Η κατακόρυφη άνοδος της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπής CO 2, η οποία το 2019 μπορεί να αγγίξει ακόμα και τα 30 ευρώ/τόνο εκτιμάται ότι θα συμπαρασύρει υψηλότερα τόσο τις τιμές του αερίου όοο και τις τιμές του ηλεκτρισμού.
Την ερχόμενη εβδομάδα, από 1/1/2019, τίθεται σε εφαρμογή το μέτρο της ΕΕ για την υποχρεωτική απόσυρση από την αγορά μεγάλου αριθμού δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Αυτός άλλωστε ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους της ξέφρενης πορείας που ακολούθησε η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής CO 2 το 2018, όταν από 5- 5, 50 ευρώ/τόνο CO2 κατά μέσον όρο το 2017, ξεπέρασε φέτος τον Σεπτέμβριο τα 25 ευρώ/τόνο.
Η άνοδος αυτή ήταν που κατέταξε τα δικαιώματα διοξειδίου του άνθρακα στην πρώτη θέση από πλευράς επίδοσης μεταξύ όλων των διαπραγματεύσιμων εμπορευμάτων, όπως αναφέρει το Bloomberg, το οποίο παράλληλα εκτιμά ότι το 2019 οι τιμές του CO2 μπορεί να αυξηθούν κατά 20% ή και περισσότερο, σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα , φθάνοντας στα 29 ή και πάνω από τα 30 ευρώ/τόνο για πρώτη φορά εδώ και μία δεκαετία, με βάση τον μέσο όρο των προβλέψεων 13 brokers , αναλυτών και traders.
Οι αγορές ενέργειας σε όλη την Ευρώπη έχουν ήδη νιώσει το αντίκτυπο από την εκτόξευση της τιμής των ρύπων, καθώς το κόστος ρύπων οδηγεί υψηλότερα τις τιμές του ηλεκτρισμού και δίνουν στις εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής το κίνητρο να χρησιμοποιούν περισσότερο αέριο αντί για άνθρακα. Μία περαιτέρω άνοδος το 2019 εκτιμάται ότι θα ασκήσει πιέσεις στις κυβερνήσεις αρκετών χωρών εντός ΕΕ κυρίως από την ανατολική Ευρώπη αλλά και αλλού.
Ειδικά αν οι τιμές φτάσουν στα 35-40 ευρώ/τόνο το 2019 μπορεί να υπάρξουν προβλήματα και μάλιστα αναλυτές εκτιμούν ότι αν αυτό συμβεί απότομα πχ ως τον Φεβρουάριο, τότε μπορεί να υπάρξει παρέμβαση από τις Βρυξέλλες για τις τιμές των ρύπων, ενώ αν γίνει σταδιακά, δηλαδή αν τα 40 ευρώ/τόνο καταγραφούν τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο του 2019, τότε η ΕΕ μπορεί και να μην αντιδράσει.
Ηδη στη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία οι τιμές του ηλεκτρισμού στη χονδρική διαπραγματεύονται πάνω από τον μέσο όρο τιμών της τελευταίας πενταετίας, ενώ οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν διατηρηθεί σε ισχυρότερα επίπεδα σε σχέση με τα συνήθη, για την περίοδο που διανύουμε.
Ηδη αρκετές βιομηχανίες αλλά και καταναλωτικές οργανώσεις ανά την Ευρώπη εκφράζουν την ανησυχία τους για τη επιβάρυνση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας από τους ρύπους. Η πίεση από τα λόμπυ της βιομηχανίας και των καταναλωτών αναμένεται να αυξηθεί όσο θα αυξάνονται και οι τιμές, καθώς η άνοδος του κόστους ηλεκτροδότησης υποσκάπτει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και ιδιαίτερα τις εξαγωγές.
Στις παραδοσιακές αγορές, οι υψηλότερες τιμές κατά κανόνα προσελκύουν περισσότερους παραγωγούς, η προσφορά αυξάνει και οι τιμές πιέζονται καθοδικά. Στην αγορά των δικαιωμάτων άνθρακα όμως δεν συμβαίνει το ίδιο, όπως παρατηρεί το Bloomberg. Oι ποσότητες δικαιωμάτων CO 2 που διαθέτει κάθε χώρα είναι προκαθορισμένη. Η Πολωνία, της οποίας περίπου το 80% της ηλεκτροπαραγωγής στηρίζεται στον άνθρακα, έχει ήδη ζητήσει από τις Βρυξέλλες να παρέμβουν για τις τιμές των ρύπων. Αλλά η Κομισιόν δεν αντέδρασε. Η Πολωνία αναμένεται να διαθέσει στην αγορά περί τα 55,8 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής CO 2 (κάθε δικαίωμα ισοδυναμεί με ένα τόνο διοξειδίου του άνθρακα) το 2019, αξίας περί τα 1,4 δισ. ευρώ με τις τρέχουσες τιμές, μία κίνηση που ενδεχομένως να μετριάσει κάπως την άνοδο της τιμής των δικαιωμάτων.
Με τη μαζική απόσυρση δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, που τίθεται σε εφαρμογή το 2019, η ποσότητα των δικαιωμάτων που διαθέτει προς πώληση κάθε χώρα θα μειωθεί περίπου κατά 40% μέσα σε λίγα χρόνια.
Οσον αφορά δε το πώς θα επηρεαστούν οι τιμές στο Χρηματιστήριο Εμπορίας Ρύπων οι απόψεις των traders ποικίλλουν και κυμαίνονται από τα 18 ευρώ/τόνο ως τα 55 ευρώ/τόνο, σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις, που συγκέντρωσε το Bloomberg. Tη Δευτέρα καταγράφηκε τιμή στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα εμπορίας ρύπων πάνω από τα 25 ευρώ/τόνο έναντι των 8,18 ευρώ/τόνο στα τέλη του 2017.
Αξίζει να σημειωθεί ότι καταγράφηκαν call option για προθεσμιακά συμβόλαια του Δεκεμβρίου 2019 στα 50 ευρώ/τόνο, ενώ τα περισσότερα προθεσμιακά κινούνται στα 20 ευρώ/τόνο. Υπάρχουν traders με οψιόν αγοράς στα 100 ευρώ/τόνο για το 2020.
Το υψηλό κόστος των ρύπων, που επιβαρύνει περισσότερο τις ανθρακικές μονάδες οι οποίες παράγουν και τη μεγαλύτερη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα ανά μεγαβατώρα, στρέφει τους ηλεκτροπαραγωγούς σε πιο καθαρά καύσιμα όπως το φυσικό αέριο και οι ΑΠΕ. Η αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή το 2019 αναμένεται να επηρεάσει ανοδιτκά` τις τιμές τόσο του αερίου όσο και του ηλεκτρισμού στην ΕΕ.
Περίπου τα 2/3 της αύξησης της τιμής του ηλεκτρισμού φέτος στη Γερμανία οφειλόταν στο κόστος των δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα και το 30% στην αύξηση της τιμής του ίδιου του άνθρακα. Παρά την άνοδο, ο άνθρακας εξακολουθεί να είναι πιο ανταγωνιστικός και να είναι αυτός που ουσιαστικά ρυθμίζει τις τιμές του ηλεκτρισμού.
Ωστόσο το 2019 μπορεί να είναι η χρονιά του αερίου, όπως αναφέρουν πολλοί αναλυτές, εάν το κόστος των δικαιωμάτων αυξηθεί σημαντικά κάνοντας την ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο φθηνότερη από την ανθρακική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
