Aνοίγει στην πράξη η λιανική αγορά ηλεκτρισμού, με πολλές εταιρίες που ήδη έχουν λάβει θέση να ετοιμάζονται να εισέλθουν δυναμικά στο παιγνίδι, μέσω της πρόσβασης σε ποσότητες φθηνής ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη και υδροηλεκτρικά, που θα τους δώσει τη δυνατότητα να ανταγωνιστούν τη ΔΕΗ .
Το κλειδί για τις εξελίξεις είναι οι δημοπρασίες του 25% της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από τα εργοστάσια της ΔΕΗ, στο πρότυπο του γαλλικού μοντέλου ΝΟΜΕ. Πρόκειται για μέτρο που περιλαμβάνεται στο 3ο Μνημόνιο και του οποίου η εφαρμογή εκκρειμεί εδώ και ένα χρόνο περίπου. Σύμφωνα με τα προαπαιτούμενα :
Tον Σεπτέμβριο οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να συζητήσουν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο το σχεδιασμό των δημοπρασιών κατά τρόπο που να μειώνουν σε πρώτη φάση κατά 25% το μερίδιο της ΔΕΗ στη λιανική και τη χονδρική αγορά με οριακές τιμές που καλύπτουν το κόστος παραγωγής και θα συμμορφώνονται με τους κανόνες της ΕΕ.
Αν ως τα τέλη Οκτωβρίου δεν επιτευχθεί συμφωνία με την Κομισιόν, τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνήσει με τους θεσμούς διαρθρωτικά μέτρα, τα οποία θα εγκριθούν αμέσως και θα οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα τόσον όσον αφορά στο χρονοδιάγραμμα όσο και στο μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ, το οποίο ως το 2020 θα πρέπει να έχει μειωθεί στο 50% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται ή εισάγεται στην Ελλάδα. Αν αυτό δεν συμβεί, τότε η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα μπορεί να επιβάλει πρόστιμο στη ΔΕΗ από 5% ως 10% του ετήσιου τζίρου της.
Παρότι το κείμενο του μνημονίου δεν κατονομάζει τα ισοδύναμα “διαρθρωτικά μέτρα”, αυτά δεν μπορεί να είναι άλλα παρά η πώληση μονάδων της ΔΕΗ ή της λεγόμενης “μικρής ΔΕΗ”, εξέλιξη που με κάθε τρόπο επιδιώκει να αποφύγει η κυβέρνηση.
Η λιανική αγορά ηλεκτρισμού παραμένει στην πράξη κλειστή, παρότι θεωρητικά έχει απελευθερωθεί εδώ και χρόνια. Το μερίδιο της ΔΕΗ σήμερα ξεπερνά το 90%, επειδή οι ιδιωτικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον χώρο δεν έχουν πρόσβαση σε φθηνή ηλεκτροπαραγωγή, η οποία παράγεται από τον εγχώριο λιγνίτη και τα υδροηλεκτρικά, προνόμιο μόνον της ΔΕΗ. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση τρίτων στον λιγνίτη και τα νερά, όπως χρόνια τώρα επιτάσσουν οι σχετικοί ευρωπαϊκοί κανονισμοί, η ελληνική πλευρά είχε υιοθετήσει το γαλλικο μοντέλο “ΝΟΜΕ”, που προβλέπει τις δημοπρασίες ποσοτήτων ηλεκτρισμού από τα αντίστοιχα εργοστάσια της ΔΕΗ. Η εφαρμογή του ΝΟΜΕ, που σύμφωνα με τον σχεδιασμό της προηγούμενης κυβέρνησης επρόκειτο να ξεκινήσει από τις αρχές του χρόνου “πάγωσε” εξ αιτίας των εκλογών, ενώ επί θητείας του κ. Παναγιώτη Λαφαζάνη στο υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης έμεινε στο συρτάρι το όλο σχέδιο που είχε εκπονήσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, καθώς ο τέως υπουργός διαφωνούσε με τις δημοπρασίες.
Η τότε πρόταση της ΡΑΕ, η οποία όπως όλα δείχνουν θα αποτελέσει τον κορμό των νέων ρυθμίσεων, δεδομένου ότι είχε διαμορφωθεί σε συνεργασία με τους εκπροσώπους της Κομισιόν, προέβλεπε ότι συμμετοχή στους διαγωνισμούς θα έχουν αποκλειστικά οι εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες θα την μεταπωλούν σε τελικούς καταναλωτές.
Η προοπτική του ανοίγματος της αγοράς είχε ήδη κινητοποιήσει ανεξάρτητες ενεργειακές εταιρείες όπως η ELPEDISON (μικτή εταιρεία των ΕΛΠΕ και της ιταλικής Edison), την Protergia του ομίλου Μυτιληναίου, την “Ηρων”, τη “Volterra” κά. Συνολικά 20 εταιρίες είναι εγγεγραμμένες στο σχετικό μητρώο προμηθευτών ηλεκτρισμού του Λειτουργού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Μέχρι σήμερα όμως η παρουσία τους στη λιανική αγορά γίνεται με περιορισμένο αριθμό πελατολογίου και μικρές ποσότητες πωλούμενης ενέργειας, Η πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια με ανταγωνιστικούς όρους μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα του παιχνιδιού και είναι πιθανόν στο άμεσο μέλλον να οδηγήσει στη δραστηριοποίηση και άλλων εταιριών.
