Με έλλειμμα της τάξης των 110 εκατ. ευρώ αναμένεται να κλείσει το 2021 ο Ειδικός Λογαριασμός των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ) σύμφωνα με τους υπολογισμούς τoυ ΔΕΔΔΗΕ, παρά τη λειτουργία της μικρής διασύνδεσης Κρήτης- Πελοποννήσου από τον Ιούλιο, αλλά την υπεπολλαπλάσια αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου σε σχέση με το πετρέλαιο, που έχει ως αποτέλεσμα την εκρηκτική αύξηση της χονδρικής τιμής ηλεκτρισμού στο διασυνδεμένο σύστημα, μειώνοντας τη διαφορά με το κόστος παραγωγής ρεύματος στα νησιά.

Εξανεμίζονται έτσι οι όποιες ελπίδες για μείωση της χρέωσης υπέρ των ΥΚΩ στους λογαριασμούς ρεύματος. ‘Αλλωστε και να υπήρχε πλεόνασμα, θα εχρησιμοποιείτο είτε για την κάλυψη ελλειμμάτων παρελθόντων μηνών ή ετών, είτε για τη δημιουργία ενός αποθέματος που θα ισοσκελίζει μελλοντικά ελλείμματα, σύμφωνα με την απόφαση της ΡΑΕ για τη “Μεθοδολογία απόδοσης οφειλόμενων ανταλλαγμάτων για την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας σε περίπτωση ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού ΥΚΩ”.

Η τάση των ελλειμμάτων του ΕΛΥΚΩ θα ανατραπεί το 2022, χάρη στη λειτουργία της Φάσης Ι της διασύνδεσης της Κρήτης η οποία υπολογίζεται ότι θα απομειώσει σημαντικά το κόστος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΕΔΔΗΕ, που επικαλείται η ΡΑΕ στην απόφασή της.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διαχειριστή του ΕΛΥΚΩ, δηλαδή του ΔΕΔΔΗΕ, το οικονομικό αποτέλεσμα του ΕΛΥΚΩ ήταν ελλειμματικό για τα έτη 2018-2020, κατά 63 εκατ ευρώ το 2018, κατά 127 εκατ. ευρώ το 2019 και κατά 104 εκατ. ευρώ το 2020. Οι τελευταίες εκτιμήσεις του Διαχειριστή ΕΛΥΚΩ αναφέρουν έλλειμμα της τάξεως των 110 εκ € για το έτος 2021. Η τάση αυτή αναμένεται να ανατραπεί το 2022.

Σε κάθε περίπτωση, η ΡΑΕ αξιολογεί ως ιδιαίτερα σημαντική τη πρόβλεψη αποθέματος ασφαλείας στον ετήσιο προϋπολογισμό του οικονομικού αποτελέσματος του ΕΛΥΚΩ

Tα κυριότερα σημεία της απόφασης της ΡΑΕ για τη “Θέσπιση Ειδικής Μεθοδολογίας απόδοσης οφειλόμενων ανταλλαγμάτων για την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ηλεκτρικής ενέργειας σε περίπτωση ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού ΥΚΩ” έχουν ως εξής:

• Ο Ειδικός Λογαριασμός Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας («ΕΛΥΚΩ»), που διαχειρίζεται ο Διαχειριστής ΥΚΩ και παρακολουθεί διακριτά στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και στο Σύστημα Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, θα πρέπει να είναι ισοσκελισμένος στο τέλος εκάστου ημερολογιακού μήνα («Μηνιαία εκκαθάριση») και στο τέλος εκάστου ημερολογιακού έτους («Ετήσια εκκαθάριση»), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 10 του άρθρου 55 του ν. 4001/2011 και τους Κώδικες Διαχείρισης του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής 11 Ενέργειας («Κώδικας Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ») και Ηλεκτρικών Συστημάτων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών («Κώδικας Διαχείρισης ΜΔΝ»).

• Για το σκοπό αυτό, στο πλαίσιο κάθε Μηνιαίας εκκαθάρισης κατά τη διενέργεια της οποίας ο ΕΛΥΚΩ καθίσταται ελλειμματικός, είτε διότι οι πιστώσεις του μήνα είναι μικρότερες από τις χρεώσεις του μήνα και δεν υπάρχει επαρκές αποθεματικό στον ΕΛΥΚΩ για την κάλυψη του συνόλου των χρεώσεων του συγκεκριμένου μήνα, είτε διότι προκύπτει Έλλειμμα Συναλλαγών σύμφωνα με το άρθρο 147 παρ. 2 (δ) του Κώδικα Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ, το οποίο δεν μπορεί να καλυφθεί από τυχόν πλεόνασμα του ΕΛΥΚΩ, είτε από Μηνιαία εκκαθάριση του ίδιου έτους, είτε από Ετήσια εκκαθάριση, εφόσον δεν υπάρχουν εκκρεμότητες παλαιότερων ετών

• O Διαχειριστής ΥΚΩ προσδιορίζει το ποσοστό απομείωσης του ανταλλάγματος ΥΚΩ που οφείλει να καταβάλλει σε καθέναν από τους Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, ανάλογα με το πόσο που θα δικαιούτο έκαστος εξ αυτών για το μήνα αυτό εάν δεν είχε προκύψει το έλλειμμα. Αντιστοίχως, οι Προμηθευτές τιμολογούν το αντάλλαγμα που καταβάλλει σε αυτούς ο Διαχειριστής ΥΚΩ, το οποίο είναι απομειωμένο κατά το ανωτέρω ποσοστό. Το ποσοστό απομείωσης είναι κοινό για όλους τους Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και προκύπτει από το λόγο του ελλείμματος της Μηνιαίας εκκαθάρισης δια του συνολικού ανταλλάγματος ΥΚΩ που θα δικαιούντο όλοι οι Προμηθευτές εάν δεν υπήρχε έλλειμμα. Το ποσό κατά το οποίο απομειώθηκε, κατ’ εφαρμογήν του ανωτέρω ποσοστού, το οφειλόμενο αντάλλαγμα ΥΚΩ καταγράφεται από τον Διαχειριστή ΥΚΩ σε μηνιαία βάση, διακριτά ανά δικαιούχο και ανά Υπολογαριασμό ΥΚΩ ΔΣ και ΥΚΩ ΜΔΝ, ώστε να διασφαλίζεται η ορθότητα της μελλοντικής τιμολόγησης και συνολικής απόδοσης του ανταλλάγματος στους δικαιούχους.

• Εάν, στο πλαίσιο της Μηνιαίας εκκαθάρισης και μετά την καταβολή του ανταλλάγματος ΥΚΩ που αντιστοιχεί στο μήνα, διαπιστώνεται υπόλοιπο (πλεόνασμα) στον ΕΛΥΚΩ, ο Διαχειριστής προβαίνει σε πληρωμές στους δικαιούχους ανταλλάγματος ΥΚΩ στους οποίους δεν έχουν καταβληθεί ολοσχερώς, λόγω ελλείμματος του ΕΛΥΚΩ, ανταλλάγματα ΥΚΩ προηγούμενων μηνών του αυτού ημερολογιακού έτους, εξοφλώντας τις αντίστοιχες απαιτήσεις από την αρχαιότερη προς τη νεότερη. Στην περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχουν ελλείμματα από προηγούμενους μήνες του αυτού έτους, το πλεόνασμα παραμένει ως αποθεματικό στον ΕΛΥΚΩ για να καλύψει τυχόν ελλείμματα επόμενων μηνών εντός του ίδιου έτους.

• Ο Διαχειριστής ΥΚΩ διενεργεί τις πιστώσεις που προκύπτουν κατ’ εφαρμογήν των ανωτέρω μετά από τιμολόγηση των αντίστοιχων ποσών από τους δικαιούχους του ανταλλάγματος ΥΚΩ.

• Η κάλυψη ελλειμμάτων που προκύπτουν κατά την Ετήσια εκκαθάριση του ΕΛΥΚΩ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 3 του άρθρου 147 του Κώδικα Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ, γίνεται από τυχόν πλεόνασμα του ΕΛΥΚΩ, το οποίο έχει προκύψει: είτε από τη διαδικασία της Μηνιαίας εκκαθάρισης που έπεται της τελευταίας εκκαθάρισης (Δεκεμβρίου) του προηγούμενου έτους, είτε/ και από παλαιότερη Ετήσια εκκαθάριση. Στην περίπτωση αυτή, ο Διαχειριστής ΥΚΩ ενεργεί σύμφωνα με τους ακόλουθους κανόνες: (α) Οι οφειλές από αντάλλαγμα ΥΚΩ προς τους δικαιούχους Προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας εξοφλούνται σύμφωνα με την αρχή της χρονικής προτεραιότητας, ήτοι από την αρχαιότερη προς τη νεότερη. (β) Η εξόφληση πραγματοποιείται με βάση την, διακριτή ανά δικαιούχο και σε μηνιαία βάση, καταγραφή από το Διαχειριστή των απαιτήσεων των Προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας για μη καταβληθέντα ποσά ανταλλάγματος ΥΚΩ, (γ) Σε περίπτωση που δεν επαρκεί το διαθέσιμο πλεόνασμα/υπόλοιπο για την πλήρη κάλυψη των ανταλλαγμάτων που εκκαθαρίζονται, εφαρμόζονται τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 αναλογικά για την Ετήσια εκκαθάριση.

• Τυχόν πλεονάσματα που προκύπτουν από Ετήσιες εκκαθαρίσεις διατίθενται ως εξής: για την κάλυψη κατά προτεραιότητα ελλειμμάτων από Ετήσιες εκκαθαρίσεις, ή/ και για την κάλυψη ελλειμμάτων που προκύπτουν από Μηνιαία εκκαθάριση, εφόσον δεν υπάρχουν ελλείμματα που προέκυψαν από Ετήσια εκκαθάριση.