Με την επίκληση διεθνών αβεβαιοτήτων που απορρέουν από την εξέλιξη των τιμών κυρίως στην ενέργεια αλλά και την πορεία της πανδημίας και καταγράφοντας τις πρώτες μακροοικονομικές εξελίξεις, κατατέθηκε στη Βουλή το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2022, με το οποίο ανεβαίνει ο πήχης της ανάπτυξης στο 6,1% φέτος και στο 4,5% το 2022. Το προσχέδιο στοχεύει δηλαδή σε σωρρευτική ανάπτυξη 10,8% τη διετία 2021-22, σηματοδοτώντας, σύμφωνα με τον Χρήστο Σταϊκούρα και τον Θεόδωρο Σκυλακάκη, ότι το 2022 όχι μόνο αναμένεται να αποκατασταθεί το επίπεδο του εγχώριου προϊόντος του 2019 αλλά και να αυξηθεί περαιτέρω κατά 1,7%. «Χαρακτηριστικό και δομικό στοιχείο της οικονομικής ανάπτυξης που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη είναι η σημαντική μείωση του ποσοστού ανεργίας από 16,8% τον Ιούλιο του 2020 σε 14,2% τον Ιούλιο του 2021», ενώ συνολικά η ανεργία προβλέπεται ότι θα υποχωρήσει από το 16% φέτος στο 14,3% του χρόνου.
Αυτό που κλέβει τις εντυπώσεις στις πρώτες γραμμές του προσχεδίου είναι το άλμα στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου σε σχέση με τα πανδημικά επίπεδα.
Πέρυσι, η μέση τιμή του πετρελαίου διαμορφώθηκε στα 43,4 δολάρια το βαρέλι, φέτος εκτιμάται ότι θα εκτοξευτεί στα 68,7 δολάρια και το 2022 στα 68,3 δολάρια το βαρέλι.
Αυτό που προβληματίζει περισσότερο τα υπουργεία Οικονομικών σε ευρωζώνη και Ελλάδα είναι το άλμα των τιμών του φυσικού αερίου και ο «πόλεμος» Ανατολής-Δύσης για την προμήθεια επαρκών ποσοτήτων μετά την εντολή της Κίνας για «εισαγωγές με κάθε κόστος», θέμα το οποίο αναμένεται να συζητηθεί στη σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, στο τέλος του 2022, όλες οι συνιστώσες της εγχώριας ζήτησης προβλέπεται να ανέρχονται σε επίπεδο υψηλότερο του προ πανδημίας, με την αντίστοιχη τάση στις εισαγωγές αγαθών να μετριάζει το καθαρό όφελος σε όρους όγκου παραγόμενου προϊόντος.
Ωστόσο, πέραν των ως άνω προοπτικών ανάκαμψης, αυξημένοι είναι και οι εξωτερικοί κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία, δεδομένων των αβεβαιοτήτων που συναρτώνται, πρώτον, με την εξέλιξη της πανδημίας (εμφάνιση μεταλλάξεων και συνθηκών υψηλότερης μετάδοσης του ιού, διατήρηση εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού), δεύτερον, με τον τυχόν πιο μόνιμο χαρακτήρα των τρεχουσών πληθωριστικών πιέσεων διεθνώς (που θα ανάγκαζε σε πρόωρη σύσφιξη της επεκτατικής οικονομικής πολιτικής) και τρίτον, με τις γεωπολιτικές εντάσεις και μεταναστευτικές ροές στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
Επιπρόσθετοι εξωγενείς κίνδυνοι για την ελληνική ανάκαμψη διαμορφώνονται δυνητικά από τον κλιματικό παράγοντα. Η όλο και συχνότερη επέλαση φυσικών καταστροφών επιδρά αρνητικά στην ελληνική οικονομία τόσο βραχυπρόθεσμα (όπως το οικονομικό και δημοσιονομικό κόστος των πυρκαγιών του Αυγούστου 2021), όσο και μακροπρόθεσμα, σε όρους διατηρησιμότητας των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και δυνατοτήτων ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος. Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα του κινδύνου, τον Σεπτέμβριο του 2021 συστάθηκε αυτόνομο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με αποστολή τη διαχείριση φυσικών καταστροφών και κρίσεων και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Από το 2022 έως το 2025, ο σχετικός πολιτικός σχεδιασμός προσανατολίζεται στη διαμόρφωση ενός δικτύου πρόληψης και άμεσης αντίδρασης σε φυσικές καταστροφές, με κάλυψη μέρους της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ.
Από την άλλη πλευρά, ενδογενείς κίνδυνοι για την ευόδωση των οικονομικών προοπτικών του 2022 είναι τα τυχόν εμπόδια στην έγκαιρη υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, καθώς και το ενδεχόμενο εμφάνισης υστερήσεων ή «μόνιμων ουλών» από την πανδημία στον παραγωγικό ιστό της οικονομίας και στην αγορά εργασίας, μετά τη λήξη των κυβερνητικών μέτρων οικονομικής ενίσχυσης.
Το σύνολο των ως άνω (κυρίως εξωγενών) κινδύνων δημιουργεί ένα περιβάλλον έντονων επισφαλειών για τις μακροοικονομικές και τις δημοσιονομικές προβλέψεις, καθώς κάθε μεταβολή στις συγκεκριμένες εξωτερικές υποθέσεις έχει σημαντική επίδραση στο αποτέλεσμα της προβλεπτικής διαδικασίας.
Στο μέτωπο του ελλείμματος, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι σε όρους Ενισχυμένης Εποπτείας θα διαμορφωθεί φέτος σε έλλειμμα ύψους 13.547 εκατ. ευρώ ή 7,7% του ΑΕΠ. Σε όρους ESA, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 13.002 εκατ. ευρώ ή 7,4% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες προβλέψεις για το έτος 2022, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους Ενισχυμένης Εποπτείας προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 1.656 εκατ. ευρώ ή 0,9% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα, σε δημοσιονομική βάση, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 2.028 εκατ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ.
Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 350.000 εκατ. ευρώ ή 197,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2021, έναντι 341.023 εκατ. ευρώ ή 205,6% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2020, παρουσιάζοντας μείωση κατά 7,7 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2020. Το 2022, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 355.000 εκατ. ευρώ ή 190,4% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 7,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι του 2021.
Χρ. Σταϊκούρας-Θ. Σκυλακάκης
«Εάν και ο Προϋπολογισμός του 2022 καταρτίζεται για δεύτερο συνεχόμενο έτος υπό το καθεστώς αβεβαιότητας που προκαλεί η παγκόσμια υγειονομική κρίση και οι τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις στις τιμές, έχουν ήδη καταγραφεί τα πρώτα θετικά μακροοικονομικά αποτελέσματα, μετά τη σταδιακή υποχώρηση των άμεσων οικονομικών επιπτώσεων της πανδημικής κρίσης».
«Για αυτό τον σκοπό, ο ρυθμός ανάπτυξης για το έτος 2021 αναθεωρείται σημαντικά προς τα πάνω, από 3,6% που προβλεπόταν στο ΜΠΔΣ 2022-2025, σε 6,1%. Αυτό σηματοδοτεί ότι σε σχέση με την ύφεση ύψους 8,2% που παρατηρήθηκε το 2020, η οικονομία έχει ήδη καλύψει άνω των 2/3 του απολεσθέντος εγχώριου προϊόντος, εντός μάλιστα ενός έτους, που κατά το πρώτο εξάμηνο υπήρχαν ακόμη σε ισχύ σημαντικά περιοριστικά μέτρα στην άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας», επισημαίνει μεταξύ άλλων.
