Προς κύρωση στη Βουλή θα κατατεθούν τον Σεπτέμβριο οι συμβάσεις παραχώρησης των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στα δύο θαλάσσια οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης που υπέγραψε το ελληνικό δημόσιο με την την κοινοπραξία των εταιριών Total - Exxonmobil –ΕΛΠΕ, σύμφωνα με δήλωση του υπουργού Περιβάλλοντος - Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη.
Οι δύο συμβάσεις που υπογράφηκαν στα τέλη Ιουνίου αφορούν σε δύο υποθαλάσσιες περιοχές συνολικής έκτασης περίπου 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Στην ανάδοχη κοινοπραξία η γαλλική Total, που έχει και ρόλο leader, μετέχει με 40%, η αμερικανική ExxonMobil με επίσης 40% και τα EΛΠΕ με 20%. Η έρευνα των υποθαλάσσιων οικοπέδων στην Κρήτη θα διαρκέσει οκτώ χρόνια και περιλαμβάνει την απόκτηση σεισμικών δεδομένων, επιφανειακή γεωχημική έρευνα, καθώς και μία γεώτρηση σε βάθος 4.000 μέτρων.
Τα δύο μπλοκ της Κρήτης έρχονται να προστεθούν στις 10 συμβάσεις παραχώρησης που βρίσκονται ήδη σε ισχύ, αυξάνοντας σε 12 τις περιοχές όπου η χώρα ερευνά για φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Τα περισσότερα από τα οικόπεδα αυτά βρίσκονται στη Δυτική Ελλάδα (Ιόνιο) και στη Νότια Ελλάδα (Κρήτη).
Το μεγάλο ενδιαφέρον για την έρευνα υδρογονανθράκων κυρίως στη θάλασσα νότια της Κρήτης εδράζεται στις πολλές ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή, στο νέο γεωλογικό μοντέλο ερευνών που ακολουθείται από το 2015 στη Μεσόγειο για τα κοιτάσματα σε ανθρακικά πετρώματα,- μετά τη μεγάλη επιτυχία της ENI στο Ζορ της Αιγύπτου -σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές εξελίξεις όσον αφορά στις γεωτρήσεις σε βαθιά και υπερβαθέα ύδατα (πάνω από 3.000 μέτρα).
Τόσο η ExxonMobil όσο και η Total δραστηριοποιούνται στην Κύπρο.
Η ExxonMobil τον Φεβρουάριο του 2019 ανακοίνωσε την ανακάλυψη του κοιτάσματος στο σημείο Γλαύκος 1, του μπλοκ 10 της Κύπρου. Το Γλαύκος -1 εκτιμάται ότι περιλαμβάνει από 5-8 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου (από 142 ως 227 δισ. κυβικά μέτρα). Στο εν λόγω πρότζεκτ η ExxonMobil είναι οπερέιτορ και κατέχει το 60%, ενώ το υπόλοιπο 40% ανήκει στην Qatar Petroleum
Το 2018, η ιταλική ENI και η γαλλική Total είχαν ανακοινώσει την ανακάλυψη ενός υποσχόμενου πεδίου με φυσικό αέριο στη γειτονική παραχώρηση Καλυψώ, η οποία βρίκεται στο Μπλοκ 6 των θαλασσίων οικοπέδων της Κύπρου.
To πρώτο κοίτασμα που βρέθηκε στα ανοικτά της Κύπρου ήταν η “Αφροδίτη” το 2011, με αποθέματα, λιγότερα από τα αρχικώς αναμενόμενα, τα οποία σήμερα εκτιμώνται σε περίπου 4 τρισ. κυβικά πόδια. Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης έχει η κοινοπραξία της αμερικανικής Noble, της ολλανδοβρετανικής Shell και της ισραηλινής Delek.
Πέρα από τις εντάσεις με την Τουρκία, η ανακάλυψη των υπεράκτιων κοιτασμάτων αερίου της Κύπρου, του Ισραήλ και της Αιγύπτου έχει αναθερμάνει το ενδιαφέρον για τις έρευνες σε όλη την ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των θαλασσίων ζωνών νότια της Κρήτης.
Παράλληλα βέβαια αναζητείται και ο δρόμος εξαγωγής του αερίου του Ισραήλ και της Κύπρου προς την Ευρώπη, πράγμα που έφερε στο προσκήνιο το πρότζεκτ για τον αγωγό EastMed, o οποίος, με βάση το σχέδιο, θα ξεκινά από τα κοιτάσματα, θα φθάνει την Κρήτη, στην ηπειρωτική Ελλάδα και στην Ιταλία
Σε πρώτη φάση πάντως το αέριο του Ισραήλ και της Κύπρου θα εξαχθούν μέσω των εγκαταστάσεων υγροποίησης της Αιγύπτου. Ηδη έχουν ληφθεί οι αποφάσεις για την κατασκευή του σχετικού αγωγού, ενώ όπως δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας Γιουβάλ Στάινιτς κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, σε ένα μήνα ξεκινούν οι πρώτες εξαγωγές ισραηλινού αερίου μέσω Αιγύπτου. Προς το σκοπό αυτό θα χρησιμοποιηθεί αγωγός που συνδέει το νότιο Ισραήλ με τη χερσόνησο του Σινά και σε πρώτη φάση το αέριο που θα εξαχθεί θα προέρχεται από το κοίτασμα Ταμάρ, ενώ προς το τέλος του χρόνου, αναμένεται να προστεθούν και οι πρώτες ποσότητες αερίου από το Λεβιάθαν, το κοίτασμα που τοποθετεί το Ισραήλ στο χάρτη των μεγάλων παραγωγών αερίου.
