Σημαντική πτώση της τάξης του 6% παρουσίασε το 2018 η συνολική παραγωγή ηλεκτρισμού  από άνθρακα σε όλη την ΕΕ και έχει πλέον υποχωρήσει σε επίπεδα 30% χαμηλότερα σε σχέση με το 2012, σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλούνται δύο εξειδικευμένα  ευρωπαϊκά think tank. Ωστόσο η ανάλυση δείχνει οτι η πτώση, που μπορεί να επιταχυνθεί το 2019,  προήλθε κυρίως από τη μείωση της χρήσης λιθάνθρακα στις βορειο-ευρωπαϊκές χώρες και τη Βρετανία και όχι τόσο από τη μείωση λιγνίτη, σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πολωνία κλπ.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι  χώρες με τη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ είναι εκείνες που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη μείωση στη χρήση άνθρακα, χωρίς μάλιστα και αυτό είναι αξιοσημείωτο, να έχουν αυξήσει ιδιαίτερα τη χρήση φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή. Το στοιχείο αυτό οδηγεί τους μελετητές στο συμπέρασμα ότι η μετάβαση στη μετα- ανθρακική εποχή μπορεί να γίνει χωρίς οι χώρες να στραφούν πρωτίστως στο φυσικό αέριο ως το καύσιμο- γέφυρα.

Η νέα ηλεκτροπαραγωγή από τα αιολικά, τα φωτοβολταϊκά και τη βιομάζα ήταν εκείνη που συμπίεσε τη χρήση άνθρακα πέρυσι, ειδικά στη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η διείσδυση των ΑΠΕ επιταχύνθηκε το 2018, φθάνοντας το 32,3% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε χθες (30 Ιανουαρίου). Πρόκειται για μία εξέλιξη που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο και στην επιστροφή υδροηλεκτρικής ενέργειας στην Ιταλία και την Ισπανία, ανέφερε η έκθεση της Agora Energiewende και της Sandbag των δύο κορυφαίων think tank για την ενέργεια.

Στη Βρετανία, το μερίδιο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιθάνθρακα μειώθηκε από 40% το 2012 σε 5% το 2018, ενώ στη Γερμανία μειώθηκε από 19% σε 13% κατά την ίδια  χρονική περίοδο.

Συνολικά, οι εκπομπές CO2 από τον τομέα της ενέργειας μειώθηκαν στην ΕΕ κατά 5% το 2018

Η ωρίμανση της τεχνολογίας και η μαζική παραγωγή ΑΠΕ έχουν φέρει και μεγάλη πτώση στις τιμές τους. «Τα οικονομικά βρίσκονται στην πλευρά της αύξησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας», υποστηρίζουν τα δύο think tank, τονίζοντας  ότι «η αιολική και η ηλιακή ενέργεια είναι - για πρώτη φορά - ισοδύναμες σε δαπάνες με τις υπάρχουσες μονάδες άνθρακα και φυσικού αερίου».

Οι τελευταίες δημοπρασίες αιολικής και ηλιακής ενέργειας στη Γερμανία προσγειώθηκαν σε ένας εύρος τιμών μεταξύ 45-60 € ανά ΜWh, πράγμα που σημαίνει ότι το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές "είναι τώρα παρόμοιο ή ακόμα και κάτω από τις τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας σε πολλές χώρες”, ανέφεραν αναλυτές.

Αντίθετα, οι τιμές του άνθρακα αυξήθηκαν κατά 15% και οι τιμές του φυσικού αερίου  κατά 30% κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους.

"Σε διάστημα μόλις έξι ετών, μεταξύ του 2012 και του 2018, οι ετήσιες εκπομπές CO 2 στην Ευρώπη από τους σταθμούς παραγωγής άνθρακα μειώθηκαν κατά 250 εκατομμύρια τόνους,  χωρίς αύξηση των εκπομπών από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο", δήλωσε στο Euractiv, ο κ. Dave Jones, συγγραφέας της μελέτης και αναλυτής στην Sandbag .

Επιπλέον, οι χώρες που σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν το λιθάνθρακα έχουν σχέδια να επεκτείνουν γρήγορα την παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως για παράδειγμα η Δανία και η Βρετανία.

Η χρήση  άνθρακα για ηλεκτροπαραγωγή  θα μπορούσε να μειωθεί  ακόμα ταχύτερα φέτος, εάν υποχωρήσουν οι τιμές του φυσικού αερίου.

Ο ισχυρός λιγνίτης

Τα δύο think tank  προβλέπουν ότι η μείωση της χρήσης  άνθρακα θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, καθώς  τα τρία τέταρτα της παραγωγής λιθάνθρακα στην ΕΕ βρίσκονται σε χώρες με σοβαρά σχέδια για τη σταδιακή κατάργηση  του άνθρακα. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τον λιγνίτη.

Το υπόλοιπο 1/4 της ευρωπαΪκής ανθρακικής παραγωγής αφορά κυρίως λιγνίτη σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ελλάδα , η Τσεχία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Σλοβενία,  οι οποίες ,σύμφωνα με την έκθεση, δεν έχουν παρουσιάσει σοβαρά πλάνα σταδιακής απο- ανθρακοποίησης.

Η παραγωγή άνθρακα στην Πολωνία δεν έχει μειωθεί από το 2012

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη στις έξι χώρες, που προαναφέρθηκαν,  έχει αλλάξει ελάχιστα από την αρχή της δεκαετίας και δεν υπάρχουν ακόμη μεγαλόπνοα σχέδια για το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων,  αναφέρει η έκθεση, σχολιάζοντας ότι μπορεί στην Ευρώπη η λιθανθρακική ηλεκτροπαραγωγή να μειώνεται ραγδαία όμως η σταδιακή κατάργηση του λιγνίτη από την Ευρώπη μόλις αρχίζει.