Υψηλές τιμές ηλεκτρισμού όχι μόνον στη Αγορά Επόμενης Ημέρας αλλά και στις χρεώσεις στην Αγορά Εξισορρόπησης, ειδικά για τη λεγόμενη τριτεύουσα εφεδρεία, χρεώσεις που ανεβαίνουν αλματωδώς από εβδομάδα σε εβδομάδα και επιβαρύνουν το τελικός κόστος των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας έχουν φέρει οι πρώτες 27 ημέρες λειτουργίας του Target Model.
Χαρακτηριστική είναι η εξέλιξη τιμών στη λεγόμενη τριτεύουσα εφεδρεία, στον Λογαριασμό Προσαυξήσεων Οικονομικής Ουδετερότητας, όπως αποκαλείται, με τις τιμές να εκτοξεύονται από εβδομάδα σε εβδομάδα: Από τα 5,09 ευρώ/MWh της πρώτης εβδομάδας, η τιμή σκαρφάλωσε στα 12,37 ευρώ/MWh τη δεύτερη και στα 16,64 ευρώ/MWh την τρίτη εβδομάδα, σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ.
Στην αγορά εκτιμούν ότι ένα μέρος της ανόδου αυτής οφείλεται σε τεχνικούς αλλά και κερδοσκοπικούς χειρισμούς των ίδιων των παικτών. Επισημαίνουν ότι η επίλυση της Αγοράς Επόμενης Ημέρας (DAM -day ahead market) από το Χρηματιστήριο Ενέργειας εξετάζει μόνο τις τιμές των προσφορών των συμμετεχόντων στην εν λόγω αγορά, ενώ ο ίδιος συμμετέχων στις προσφορές στην Αγορά Εξισορρόπησης μπορεί να ακολουθεί τελείως αντίθετη στρατηγική. Παρατηρούνται δηλαδή φαινόμενα, όπως μία μονάδα να μην εντάσσεται στη DAM επειδή έχει προσφέρει υψηλή τιμή και μία άλλη, πολλές φορές του ιδίας εταιρίας, να εντάσσεται με μέγιστη ισχύ εάν έχει προσφέρει χαμηλά, πάντα στην DAM.
Είναι προφανές ότι και οι δύο μονάδες, που μπορεί να ανήκουν στον ίδιο παίκτη, θέλουν να ενταχθούν στην αγορά, χρησιμοποιούν όμως κατά τέτοιο τρόπο το σύστημα, ώστε να αποκομίζουν το μεγαλύτερο δυνατό όφελος. Και τούτο γιατί γνωρίζουν ότι ο ΑΔΜΗΕ χρειάζεται και τις δύο μονάδες και θα τις καλέσει να αλλάξουν την ισχύ με την οποία εντάχθηκαν αρχικά.
Στο πλαίσιο αυτό, η μία μονάδα θα αποζημιωθεί για να μειώσει την προσφερόμενη ισχύ ως προς τον αρχικό της προγραμματισμό και η άλλη θα κληθεί να ενταχθεί υψηλότερα και να αποζημιωθεί ανάλογα.
Υπήρξαν για παράδειγμα περιπτώσεις, που ο αλγόριθμος της Αγοράς Επόμενης Ημέρας ενέταξε τη μονάδα Μεγαλόπολη V της ΔΕΗ σε πλήρη ισχύ 800 MW και παράλληλα ενέταξε και την Μεγαλόπολη IV, ενώ η γραμμή μεταφοράς δεν σήκωνε και τις δύο μονάδες ταυτόχρονα. Έτσι ο ΑΔΜΗΕ αποζημίωσε την Μεγαλόπολη V για να κατεβάσει ισχύ στο μισό προκειμένου να μπορεί να ενταχθεί στο σύστημα αλλά και να τη χρησιμοποιήσει αργότερα για να ανεβάσει ισχύ.
Παρεμφερείς στρατηγικές ακολουθούν και άλλες εταιρίες με τις δικές τους μονάδες, με αποτέλεσμα η μία να πληρώνεται για να ανέβει και η άλλη για να κατεβάσει ισχύ. Και οι δύο αποζημιώνονται πρόσθετα για τις υπηρεσίες εξισορρόπησης που παρέχουν στο σύστημα.
Με τη δύση του ηλίου, όταν σβήνει η παραγωγή των φωτοβολταϊκών, ο ΑΔΜΗΕ και οι παίκτες γνωρίζουν ότι το σύστημα θα χρειαστεί 2.000 MW ανοδική ισχύ και ότι μετά τις 11.00 το βράδυ, που η ζήτηση μειώνεται, θα χρειαστεί καθοδική ισχύ.
Οι αξιόπιστες μονάδες, που μπορούν να παρακολουθήσουν τις μεταβολές αυτές με τα φορτία των ΑΠΕ, είναι λίγες.
Κύκλοι της αγοράς εκτιμούν ότι η πρακτική που ακολουθούν οι μονάδες, μπορεί να είναι εντός του κανονιστικού πλαισίου, θυμίζει όμως πρακτικές ολιγοπωλίου και αυξάνει το κόστος, καθώς επιβαρύνει τον ΑΔΜΗΕ με πρόσθετη ενέργεια περίπου 10% επί της παραγωγής των θερμικών μονάδων, πράγμα που με τη σειρά του καταλήγει σε πρόσθετη σημαντική χρέωση για τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας.
