Τον κίνδυνο οικονομικής ασφυξίας για τις εταιρίες προμήθειας ηλεκτρισμού από την εφαρμογή του νέου μηχανισμού για την τιμολόγηση του ηλεκτρικού ρεύματος επισημαίνει η αγορά, εκτιμώντας ότι, υπό τις συνθήκες της παρούσας αβεβαιότητας και έντονης μεταβλητότητας στις τιμές του φυσικού αερίου και κατ’ επέκταση του ηλεκτρισμού, είναι πρακτικά μη διαχειρίσιμος ο νέος τρόπος υπολογισμού των τιμών.

Ο νόμος που ψηφίστηκε στις 5 Ιουλίου υποχρεώνει  του προμηθευτές να ενημερώνουν τους καταναλωτές για τα τιμολόγια του επόμενου διμήνου, πράγμα που προϋποθέτει προβλέψεις σε μία σχεδόν χαοτική αγορά, όπως είναι η σημερινή και τεράστια ποσά για hedging, τα οποία οι εταιρίες μπορεί να μην τα διαθέτουν.

Η υποχρέωση ενημέρωσης ισχύει για τα κυμαινόμενα τιμολόγια  ηλεκτρισμού.

“ Μία τιμολόγηση με πρόβλεψη δύο μηνών, υπό τις παρούσες συνθήκες ενέχει τεράστιο ρίσκο.  Προϋποθέτει ότι ο πάροχος θα πρέπει να κάνει hedging για το σύνολο του χαρτοφυλακίου του, δεσμεύοντας ποσά που ενδεχομένως δεν διαθέτει ή απομειώνουν σημαντικά τη ρευστότητά του. Διαφορετικά θα πρέπει να αναλάβει ο ίδιος το μεγάλο ρίσκο της πρόβλεψης σε μία αγορά με πολύ υψηλή μεταβλητότητα, που επηρεάζεται έντονα από εξωγενή και απρόβλεπτα γεγονότα, όπως συμβαίνει σήμερα με τις αγορές αερίου/ηλεκτρισμού” δήλωσε  στέλεχος της αγοράς, προσθέτοντας με νόημα ότι μόνον από τύχη μπορούν να επιβεβαιωθούν σήμερα ακόμα και οι τεχνικές αναλύσεις για τις τιμές.

Για να καλύψει τις θέσεις τους ένας προμηθευτής έχει κατά βάση δύο τρόπους . Είτε με το φυσικό hedging, είτε με το οικονομικό hedging. ¨Ομως στην πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς, δεν λειτουργεί ούτε ο ένας, ούτε ο άλλος τρόπος. Και τούτο γιατί η αντιστάθμιση κινδύνου με φυσικά προϊόντα  δεν μπορεί να γίνει τη στιγμή που όλες οι μονάδες παραγωγής, συμβατικές και ΑΠΕ έχουν προσδιορισμένο έσοδο στη χονδρική αγορά, το οποίο προσδιορίζεται κάθε μήνα με απόφαση του υπουργού, σύμφωνα με τη νέα νομοθετική διάταξη για την παρακράτηση στην πηγή των υπερεσόδων των παραγωγών.  Αλλά ούτε και το financial hegding επαρκεί αφού στην εγχώρια αγορά δεν  υπάρχουν τα κατάλληλα οικονομικά προϊόντα, ενώ είναι ελάχιστα και τα αντίστοιχα προιόντα στην ευρωπαϊκή αγορά.

Ο  προμηθευτής θα μπορούσε να αντισταθμίσει κινδύνους για τα δικαιώματα ρύπων και το φυσικό αέριο, όμως πρέπει να διαθέτει την απαιτούμενη ρευστότητα, πράγμα καθόλου εύκολο στις σημερινές συνθήκες με τη ραγδαία αύξηση των επισφαλειών.

Στελέχη της αγοράς αναφέρουν με την εκτίναξη της τιμή του ρεύματος, οι ληξιπρόθεσμοι λογαριασμοί αυξάνονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς,  δημιουργώντας   χρέη εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Θεωρούν ότι ο νέος μηχανισμός θα μπορούσε να είχε σχεδιαστεί καλύτερα αν προϋπήρχε διάλογος του υπουργείου Περιβάλλοντος- Ενέργειας με την αγορά και εκτιμούν ότι, όσο περνούν οι ημέρες και γίνονται ορατά τα προβλήματα, το υπουργείο μπορεί να προχωρήσει σε βελτιωτικές κινήσεις. “Ετσι όπως είναι σήμερα ο μηχανισμός, είναι πολύ εύκολο μία εταιρία προμήθειας να καταστραφεί σε  λιγότερο από ένα μήνα. Είναι σαν παίζεις τυχερό παιχνίδι. ‘Εχεις 50% πιθανότητα να κερδίσεις και 50% πιθανότητα να καταστραφείς” δήλωσε αναλυτής, προσθέτοντας ότι για τις εταιρίες προμήθειας δεν είναι πλέον διαχειρίσιμο το επιχειρηματικό ρίσκο.

Σοβαρές αμφιβολίες διατυπώνονται εξάλλου και για το κατά πόσον θα ωφεληθεί ο καταναλωτής από το νέο μηχανισμό. Και τούτο γιατί η αγορά εκτιμά ότι ο μηχανισμός τελικώς θα πλήξει τον καταναλωτή, καθώς  το risk premium θα είναι τόσο μεγάλο που θα είναι αδύνατον για τον προμηθευτή να μην το μεταφέρει στον πελάτη του.

Μεγάλη ανησυχία επικρατεί και για τη διάταξη του νόμου που επιτρέπει την μετακίνηση του καταναλωτή από τον ένα προμηθευτή στον άλλο, χωρίς πέναλτι πρόωρης αποχώρησης αλλά και χωρίς προηγουμένως να απαιτείται να έχει εξοφλήσει τον προηγούμενο προμηθευτή. Παρότι η ΡΑΕ έχει επεξεργαστεί αποφάσεις οι οποίες εμποδίζουν την ελεύθερη μετακίνηση του καταναλωτή αν δεν έχει εξοφλήσει τον λογαριασμό του, το υπουργείο μέχρι στιγμής δεν έχει προχωρήσει στα αναγκαία μέτρα, που θα αναγκάζουν τον πελάτη να πληρώσει πριν αλλάξει πάροχο. Για τις εταιρίες η μόνη επιλογή είναι να προχωρήσουν με νομικά μέτρα κατά του πελάτη που δεν πληρώνει, μία χρονοβόρα και κοστοβόρα διαδικασία που δεν λύνει το πρόβλημα.

Αλλά ούτε για τις επιστροφές ποσών στους καταναλωτές μέσω του  power pass έχει ληφθεί κάποια πρόβλεψη ελέγχου αν ο εν λόγω καταναλωτής έχει εξοφλήσει ή όχι τον λογαριασμό του Για παράδειγμα μπορεί να εισπράξει την επιστροφή, χωρίς να έχει πληρώσει λογαριασμούς  και να διαθέσει το ποσό αυτό για άλλες ανάγκες και όχι για την εξόφληση του λογαριασμού του, έστω και μέρους αυτού.

“Το νέο μοντέλο δεν είναι βιώσιμο. Αν δεν υπάρξουν βελτιώσεις, πολύ σύντομα θα έχουμε χρεοκοπίες προμηθευτών και  ένα τσουνάμι από ληξιπρόθεσμους λογαριασμούς ρεύματος” τόνισαν κύκλοι της αγοράς, προσθέτοντας ότι χρειάζεται καλύτερος σχεδιασμός, οργάνωση και διάλογος με την αγορά για να αντιμετωπιστεί η δύσκολη αυτή κατάσταση.