Η επιβολή πλαφόν στην χονδρική τιμή του φυσικού αερίου είναι μία επιλογή που μπορεί να εξεταστεί καθώς θα έχει άμεσο αντίκτυπο στο επίπεδο τιμών, ταυτόχρονα όμως θα αποτελούσε την  έσχατη λύση, λόγω των παρενεργειών που μπορεί να έχει στον ομαλό εφοδιασμό, αναφέρει η Κομισιόν στην ανακοίνωση της, προς τη Σύνοδο Κορυφής, που πραγματοποιείται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε καταθέσει πρόταση στην Επιτροπή για την επιβολή πλαφόν στον φυσικό αέριο, μαζί με πέντε ακόμα μέτρα για την αντιμετώπιση της υψηλών τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού.

Η Επιτροπή δέχεται ότι η βασική αιτία των σημερινών υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας είναι η αγορά φυσικού αερίου και αναφέρει ότι “Ο περιορισμός ή η τροποποίηση της τιμής του φυσικού αερίου μέσω ρυθμιστικών μέσων είναι μια επιλογή που μπορεί να εξεταστεί, καθώς θα είχε άμεσο αντίκτυπο στα επίπεδα των τιμών. Μπορεί να δώσει ένα σημαντικό μήνυμα ότι η ΕΕ δεν θα πληρώσει κανένα τίμημα για το φυσικό αέριο, αλλά μια τέτοια παρέμβαση θα πρέπει να εξεταστεί μόνο ως έσχατη λύση, καθώς συνεπάγεται ορισμένα μειονεκτήματα όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού με ροές φυσικού αερίου”

Στο κείμενό της η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι στην αγορά spot φυσικού αερίου, η αστάθεια είναι υψηλή και δεν συνδέεται πλήρως με τα θεμελιώδη μεγέθη, επισημαίνοντας ότι η σημερινή υψηλή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας οφείλεται στην υψηλή τιμή του φυσικού αερίου, καθώς οι ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες φυσικού αερίου εξακολουθούν να είναι συχνά οι οριακοί πάροχοι ενέργειας, αυτοί  που εισέρχονται τελευταίοι στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού  για να ισοσκελίσουν με την προσφορά τους την πραγματική ζήτηση.

Κοινές προμήθειες αερίου

Eνεργειακές συνεργασίες με βασικούς προμηθευτές LNG, αερίου και υδρογόνου στην περιοχή της Μεσογείου, στην Αφρική, αλλά και στη Μέση Ανατολή και τις ΗΠΑ, προκειμένου να υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή πολιτική προμήθειας αερίου με ευνοϊκότερους όρους, προτείνει η Επιτροπή

“Καθώς η περίοδος ανεφοδιασμού φυσικού αερίου ξεκινά τώρα, είναι επείγον να συμφωνήσουμε σε μια κοινή στρατηγική. Το τρέχον πλαίσιο των υψηλών τιμών και της στενότητας στις  αγορές φυσικού αερίου καθιστά την αναπλήρωση των αποθηκευτικών χώρων για τον επόμενο χειμώνα πιο δύσκολη από ό,τι στα κανονικά χρόνια. Η χρήση της συλλογικής μόχλευσης της Ένωσης για τη διασφάλιση των εισαγωγών φυσικού αερίου με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί η υποβολή προσφορών μεταξύ των κρατών μελών για τις ίδιες προμήθειες.

Η ΕΕ είναι ισχυρότερη όταν ενεργεί από κοινού. Η ΕΕ θα πρέπει να ενεργήσει από κοινού για να αξιοποιήσει την ισχύ της στην αγορά μέσω διαπραγματεύσεων εταιρικών σχέσεων με προμηθευτές” αναφέρει η Κομισιόν

Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται να δημιουργηθεί  μια Task Force για κοινές αγορές φυσικού αερίου σε επίπεδο ΕΕ. Με τη συγκέντρωση της ζήτησης, η Task Force θα διευκόλυνε και θα ενίσχυε τη διεθνή προσέγγιση της ΕΕ στους προμηθευτές, διασφαλίζοντας καλύτερα LNG,  φυσικό αέριο και υδρογόνο σε προσιτές τιμές από τρίτες χώρες βραχυπρόθεσμα. Ταυτόχρονα δημιουργεί μακροπρόθεσμες εταιρικές σχέσεις για ανανεώσιμες πηγές αερίου που θα έθεταν επίσης τη βάση για μελλοντικές εισαγωγές υδρογόνου

Η Task Force θα υποστηρίζεται από εκπροσώπους των κρατών μελών στο  διοικητικό της συμβούλιο. Μια κοινή ομάδα διαπραγματεύσης με επικεφαλής την Επιτροπή θα πραγματοποιήσει τις επαφές με τους προμηθευτές φυσικού αερίου. Η όλη πρωτοβουλία είναι εμπνευσμένη από την εμπειρία του  COVID-19 και τις προμήθειες των εμβολίων. 

Αποθήκευση

Η Task Force θα προωθήσει επίσης την αποτελεσματική χρήση των υποδομών φυσικού αερίου της ΕΕ, ιδίως των τερματικών σταθμών LNG, αλλά και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και των αγωγών.

Η πλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου θα παρέχει στους ευρωπαίους πελάτες προστασία έναντι των κινδύνων έλλειψης εφοδιασμού και πιθανών διαταραχών παρέχοντας κάποια ασφάλεια και σταθερότητα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή προτείνει μια ευρωπαϊκή πολιτική αποθήκευσης φυσικού αερίου, κοινή και στρατηγική, που θα εφαρμοστεί μέσω συντονισμένης κοινής δράσης και επιμερισμού των βαρών στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Τους επόμενους μήνες, η Task Force θα βοηθήσει στην προώθηση της πλήρωσης των αποθηκών ενόψει του χειμώνα  2022-2023.

Για την πρώτη χρονιά εφαρμογής του μέτρου προβλέπεται το γέμισμα ως το 80% των αποθηκευτικών χώρων . Για τα επόμενα χρόνια η σχετική υποχρέωση ανέρχεται σε πλήρωση του 90% των αποθηκευτικών χώρων ως την 1η Νοεμβρίου κάθε έτους, στόχος που μπορεί να προσαρμοστεί με την πάροδο του χρόνου εάν αλλάξουν οι οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες. Για την εφαρμογή του μέτρου η Κομισιόν πρότεινε την τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας. 

Τα μέτρα αποθήκευσης λαμβάνονται από κοινού και όχι μεμονωμένα, ώστε να  αποφευχθούν  οι  υπερεπενδύσεις, δεδομένου ότι το αέριο είναι μια μεταβατική πηγή ενέργειας και κάθε νέα υποδομή θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καθαρότερες πηγές ενέργειας σε μακροπρόθεσμη προοπτική, ιδίως για το υδρογόνο.

“Τα κράτη μέλη χωρίς δυνατότητα αποθήκευσης θα πρέπει να συμβάλλουν στα επίπεδα πλήρωσης της αποθήκευσης σε άλλα κράτη μέλη και σε αντάλλαγμα να επωφελούνται από την ενισχυμένη ασφάλεια εφοδιασμού. Ο μηχανισμός επιμερισμού του βάρους που ενσωματώνεται στην πρόταση διασφαλίζει δίκαιη κατανομή του κόστους ασφάλειας εφοδιασμού μεταξύ όλων των κρατών μελών, καθώς όλα ωφελούνται, χάρη στην ενεργειακή αγορά της ΕΕ, από τη μείωση των κινδύνων διακοπής του εφοδιασμού, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης στην ΕΕ”αναφέρει η Κομισιόν. Η Task Force  θα παρακολουθεί την πρόοδο για το γέμισμα των αποθηκών.

Δεδομένης της κρίσιμης σημασίας των  υποδομών αποθήκευσης αερίου και προκειμένου να μην υπονομευθεί το μέτρο από τη ρωσική Gazprom, η  ΕΕ εισάγει την υποχρέωση πιστοποίησης των φορέων εκμετάλλευσης αποθήκευσης. Η πιστοποίηση  θα παρέχει τις απαραίτητες διασφαλίσεις έναντι των κινδύνων που σχετίζονται με την ιδιοκτησία από φορείς εκμετάλλευσης τρίτων χωρών για την ασφάλεια εφοδιασμού.