H πτώση της χονδρικής τιμής  ηλεκτρισμού έχει φέρει πτώση και στην αγορά των πράσινων PPAs, των μακροχρόνιων διμερών συμβάσεων προμήθειας από ΑΠΕ, που σε συνδυασμό με άλλα προβλήματα και κυρίως την έλλειψη ηλεκτρικού χώρου, δημιουργούν ένα περιβάλλον ύφεσης στην εν λόγω αγορά.

Στην Ελλάδα, ο θεσμός ξεκίνησε πάνω στην ενεργειακή κρίση, όταν  κυριαρχούσε η αβεβαιότητα, οι τιμές ηλεκτρισμού είχαν εκτοξευτεί  στα ύψη και οι μεγάλοι καταναλωτές αναζητούσαν τα PPAs για να εξασφαλίσουν χαμηλότερες και προβλέψιμες τιμές ρεύματος. ‘Εκτοτε η κατάσταση ανατράπηκε.

Οι τιμές του ρεύματος έχουν σχεδόν επιστρέψει στην προ κρίσης περίοδο και οι εν δυνάμει αγοραστές των PPAs πιέζουν για χαμηλότερες τιμές. Σήμερα οι τιμές για δεκαετή συμβόλαια προμήθειας ενέργειας από φωτοβολταϊκά έχουν υποχωρήσει ακόμα ως τα 45-47 ευρώ/MWh, ενώ από αιολικά κυμαίνονται γύρω στα  70 ευρώ/MWh, όπως περίπου και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Ας σημειωθεί ότι το 2023 ήταν χρονιά-ρεκόρ για τα PPAs στην Ευρώπη και η χρονιά που “κλείδωσαν” κάποια από τα μεγαλύτερα συμβόλαια της κατηγορίας αυτής στη χώρα μας, τότε που ουσιαστικά στην Ελλάδα  ξεκινούσε ο θεσμός. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της RE-Source, της ευρωπαϊκής πλατφόρμας που ειδικεύεται στον τομέα, τα εταιρικά  PPAs για πράσινη ενέργεια στην Ευρώπη το 2023 ανήλθαν στο ρεκόρ των 10,4 GW , σε σχέση με  6,7 GW το 2022. 

‘Ομως, από  τα 78, 7 ευρώ/MWh της τιμής που είχε την 1η Ιανουαρίου 2023 ο δείκτης EURO Composite της Pexapark, εταιρίας εξειδικευμένης στην ανάλυση των PPAs, το τέλος της ίδιας χρονιάς βρήκε το δείκτη στα 50,1 ευρώ/MWh, μία πτώση της τάξης του 35%

Ετσι πολλοί δυνητικοί αγοραστές ΡΡΑs διστάζουν να προχωρήσουν στη σύναψη δεκαετών συμβολαίων προμήθειας, προσδοκώντας ενδεχομένως μία περαιτέρω πτώση τιμών. ‘Αλλοι εταιρίες πάντως εξακολουθούν να επενδύσουν στα PPAs, επιδιώκοντας τη σταθεροποίηση και την προβλεψιμότητα ενός τμήματος τουλάχιστον του ενεργειακού κόστους τους, γνωρίζοντας ότι θα υπάρξουν περίοδοι κατά τις οποίες οι τιμές ηλεκτρισμού χονδρικής θα είναι χαμηλότερες από την τιμή που έχουν “κλειδώσει” στο συμβόλαιό τους, όπως και περίοδοι που η τιμή αγοράς θα είναι υψηλότερη. 

Παρότι σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα τα PPAs θεωρούνται ως μία αγορά σε άνοδο για το άμεσο μέλλον οι εκτιμήσεις διίστανται με τους περισσότερους αναλυτές να παραμένουν επιφυλακτικοί. 

Οι μεγάλες και απότομες διακυμάνσεις τιμών στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού, τα ρίσκα, η ανάγκη για  hedging επιδρούν άμεσα στη στρατηγική τόσο των εταιριών ηλεκτρισμού όσο και των καταναλωτών που θα μπορούσαν  να συνάψουν PPAs,

Επιδρούν όμως και στους παραγωγούς με ΑΠΕ. Η πτώση των τιμών σε συνδυασμό με το αυξανόμενο κόστος κατασκευής των φωτοβολταϊκών/αιολικών και τις διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού που μπορούν να προκαλέσουν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των έργων, καθιστούν για πολλές μονάδες ΑΠΕ μάλλον ασύμφορη τη σύναψη PPAs, τη στιγμή μάλιστα που  οι καταναλωτές πιέζουν για ακόμη χαμηλότερες τιμές. 

Στελέχη της αγοράς ΑΠΕ αναφέρουν ότι οι τιμές που ζητούνται για συμβόλαια δεκαετούς διάρκειας δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των σχεδιαζόμενων επενδύσεων. 

Πολλά μικρά έργα κυρίως φωτοβολταϊκά, που βρίσκονται σε ώριμα στάδια  της διαδικασίας αδειοδότησης προσφέρονται πλέον προς πώληση. Πρόκειται για μονάδες χωρίς αποθήκευση, που δεν μπορούν να ενταχθούν στη πρόσφατη ρύθμιση που απελευθέρωσε ηλεκτρικό χώρο για ορισμένες κατηγορίες έργων, και πέραν των τιμών, αντιμετωπίζουν και το πρόβλημα της  έλλειψης “ορατότητας”, όσον αφορά στη σύνδεσή τους με το σύστημα. 

Από την άλλη πλευρά, εταιρίες, συνήθως μεγάλες, που έχουν την οικονομική αντοχή να περιμένουν, εμφανίζοντας ως αγοραστές για τις μονάδες αυτές, τις οποίες μπορούν να εντάξουν  στο pipeline τους με μακροπρόθεσμο ορίζοντα για την ολοκλήρωση του έργου. 

Επιπρόσθτα οι “μικροί” της αγοράς, δυσκολίες συναντούν και στην εξασφάλιση τραπεζικής χρηματοδότησης, καθώς οι χαμηλές τιμές για τα PPAs - αν τα κλείσουν- σε συνδυασμό με το υψηλότερο κόστος κατασκευής και την αβεβαιότητα τόσο για το χρόνο ολοκλήρωσης του έργου, λόγω των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα, όσο και για το χρόνο ηλέκτρισής τους, καθιστούν τις τράπεζες πολύ πιο επιφυλακτικές σε σχέση με το παρελθόν. 

Αντίθετα, οι μεγάλοι όμιλοι με το πολυσχιδές χαρτοφυλάκιο παραγωγής  ηλεκτρισμού και τη δυνατότητα εγκατάστασης μονάδων αποθήκευσης (μπαταριών)  μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τη μεταβλητότητα των τιμών, λόγω της ευελιξίας που διαθέτουν. Ταυτόχρονα μπορούν να περιμένουν για τη στιγμή που θα ξεκινήσει η ανάκαμψη της αγοράς των PPAs, κάτι που προεξοφλούν για το μέλλον οι περισσότεροι αναλυτές. 

Ας σημειωθεί δε ότι τα PPAs στηρίζονται ιδιαίτερα από την ΕΕ, που μαζί με τα CdD (Συμβόλαια για τη Διαφορά) θεωρούνται τα δύο βασικά εργαλεία για τη στήριξη της ανάπτυξης των ΑΠΕ, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι για τη μεγάλη αύξηση της συμμετοχής τους στο ενεργειακό ισοζύγιο ως το “Καθαρό Μηδέν” το 2050, δηλαδή το ουδέτερο ανθρακικό αποτύπωμα.