Η φρενήρης άνοδος τιμών του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου στις αγορές χονδρικής συνεχίζεται με αμείωτη ένταση σε όλη την Ευρώπη και στη χώρα μας, με τις Βρυξέλλες  να παρακολουθούν αδρανείς, ενώ  η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού ξεκίνησε έρευνα  σε 18 εταιρίες προμήθειας στη λιανική αγορά  για τον εντοπισμό αντί-ανταγωνιστικών πρακτικών στη Χαμηλή Τάση Την ίδια ώρα η μέση τιμή χονδρικής του ηλεκτρισμού στην Αγορά Επόμενης Ημέρας στην Ελλάδα διαμορφώνεται για σήμερα στα 342,35 ευρώ/MWh (+8,5%), ενώ σε 11 χώρες οι τιμές χονδρική έχουν πια ξεπεράσει κατά πολύ τα 400 ευρώ, με ακριβότερη τη Γαλλία στα 442,88 ευρώ/MWh (+ 15,9%).

Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν πλέον ότι η  Ευρώπη προετοιμάζεται για ελλείψεις ενέργειας και κάνουν λόγο ακόμα και για αλυσιδωτά μπλακ άουτ, εναποθέτοντας τις …”ελπίδες” τους σε μία επέλαση της μετάλλαξης Ομικρον, που θα μπορούσε να επιφέρει lock down και άρα κάθετη μείωση της ζήτησης ρεύματος….και κατ’ επέκταση των τιμών.

Αν όμως δεν κλείσει ξανά η οικονομία, οι προβλέψεις για τις τιμές …απλώς δεν έχουν “ταβάνι”, καθώς επικρατούν πολύ ψυχρές θερμοκρασίες, ενισχύοντας τη ζήτηση και αυξάνοντας τις τιμές σε μια εποχή που η προσφορά αδυνατεί  να συμβαδίσει. Τα δίκτυα ηλεκτρισμού αναμένεται να επιβαρυνθούν από τη αυξημένη ζήτηση, ενώ η αιολική παραγωγή είναι στις περισσότερες χώρες μειωμένη - όπως και στην Ελλάδα- λόγω χαμηλής ταχύτητας του ανέμου. Η Γαλλία, που είναι σημαντικός εξαγωγέας ηλεκτρισμού αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα με τη διακοπή λειτουργίας ορισμένων πυρηνικών της μονάδων.  Ας σημειωθεί ότι η Γαλλία συνήθως εξάγει ενέργεια σε περιόδους αιχμής στους γείτονές του, αλλά τώρα θα απαιτεί εισαγωγές, ωθώντας τις τιμές παντού ψηλά. Επίσης, τρεις από τους πυρηνικούς σταθμούς της Γερμανίας θα κλείσουν στο τέλος του 2021 και επομένως δεν θα είναι διαθέσιμοι κατά τη διάρκεια της πιο κρύας περιόδου του χειμώνα.

Το παζλ συμπληρώνει η κρίση στις σχέσεις με τη Ρωσία  και το παιγνίδι που παίζεται μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ και Γερμανίας με τη Ρωσία για να ανοίξει - αν ποτέ ανοίξει- η στρόφιγγα του αγωγού αερίου Nord Stream II, διασφαλίζοντας παράλληλα και μία ποσότητα ρωσικού αερίου που θα ρέει μέσω της ουκρανικής διαδρομής, που οι Ρώσοι θέλουν να καταργήσουν και οι Ευρωπαίοι με τους Αμερικανούς να διατηρήσουν.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, στο οποίο η Ευρώπη μπήκε απροετοίμαστη με τα αποθέματα αερίου στο ναδίρ. οι τιμές  φυσικό αέριο στην ΕΕ έχουν αυξηθεί μέσα σε ένα χρόνο κατά περίπου 600%. Χθες το συμβόλαιο αναφοράς, το TTF για τις παραδόσεις Ιανουαρίου διαμορφωνόταν στις 6.59 μμ στα 147,500 ευρώ/MWh, (+ 7,733%), καταρρίπτοντας νέο ρεκόρ. Στη χθεσινή άνοδο ρόλο έπαιξαν και οι χαμηλές ροές από τη Ρωσία.

Για την ελληνική αγορά, στην οποία σήμερα πρωταγωνιστεί το φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή με συμμετοχή στο μείγμα 47,6%, καθώς οι ΑΠΕ έχουν πέσει στο 18,2%, το αποτέλεσμα είναι η τιμή χονδρικής να ανέβει  στα 342,35 ευρώ/MWh. Oι λιγνίτες, παρά το πρόβλημα που έβγαλε εκτός την μονάδα Αγιος Δημήτριος 4, η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για τηλεθέρμανση, συμμετέχουν με ποσοστό 11,7% και τα υδροηλεκτρικά με 15,9%. Ας σημειωθεί ότι ο Αγιος Δημήτριος 4 λειτούργησε κάποιες ώρες με πετρέλαιο.

Το πιο εφιαλτικό σενάριο θα ήταν μία περαιτέρω όξυνση στην κρίση Ρωσίας- Ουκρανίας, όπως μία ενδεχόμενη εισβολή μέσα στο δίμηνο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου, που συνήθως ο χειμώνας είναι βαρύς.

Ο  διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Trafigura Trader εμπορευμάτων, τον περασμένο μήνα είχε δηλώσει ότι η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίσει συνεχόμενα μπλακ άουτ σε περίπτωση κρύου χειμώνα. Η εκτίμηση αυτή  έγινε πριν η EDF ανακοινώσει ότι θέτει εκτός λειτουργίας πυρηνικές μονάδες που αντιστοιχούν στο 10% του πυρηνικού δυναμικού  της χώρας, αφήνοντας την περιοχή στο έλεος του καιρού στο αποκορύφωμα του χειμώνα. Η μείωση της πυρηνικής παραγωγής στη Γαλλία σημαίνει ότι θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί  περισσότερο αέριο για ηλεκτροπαραγωγή , σε μία περίοδο που η προσφορά είναι περιορισμένη και ο χώροι αποθήκευσης είναι γεμάτοι μόνο κατά 60 τοις εκατό, ένα ιστορικό χαμηλό για αυτήν την εποχή του χρόνου.

Το υγροποιημένο φυσικό αέριο μπορεί να βοηθήσει σε κάποιο βαθμό, λόγω της χαμηλότερης ζήτησης στην Ασία, όμως οι εκτροπές φορτίου θα χρειαστούν χρόνο και οι αυξημένες αφίξεις στα ευρωπαϊκά λιμάνια είναι απίθανο να πραγματοποιηθούν πριν από τον Ιανουάριο.

Εν τω μεταξύ, οι μετεωρολογικές προβλέψεις δείχνουν χαμηλή ένταση ανέμων  στη Γερμανία μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου, ενώ στη Γαλλία και τη Βρετανία, η παραγωγή προβλέπεται να μειωθεί σήμερα, προκαλώντας περαιτέρω προβλήματα εφοδιασμού.

Οι υπόλοιπες ημέρες του  Δεκεμβρίου  αναμένεται να είναι πιο κρύες από το συνηθισμένο και αυτό θα συνεχιστεί μέχρι τον Ιανουάριο με εκτεταμένες θερμοκρασίες κάτω του μέσου όρου για τις δύο πρώτες εβδομάδες, σύμφωνα με την Maxar Technologies Inc.

Όλα αυτά συνθέτουν μια επισφαλή προοπτική για τις ευρωπαϊκές οικονομίες και τους καταναλωτές, που γίνεται ακόμα πιο επισφαλής αν συνυπολογιστεί η γεωπολιτική παράμετρος και το ενδεχόμενο αρνητικών εξελίξεων στην κρίση Ρωσίας- Ουκρανίας.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και η πανδημία. Η Omicron θα είναι πιθανότατα κυρίαρχη σε όλη την Ευρώπη μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε de facto lockdown. Οι εταιρείες δεν θα έχουν το απαραίτητο προσωπικό για να συνεχίσουν κανονικά τις εργασίες τους. Ταυτόχρονα οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας αναγκάζουν τις βιομηχανίες που λειτουργούν με φυσικό αέριο να περιορίσουν την παραγωγή. Ηδη η  Nyrstar, κορυφαίος παγκόσμιος παραγωγός ψευδαργύρου που ανήκει στον όμιλο Trafigura, ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει την παραγωγή σε ένα μεταλλουργείο στη Γαλλία την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου λόγω των ραγδαία αυξανόμενων τιμών της ενέργειας.

Η προσοχή στρέφεται ήδη στον επόμενο χειμώνα. Εάν οι εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου παραμείνουν στα σημερινά επίπεδα, τα αποθέματα αερίου στις αποθήκες της  Ευρώπης θα  έχουν πέσει στο 15%  στα τέλη Μαρτίου, στο χαμηλότερο  επίπεδο που έχει καταγραφεί , σύμφωνα με τη  Wood Mackenzie Ltd. Και αυτό υπό κανονικές καιρικές συνθήκες……

«Πιστεύουμε ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τόσο παρατεταμένων όσο και υψηλότερων τιμών κατά τη διάρκεια του χειμώνα με επακόλουθες επιπτώσεις που θα μπορούσαν να εκτείνονται πέρα ​​από τα επόμενα δύο χρόνια», δήλωσε ο Nathan Piper, επικεφαλής έρευνας πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Investec Bank Lt.