Το δύσκολο εγχείρημα της μεταρρύθμισης των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αυστηρών ορίων για το χρέος και το έλλεμμα κατά τρόπο που να αντανακλούν την πολιτική της πράσινης ανάπτυξης ανέλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το όλο θέμα τέθηκε πρόσφατα σε διαβούλευση με τους εκπροσώπους των 27 χωρών-μελών, ωστόσο μοιάζει με τον “τετραγωνισμό του κύκλου”, γιατί η επάνοδος στους κανονισμούς για το έλλειμμα και χρέος, των οποίων η τήρηση χαλάρωσε με την πανδημία, δύσκολα μπορούν να συμπορευτούν με τις επενδύσεις που επιβάλλουν οι στόχοι της μετάβασης στην πράσινη οικονομία. .
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδιος για την οικονομία, Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο επίτροπος της ΕΕ για τις οικονομικές υποθέσεις, Πάολο Τζεντιλόνι, έδωσαν την Τρίτη 19 Οκτωβρίου ένα πρώτο περίγραμμα της αναθεώρησης της οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, αποσκοπώντας περισσότερο στο να αποκτήσουν οι Βρυξέλλες μια αίσθηση των παραμέτρων της μεταρρύθμισης που μπορεί να είναι αποδεκτές από τις κυβερνήσεις της ΕΕ και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με την Κομισιόν, θα απαιτήσει επιπλέον επενδύσεις ύψους 650 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, μέρος των οποίων θα πρέπει να προέλθει από το δημόσιο ταμείο. Οι ισχύοντες κανονισμοί προβλέπουν ότι το το δημόσιο χρέος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ και το έλλειμμα το 3%. Επιπλέον, υπάρχουν όρια στα διαρθρωτικά ελλείμματα και τα κράτη μέλη πρέπει να ακολουθήσουν μια πορεία μείωσης του χρέους εάν τα επίπεδα χρέους τους υπερβαίνουν το όριο της ΕΕ.
Ο επικεφαλής του ταμείου διάσωσης της ΕΕ , ο γνωστός στη χώρα μας Κλάους Ρέγκλινγκ επεσήμανε τον κίνδυνο να τηρηθούν κανόνες, του παρελθόντος που έχουν γίνει «οικονομικά παράλογοι», με τα δεδομένα της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης του σήμερα και του μεγάλου στόχου για την πράσινη ανάπτυξη.
Η Επιτροπή είχε θέσει το ζήτημα της επανεξέτασης των κανονισμών στις αρχές του 2020, αλλά ανέστειλε τη διαδικασία λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού. Ενεργοποιήθηκε μια γενική ρήτρα διαφυγής και οι κανόνες ανεστάλησαν έως το 2022, επιτρέποντας στις κυβερνήσεις της ΕΕ την πλήρη διακριτική ευχέρεια να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Τώρα που έρχεται η ώρα της αποκατάστασης των κανόνων, η κατάσταση έχει αλλάξει σημαντικά σε σχέση με την προ του Covid 19 εποχή.
"Βρισκόμαστε τώρα σε πολύ διαφορετικό σημείο από ό, τι πριν από την πανδημία", δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και αρμόδιος για την οικονομία Βαλντις Ντομπρόβσκις. «Η κρίση έκανε επίσης πιο προφανείς κάποιες προκλήσεις: υψηλότερα ελλείμματα και χρέος, ευρύτερες αποκλίσεις και ανισότητες και ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις. Χρειαζόμαστε κανόνες οικονομικής διακυβέρνησης που να μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις κατά μέτωπο », πρόσθεσε.
Καθώς η πανδημία υποχωρεί, η δημοσιονομική αναθεώρηση της ΕΕ στοχεύει να ενσωματώσει τα διδάγματα από την πανδημία και σε αυτό κρίσιμο ρόλο παίζει η άποψη των χωρών για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ.
Η Γερμανία, η Ολλανδία και άλλες χώρες έχουν αποσαφηνίσει ότι το Ταμείο θα πρέπει να θεωρείται ως ένα έκτακτο εφάπαξ γεγονός, άλλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ισπανία τάσσονται υπέρ ενός εργαλείου που θα καθιστά το κοινό χρέος μόνιμο χαρακτηριστικό του οικονομικού οπλοστασίου της ΕΕ.
Η αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανονισμών έρχεται την περίοδο που η Κομισιόν έχει θέσει ως έναν από τους κύριους στόχους της ενίσχυση της πράσινης ανάπτυξης με δημόσιες επενδύσεις.
Ενα μέτρο που έχει τεθεί είναι ορισμένες από τις πράσινες επενδύσεις να μην υπολογίζονται στο έλλειμμα. Ο Επίτροπος για τις Οικονομικές Υποθέσεις Πάολο Τζεντιλόνι δήλωσε ότι «Ξεκινά εκ νέου η αναθεώρηση της οικονομικής διακυβέρνησης με φόντο τις τεράστιες επενδυτικές ανάγκες, καθώς η κλιματική έκτακτη ανάγκη γίνεται ολοένα και πιο οξεία κάθε χρόνο που περνά», προσθέτοντας ότι δεν πρέπει να υπάρχουν «ταμπού».
Από την άλλη πλευρά όμως η αναθεώρηση βασίζεται στην παραδοχή ότι τα
επίπεδα του δημόσιου χρέους πρέπει να μειωθούν, ακόμη και αν το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους έχει μειωθεί λόγω των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων.
Το ερώτημα όμως είναι πώς θα μειωθούν τα επίπεδα του δημόσιου χρέους, όταν πρέπει να αυξηθούν οι δημόσιες επενδύσεις για το Κλίμα
Η ευρωβουλευτής Margarida Marques, συγγραφέας της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το μακροοικονομικό πλαίσιο της ΕΕ, χαρακτήρισε ως ασυνάρτητη την επιμονή στη μείωση του χρέους, σύμφωνα με το Euractiv
Σύμφωνα με τον Marques, η περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντική με τη βιωσιμότητα του χρέους.
«Εάν μια πράσινη, κοινωνική και ψηφιακή Ευρώπη είναι πραγματικά οι προτεραιότητες της ΕΕ, πρέπει να δώσουμε στα κράτη μέλη την ικανότητα να ακολουθούν αυτές τις προτεραιότητες», είπε.
Ο Επίτροπος Gentiloni συμφώνησε ότι το δημόσιο χρέος πρέπει να μειωθεί, σημειώνοντας παράλληλα ότι «κανείς δεν πρέπει να βλέπει το φάντασμα της λιτότητας πίσω από αυτό».
Πρόσφατα η ιταλική κυβέρνηση παρουσίασε έναν προϋπολογισμό για την περίοδο 2022-2024 με ελλείμματα πάνω από τα όρια που ορίζει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Το στοίχημα της βιώσιμης ανάπτυξης ίσως να είναι ένας κοινός παρονομαστής, που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημείο συμφωνίας των κυβερνήσεων των χωρών-μελών αλλά και της επιχειρηματικής κοινότητας.
Ο γενικός διευθυντής του BusinessEurope, του φορέα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, Markus Beyrer δήλωσε ότι το επίκεντρο πρέπει να είναι οι παραγωγικές επενδύσεις και «το ποσοστό των δαπανών των κρατών μελών για δαπάνες που ενισχύουν την ανάπτυξη».
Στη πρώτη φάση της διαβούλευσης η Επιτροπή συγκεντρώνει σχόλια και παρατηρήσεις. Στις αρχές του 2022 θα ενημερώνει για τα επόμενα βήματα και το 2023 θα ανακοινώσει το τελικό της σχέδιο για την αλλαγή των δημοσιονομικών κανονισμών της ΕΕ
