Πιο φιλόδοξο και πιο εμπροσθοβαρές δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας για την περίοδο 2021-30 ζητεί από τον ΑΔΜΗΕ ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), εκτιμώντας ότι ο Διαχειριστής μπορεί να εξασφαλίσει και τους απαραίτητους χρηματοδοτικούς πόρους από τα κατάλληλα προγράμματα της ΕΕ και τους μετόχους του.
Οι σχετικές επισημάνσεις περιλαμβάνονται στο κείμενο που κατέθεσε ο ΕΣΑΗ στη δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ επί της εισήγησης του ΑΔΜΗΕ για το το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης. Μεταξύ άλλων ο ΕΣΑΗ προτείνει:
1. Το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΕΣΜΗΕ να εκπονείται ανά διετία αντί σε ετήσια βάση. Πρόκειται για πρακτική που ακολουθεί ο ENTSO-E για το Ten Year Network Development Plan (TYNDP), αλλά και τέσσερις Διαχειριστές Συστήματος στη Γερμανία.
2. Η ανά διετία εκπόνηση θα δώσει τη χρονική δυνατότητα για λεπτομερή ανάπτυξη διαφορετικών σεναρίων ως προς το σχεδιασμό του προγράμματος ανάπτυξης στο οποίο θα πρέπει να ενσωματωθεί και ο νέος στόχος που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή η συμμετοχή των ΑΠΕ σε ποσοστό 55% το 2030. Επομένως ο Διαχειριστής θα πρέπει να αναπτύξει, στο πλαίσιο του επόμενου ΔΠΑ, μια σειρά σεναρίων που θα οδηγούν στο στόχο αυτό.
3. Σε συνεργασία με τον ΔΕΔΔΗΕ, ο ΑΔΜΗΕ θα πρέπει να συμπεριλάβει στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΕΣΜΗΕ ειδικό κεφάλαιο που θα αποτυπώνει ποσοτικά την κατάσταση του Συστήματος όσον αφορά την ικανότητά του για ενσωμάτωση έργων ΑΠΕ, καθώς και τα απαραίτητα έργα χωρικής και ψηφιακής αναβάθμισης ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι διείσδυσης των ΑΠΕ στην κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρισμού που θέτει το ΕΣΕΚ για το 2030.
4. Η ενότητα για την Αγορά Εξισορρόπησης θα πρέπει να επικαιροποιηθεί και να συμπεριλαμβάνει και έναν σύντομο απολογισμό για την έως τώρα λειτουργία της αγοράς. Θα πρέπει επιπλέον να περιλαμβάνει και τον σχεδιασμό για την ενσωμάτωση της ελληνικής Αγοράς Εξισορρόπησης στην ευρύτερη Ευρωπαϊκή αγορά, ιδίως στις πλατφόρμες συνεργασίας MARΙ και PICASSO.
5. Το υπό διαβούλευση Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης(ΔΠΑ) προβλέπει για πρώτη φορά τη διασύνδεση, εκτός των Δωδεκανήσων, και των νησιών του Βορείου Αιγαίου, για την περίοδο 2027-2030. Ο ΕΣΑΗ πιστεύει ότι είναι εφικτή η διασύνδεση της Δωδεκανήσου και των νησιών του Βορείου Αιγαίου με το ηπειρωτικό Σύστημα μέχρι το 2026.
6. Το τελικό ΔΠΑ θα πρέπει να λάβει υπόψη του, το πρόσφατο συμπέρασμα του ENTSO-E ότι η μεταφορική ικανότητα των διεθνών διασυνδέσεων της χώρας πρέπει να αυξηθεί κατά 4 GW μέχρι το 2030. Αυτή η αύξηση είναι επιπλέον των έργων που έχουν προγραμματιστεί από τον ΑΔΜΗΕ και τους γειτονικούς Διαχειριστές με ορίζοντα το 2025. Το τελικό ΔΠΑ θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει επικαιροποιημένη πληροφορία όσον αφορά το νέο έργο East Balkan Corridor.
7. H ενότητα για την Πελοπόννησο θα πρέπει να επικαιροποιηθεί, καθώς η μονάδα Μεγαλόπολη V λειτουργεί ήδη στα 800 MW και η περιοχή της Πελοποννήσου εμφανίζει συχνά κορεσμό των γραμμών μεταφοράς, με σημαντικές επιπτώσεις ιδίως στη λειτουργία της Αγοράς Εξισορρόπησης.
8. Οι επικαιροποιημένες προβλέψεις εξέλιξης φορτίου στις Κυκλάδες, οδηγούν στην ανάγκη να παραμείνουν -και μετά την υλοποίηση της Δ’ Φάσης- δύο πετρελαϊκές μονάδες σε εφεδρεία έκτακτης ανάγκης, αντί μίας που προέβλεπε το αρχικό ΔΠΑ 2021-2030. Για τη διαμόρφωση άποψης από τους Συμμετέχοντες στην αγορά αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο, θα πρέπει να δημοσιευθούν οι δύο διαφορετικές προβλέψεις οι οποίες οδηγούν στον διπλασιασμό των αναγκαίων πετρελαϊκών μονάδων.
Ειδικά για τη χρηματοδότηση του προγράμματος του, ο ΕΣΑΗ αναφέρει ότι στην παρούσα συγκυρία, είναι διαθέσιμοι πρωτόγνωροι πόροι και συγκεκριμένα:
- Εδώ και δύο χρόνια υπάρχουν διαθέσιμα για την Ελλάδα 25 εκ. δικαιώματα εκπομπής EUA του ευρωπαϊκού αποθέματος με σκοπό τα έσοδα από τη δημοπράτησή τους να διατεθούν για τη διασύνδεση των νησιών.
- Το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ θα επιδοτήσει επενδύσεις στον τομέα της πράσινης ανάπτυξης, άρα και δίκτυα μεταφοράς που συμβάλλουν στην αξιοποίηση του δυναμικού των ΑΠΕ. Το Ταμείο μπορεί επίσης να επιδοτήσει την κατασκευή διεθνών διασυνδέσεων που προάγουν το διασυνοριακό εμπόριο και άρα την ενσωμάτωση πολύ μεγάλων ποσοτήτων ΑΠΕ στο ευρωπαϊκό Σύστημα.
- Συνεχίζει να λειτουργεί το Connecting Europe Facility της ΕΕ για έργα που θα χαρακτηριστούν ως Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI).
Όλα αυτά, καταλήγει ο ΕΣΑΗ, σημαίνουν ότι ο ΑΔΜΗΕ -μαζί με την οικονομική δύναμη που του προσφέρουν οι μέτοχοί του- έχει στη διάθεσή του χρηματοδοτικά εργαλεία για να σχεδιάσει ένα Δεκαετές Πρόγραμμα φιλόδοξο και πιο εμπροσθοβαρές.
