Παράταση δύο ετών ως τον Ιούλιο του 2024 ζήτησε και έλαβε ο ΑΔΜΗΕ, από τη ΡΑΕ για τη συμμετοχή της Αγοράς Εξισορρόπησης στις ευρωπαϊκές πλατφόρμες MARI και PICASSO, επικαλούμενος τεχνικούς παράγοντες αλλά και μία σειρά από άλλους λόγους.

Οι δύο πλατφόρμες, που προγραμματίζεται να τεθούν σε λειτουργία  στις 24 Ιουλίου, σχετίζονται με το διασυνοριακό εμπόριο ενέργειας εξισορρόπησης και εφεδρειών αποκατάστασης συχνότητας με χειροκίνητη ενεργοποίηση.

Η παράταση εγκρίθηκε στο πλαίσιο της δυνατότητας που δίνουν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί για προσωρινή παρέκκλιση.

Αιτιολογώντας την απόφαση να ζητήσει διετή παράταση, ο ΑΔΜΗΕ αναφέρεται μεταξύ άλλων σε τεχνικά ζητήματα, αλλά και στην γενικότερες αλλαγές στην αγορά, καθώς και στην  αναθεώρηση της λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του Market Reform Plan, εκτιμώντας ότι θα πρέπει να δοθεί κάποιος χρόνος για την αφομοίωση των αλλαγών. Το Market Reform Plan πάντωςπαραμένει ως ένα ακόμα σχέδιο στα συρτάρια του υπουργείου Περιβάλλοντος- Ενέργειας, αφού το τελικό ελληνικό Σχέδιο Μεταρρύθμισης της Αγοράς δεν έχει δοθεί στην ΕΕ, παρότι η σχετική προθεσμία έληξε τον Απρίλιο.

Αναλυτικότερα,  ο ΑΔΜΗΕ στην επιστολή του προς τη ΡΑΕ για το αίτημα παράτασης, επικαλείται, μεταξύ άλλων, τα εξής

1) Οι απαιτούμενες αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο και τα συστήματα είναι σημαντικές και εκτενείς και επηρεάζουν τις διαδικασίες προγραμματισμού, καθώς και τις διαδικασίες πραγματικού χρόνου του Διαχειριστή. Οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτές μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν προσεκτικού σχεδιασμού, επαρκούς διαβούλευσης με τους συμμετέχοντες και δοκιμών, έτσι ώστε να μην επηρεαστεί η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς εξισορρόπησης και η επιχειρησιακή ασφάλεια του συστήματος. Επειδή οποιοδήποτε σφάλμα στον σχεδιασμό ή την υλοποίηση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ασφάλεια του συστήματος, δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί βεβιασμένα η ένταξη στις σχετικές πλατφόρμες.

2) Η συμμετοχή στις πλατφόρμες MARI και PICASSO προϋποθέτει την εξοικείωση των συμμετεχόντων στην ελληνική αγορά ενέργειας με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο και τα νέα συστήματα αγοράς που θα υλοποιηθούν. Δεδομένου του μεγέθους των απαιτούμενων τροποποιήσεων, αλλά και του γεγονότος ότι ο ανταγωνισμός θα αυξηθεί από την συμμετοχή όλων των πόρων στην Ευρώπη σε μια κοινή αγορά για την εξισορρόπηση, απαιτείται επαρκές χρονικό διάστημα για την ενημέρωση και προετοιμασία των συμμετεχόντων. Επιπλέον, θα απαιτηθεί οι συμμετέχοντες να αναπροσαρμόσουν κατάλληλα τα δικά τους συστήματα προκειμένου να συμμετέχουν στη νέα αγορά.

3) Εκτός από τις αλλαγές που απαιτεί η συμμετοχή στις πλατφόρμες MARI και PICASSO, αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε  εξέλιξη σημαντικές τροποποιήσεις του υφιστάμενου μοντέλου αγοράς. Ο ΑΔΜΗΕ έχει δρομολογήσει την τροποποίηση του σχετικού ρυθμιστικού πλαισίου και των συστημάτων της Αγοράς με την σκοπό την ενσωμάτωση της απόκρισης ζήτησης και των ΑΠΕ στην Αγορά Εξισορρόπησης, ενώ ταυτόχρονα συζητούνται επιπρόσθετες τροποποιήσεις αναφορικά με τη διάκριση της ενέργειας ανακατανομής, την υλοποίηση μηχανισμού τιμολόγησης ανεπάρκειας (scarcity pricing).Την ίδια περίοδο δρομολογούνται τροποποιήσεις και στις υπόλοιπες αγορές, όπως η αλλαγή της χρονικής μονάδας των αγορών του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ΕΧΕ) από ώρα σε δεκαπεντάλεπτο. Ως εκ τούτου είναι εύλογο η αναπροσαρμογή του αναλυτικού μοντέλου και των συστημάτων να λάβει υπόψη και να ενσωματώσει όλες τις επερχόμενες αλλαγές.

4) Το ελληνικό κράτος, στο πλαίσιο υλοποίησης μόνιμου μηχανισμού αποζημίωσης ισχύος, ετοιμάζει σχέδιο μεταρρύθμισης της αγοράς (market reform plan), το οποίο είναι πιθανό να προσθέσει ακόμα περισσότερες απαιτήσεις τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα για τους λειτουργούς των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.

5) Η επίπτωση στην τοπική αγορά εξισορρόπησης από την καθυστέρηση ένταξης στις δύο πλατφόρμες κρίνεται πολύ μικρή, καθώς οι όμορες χώρες που πρόκειται να ενταχθούν στις ευρωπαϊκές πλατφόρμας MARI και  PICASSO είναι δύο, η Ιταλία και η Βουλγαρία. Ωστόσο, λόγω της HVDC διασύνδεσης με την Ιταλία δεν είναι δυνατή η ανταλλαγή ενέργειας εξισορρόπησης από ΕΑΣ με αυτόματη ενεργοποίηση. Επομένως, ανταλλαγή ενέργειας εξισορρόπησης στο πλαίσιο της συμμετοχής στο MARI θα γίνεται με την Ιταλία και τη Βουλγαρία, ενώ στο πλαίσιο συμμετοχής του PICASSO μόνο με τη Βουλγαρία. Εφόσον και ο Διαχειριστής της Βουλγαρίας αιτηθεί παρέκκλιση στην οικεία Ρυθμιστική Αρχή, καθίσταται σαφές ότι η μόνη δυνατότητα συμμετοχής στις ευρωπαϊκές πλατφόρμες πριν την ζητούμενη ημερομηνία παρέκκλισης (24 Ιουλίου 2024) είναι στην πλατφόρμα του MARI μέσω της Ιταλίας, για τη δυναμικότητα στην διασύνδεση που τυχόν θα απομένει μετά τις συναλλαγές στην Αγορά Επόμενης Ημέρας και την Ενδοημερήσια Αγορά.

6) Τέλος, λόγω της ριζικής πρόσφατης αλλαγής στο μοντέλο αγοράς ηλεκτρισμού και τα συστήματα της αγοράς ενέργειας απαιτείται να παρέλθει κάποιος χρόνος ωρίμανσης πριν πραγματοποιηθούν εκ νέου τροποποιήσεις μεγάλης κλίμακας.