έχουν βάλει σε λειτουργία τον αγωγό πετρελαίου. Αλλά ας τα πάρουμε με την σειρά…
Ο κλειστός αγωγός
Εφόσον όλα πάνε βάσει χρονοδιαγράμματος και η τελική συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την Βόρεια Μακεδονία επικυρωθεί οριστικά και τελεσίδικα, χωρίς προβλήματα και πισωγυρίσματα μέχρι τέλος του χρόνου η χώρα μας πρόκειται να εμπλακεί σοβαρά στην προώθηση των έργων υποδομής που αφορούν στο γειτονικό κράτος. Κατ’ αρχήν υπάρχει ήδη ένας αγωγός πετρελαίου, αυτός των Ελληνικών Πετρελαίων που συνδέει το διϋλιστήριο της Θεσσαλονίκης (Καλοχώρι) με το προάστιο των Σκοπίων, όπου βρίσκονται τα διϋλιστήρια ΟΚΤΑ, επίσης συμφερόντων των ΕΛΠΕ. Όπως αναφέρουν στο b.e. πηγές πολύ κοντά στη διοίκηση του Ελληνικού ενεργειακού ομίλου, ο συγκεκριμένος αγωγός παραμένει ανενεργός τουλάχιστον εδώ και μία δεκαετία επί διακύβερνησεως Γκρουέφσκι, του τέως εθνικιστή πρωθυπουργού, ο οποίος είχε αφαιρέσει την άδεια διϋλιστηρίου από τα ΕΛΠΕ, αφήνοντας όμως, την άδεια εμπορίας. Η τροφοδοσία της αγοράς της γειτονικής χώρας γινόταν και εξακολουθεί να γίνεται μέσω βυτιοφόρων, έχοντας αφενός η Ελληνική εταιρεία αυξημένα μεταφορικά κόστη, αφετέρου οι υποψίες περί λαθρεμπορίας δίνουν και παίρνουν. Όπως τονίστηκε χαρακτηριστικά στο b.e., από τη στιγμή που επέλθει η οριστική συμφωνία ανάμεσα στα δύο κράτη, τον επόμενο μήνα ο αγωγός πετρελαίου θα είναι έτοιμος προς λειτουργία.
Ισχυροποιείται η ΔΕΗ
Ως προς τον αγωγό του φυσικού αερίου που θα συνδέει τις δύο χώρες το πρόβλημα δεν έγκειται στη συμφωνία των Πρεσπών, αλλά αρκετά πιο νότια και συγκεκριμένα στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, την ΡΑΕ. Ο κ. Σ. Νίκας πρόεδρος του υπό αποκρατικοποίηση Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) τονίζει ότι η συμφωνία έχει υπογραφεί εδώ και δύο χρόνια ανάμεσα στην Ελλάδα και τα Σκόπια και προς το παρόν αναμένεται η απόφαση της ΡΑΕ που θα εγκρίνει το έργο από Ελληνικής πλευράς. Ο ίδιος δεν συνέδεσε την ιστορική συμφωνία που υπέγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Σκοπίων κ.κ. Κοτζιάς – Ντιμιτρόφ, παρουσία των δύο πρωθυπουργών με την απόφαση της ΡΑΕ. Τόνισε δε ότι από τη στιγμή που η Ρυθμιστή Αρχή δώσει το πράσινο φως για να τρέξει το έργο συνολικού προϋπολογισμού άνω των 120 εκατ. ευρώ (συνολικά και για τα δύο κράτη) θα χρειαστεί ένα διάστημα 1,5 έτους. Αν και στελέχη της ενεργειακής αγοράς θεωρούν ότι η χώρα μας θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στα «ενεργειακά» πράγματα της γειτονικής χώρας, ο κ. Νίκας θεωρεί απλώς ότι τα Σκόπια αναζητούν και εναλλακτικούς τρόπους παροχής ενέργειας, όπως και η Ελλάδα που δεν εξαρτάται μόνο από την Βόρεια διασύνδεση φυσικού αερίου, αλλά υπάρχει και η Ρεβυθούσα με τις εισαγωγές υγροποιημένου αερίου για να μην υπάρξει έλλειψη στην Ελλάδα.
Από εκεί και πέρα σε ισχυρό παίκτη αναμένεται να εξελιχθεί και η ΔΕΗ με την εξαγορά της EDS. Αν και είναι πρόωρο να ειπωθεί κάτι τέτοιο, αλλά στο μελλοντικό πλάνο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων στην Ευωπαϊκή Ένωση, θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες απελευθέρωσης της ενεργειακής αγοράς, υποστηρίζουν πηγές κοντά στον πρόεδρο της Επιχείρησης κ. Εμ. Παναγιωτάκη.
Η σιδηροδρομική Εγνατία
Στο μεταξύ, μελέτες γίνονται, τόσο για τη λεγόμενη «σιδηροδρομική Εγνατία», όσο και για την αναβάθμιση σειράς κάθετων αξόνων (Αλβανία, Βουλγαρία, Σκόπια) και -κυρίως- για το φιλόδοξο έργο των 3,1 δισ. ευρώ που αφορά τη σιδηροδρομική διασύνδεση τριών ελληνικών λιμένων (Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Αλεξανδρούπολης) με τρία λιμάνια της Βουλγαρίας (Μπουργκάς, Βάρνα, Ρούσε). Στην ΕΡΓΟΣΕ προωθούν και την «ανάσταση» μιας δεύτερης διασύνδεσης με τα Σκόπια και συγκεκριμένα τη γραμμή Φλώρινα - Ν. Καύκασος - Μοναστήρι (Bitola), η κυκλοφορία στην οποία έχει σταματήσει από τη δεκαετία του 1980. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ΕΡΓΟΣΕ, η υποδομή στην ελληνική πλευρά είναι σε καλή κατάσταση, ενώ στην πλευρά της ΠΓΔΜ εκτελείται εργολαβία με στόχο τη βελτίωση της γραμμής Σύνορα - Μπίτολα.
Τέλος, η Εγνατία Οδός συνδέεται με την Αλβανία, την ΠΓΔΜ, τη Βουλγαρία και την Τουρκία μέσω έντεκα καθέτων οδικών αξόνων. Τρεις από τους οδικούς αυτούς κάθετους άξονες, με συνολικό μήκος 225 χιλιόμετρα, θα αποτελέσουν μέρος της σύμβασης παραχώρησης. Πρόκειται για τον οδικό άξονα Σιάτιστα - Ιεροπηγή/Κρυσταλλοπηγή, που οδηγεί στην Αλβανία (Kapshtice), τον οδικό άξονα Χαλάστρα - Εύζωνοι, που οδηγεί στην ΠΓΔΜ (Gevgeli) και τον οδικό άξονα Θεσσαλονίκη - Σέρρες - Προμαχώνας, που οδηγεί στη Βουλγαρία (Kulata).
