Σε κατάσταση συναγερμού παρακολουθεί το κυβερνητικό επιτελείο τις εξελίξεις στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή, που, πέραν όλων των άλλων προκάλεσε και την εκτόξευση της τιμής του φυσικού αερίου, του πετρελαίου, του ηλεκτρισμού και μίας σειράς προΙόντων, αναζωπυρώνοντας τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις από ενδεχόμενη διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Από το πρωί συνεδριάζει εκτάκτως η Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων, που συγκάλεσε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ο οποίος παράλληλα ζήτησε να συγκληθεί και έκτακτο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, αποστέλλοντας σχετική επιστολή προς την ομόλογό του υπουργό της Γαλλίας, που το τρέχον εξάμηνο ασκεί την προεδρία της ΕΕ.

Σε παρέμβαση στην Ευρώπη αναμένεται να προβεί στο Συμβούλιο Κορυφής ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτοτάκης, επαναφέροντας την ελληνική πρόταση για τη σύσταση ειδικού ευρωπαϊκού ταμείου που θα καλύπτει μέρος της αύξησης του ενεργειακού κόστους για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους ευάλωτους καταναλωτές, χωρίς τα μέτρα ελάφρυνσης να αντανακλούν στο χρέος και το έλλειμμα κάθε χώρας. Στην πρόθεση αυτή του πρωθυπουργού αναφέρθηκε ο κ. Σκρέκας χθες σε διαδικτυακή εκδήλωση για την ενέργεια, που διοργάνωσε η Ελληνική Παραγωγή. Όπως άφησε να εννοηθεί το Ταμείο θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από αδιάθετα δικαιώματα ρύπων που διατηρεί ο ευρωπαϊκός μηχανισμός MSR ή αν αυτό δεν είναι εφικτό, από ρευστοποιήσεις μελλοντικών δικαιωμάτων.

Εν τω μεταξύ, η τιμή του φυσικού αερίου, όπως αποτυπώνεται στo συμβόλαιo TTF Μαρτίου του ολλανδικού hub, έκλεισε στην ενδοημερήσια αγορά στα 119,665 ευρώ/MWh, μετά από ένα άλμα 34,609%, έχοντας κατά τη διάρκεια της ημέρας ξεπεράσει τα 134 ευρώ/MWh. Στην εγχώρια Αγορά Επόμενης Ημέρας η μέση τιμή του ηλεκτρισμού αυξήθηκε κατά 34%, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται για σήμερα στα 235,40 ευρώ/MWh από 175,61 ευρώ/MWh, χθες. Η τεράστια αυτή αύξηση, πέρα από τις διεθνείς εξελίξεις, ενσωματώνει και τη σημαντική άνοδο της χρήσης φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, στο 44,5% του ενεργειακού μείγματος, καθώς οι ΑΠΕ υποχωρούν στο 25% και η χρήση λιγνίτη περιορίζεται στο 5,9%, ίσως γιατί η ΔΕΗ επιδιώκει να διατηρήσει αποθέματα λιγνίτη, σε περίπτωση που χρειαστεί να επιστρατεύσει όλες τις ικανές προς λειτουργία λιγνιτικές μονάδες.

Προβληματα στη ροή του φυσικού αερίου ως αργά χθες το βράδυ δεν διαπιστώθηκαν, ενώ από το πρωί η Ρωσία διαβεβαίωνε ότι θα συνεχίσει κανονικά τις παραδόσεις αερίου.

Ας σημειωθεί ότι το ελληνικό σύστημα δεν τροφοδοτείται με ρωσικό αέριο μέσω Ουκρανίας αλλά μέσω του αγωγού TurkStream, o οποίος συνδέει απ’ ευθείας τη Ρωσία με τα ευρωπαϊκά παράλια της Τουρκίας. Το αέριο διοχετεύεται στη Βουλγαρία και περνά στην Ελλάδα από το “παραδοσιακά” σημείο εισόδου στο Σιδηρόκαστρο.

Τα καταιγιστικά γεγονότα στην Ουκρανία όμως σε συνδυασμό με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας που σχεδιάζουν ΕΕ και Ουάσιγκτον μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανατρέψουν το όποιο σκηνικό.

Η Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων στη συνεδριάζει σήμερα, κατόπιν αιτήματος του κ. Σκρέκα, εξετάζει ακριβώς την επικαιροποίηση όλων των σεναρίων για την ικανότητα ανταπόκρισης του ελληνικού ενεργειακού συστήματος σε όλες τις εκδοχές. Πάντως πέραν των αυξημένων φορτίων LNG, της αύξησης της χρήσης λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή και της χρήσης ντίζελ από τις μονάδες φυσικού αερίου που έχουν τη δυνατότητα αλλαγής καυσίμου, οι εναλλακτικές είναι πολύ περιορισμένες και φθάνουν μέχρι τις περικοπές παροχής αερίου ή/και ηλεκτρισμού προς τις βιομηχανίες, ή και άλλους καταναλωτές, αν βέβαια παραστεί ανάγκη.

Το ρωσικό αέριο καλύπτει περίπου το 1/3 του αερίου που καταναλώνει η χώρα μας

Στην Ευρώπη πάντως φαίνεται να ωριμάζει η ιδέα κεντρικών πρωτοβουλιών για την προμήθεια και την αποθήκευση αερίου από τρίτους προμηθευτές, ενώ σύμφωνα με διεθνή μέσα ενημέρωσης οι ΗΠΑ χθες εξέταζαν τη δυνατότητα απελευθέρωσης ποσοτήτων αερίου/πετρελαίου από τα αποθέματά τους για διάθεση σε τρίτους.

Από την άλλη πλευρά εκρηκτικές διαστάσεις απειλεί να λάβει το πρόβλημα με τις τιμές των ενεργειακών πρώτων υλών…και όχι μόνον. Η χθεσινή φρενήρης άνοδος ενσωμάτωνε τις ανησυχίες των αγορών για το ενδεχόμενο διαταραχής των προμηθειών λόγω της πιθανότητας επιβολής κυρώσεων στις ρωσικές εξαγωγές, διακοπής των μεταφορών και της παρακράτησης των προμηθειών από τη Μόσχα.

Ας σημειωθεί ότι η Ρωσία προμηθεύει το 10% του παγκόσμιου πετρελαίου, το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της Ευρώπης και, μαζί με την Ουκρανία, αντιπροσωπεύει το 29% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, το 80% των εξαγωγών ηλιελαίου και το 19% των παγκόσμιων εξαγωγών καλαμποκιού. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής παλλαδίου στον κόσμο με μερίδιο αγοράς 40%, ενώ καλύπτει το 10% της παγκόσμιας προσφοράς νικελίου και το 6% των προμηθειών αλουμινίου, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Reuters.

Στο πλαίσιο αυτό, μπορεί να εξηγηθεί το χθεσινό ράλλυ τιμών που έφερε το πετρέλαιο πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά από το 2014, το φυσικό αέριο περίπου 40 % πάνω, το σιτάρι σε υψηλό 9 1/2 ετών, το καλαμπόκι σε υψηλό οκτώ μηνών και το αλουμίνιο σε επίπεδα ρεκόρ .

Στα πολύτιμα μέταλλα, οι τιμές του παλλαδίου εκτινάχθηκαν σε υψηλά επτά μηνών και ο χρυσός ανέβηκε σε υψηλό σχεδόν 18 μηνών, καθώς οι επενδυτές στράφηκαν στα πιο ασφαλή επενδυτικά καταφύγια.

‘Οπως όλα δείχνουν το κλειδί των εξελίξεων όσον αφορά στις τιμές και τις αγορές τις επόμενες ημέρες βρίσκεται στο μέγεθος και το εύρος των κυρώσεων που θα αποφασίσει η Δύση κατά της Ρωσίας σε συνδυασμό βέβαια με τις περαιτέρω κινήσεις και τις αντιδράσεις της Μόσχας.