Με φόντο τη μεγάλη πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου και τις επιπτώσεις της- σύμφωνα με αναφορά της Wood Mackenzie, θεωρείται αβέβαιο το μέλλον projects συνολικής αξίας που κυμαίνεται γύρω στα 1,5 τρισ. δολάρια- αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον η θέση και ο ρόλος της Ελλάδας στη διεθνή αγορά πετρελαίου, ειδικά στον απόηχο του «ελληνικού ζητήματος».
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Thomson Reuters Oil Research & Forecasts, με τίτλο «Greece In The Oil Market» εξετάζει το εν λόγω θέμα υπό το πρίσμα της «θύελλας» που προκλήθηκε από την μακρά διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης από τον Ιανουάριο και μετά, ειδικά λαμβανομένων υπόψιν παραγόντων όπως τα capital controls και οι φόβοι περί Grexit.
Όπως σημειώνεται στην εν λόγω ανάλυση, σημειώθηκε απότομη άνοδος του φορτίων αργού προς την Ελλάδα τον Ιούλιο, κάτι που αποδίδεται στις προετοιμασίες για ένα ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. «Με την εξαίρεση του Φεβρουαρίου και του Ιουνίου, η χώρα εισήγαγε πάνω από 10 εκατ. βαρέλια μηνιαίως, κάτι που υπερβαίνει τα παρόντα επίπεδα εσωτερικής κατανάλωσης. Το 2015, το υψηλότερο επίπεδο εισαγωγών σημειώθηκε τον Μάρτιο (17,5 εκατ. βαρέλια), καθώς οι φόβοι για ένα Grexit εντείνονταν, όπως και τον Ιούλιο» σημειώνεται σχετικά.
Οι ελληνικές ανάγκες σε πετρέλαιο
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, οι οικονομικές δυσκολίες είχαν επιπτώσεις στην κατανάλωση: Επί της παρούσης, η Ελλάδα καταναλώνει 300.000 με 290.000 βαρέλια την ημέρα από ένα peak 440.000 βαρελιών ημερησίως το 2006- συμπληρώνεται ότι, τη στιγμή που η Ε.Ε. συνολικά μειώνει την εξάρτησή της από τους υδρογονάνθρακες, το «προφίλ» της κατανάλωσης πετρελαίου στις οικονομικά πιεζόμενες χώρες του νότου φαίνεται να ακολουθεί διαφορετικές τάσεις σε σχέση με τις πιο προηγμένες οικονομίες του βορρά.
Η ζήτηση το πρώτο τρίμηνο του 2015 στην Ευρώπη και την Ελλάδα σημείωσε άνοδο 4,6% (600.000 βαρέλια ημερησίως) και 15% (40.000 βαρέλια ημερησίως) αντίστοιχα, καθώς η ανάπτυξη των οικονομιών ήταν 1,5% και 0,2% αντίστοιχα. Όσον αφορά στη μελλοντική πορεία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΙΕΑ (International Energy Agency), η ελληνική ζήτηση αναμένεται να πέσει από τα 290.000 βαρέλια ημερησίως το πρώτο τρίμηνο του 2015 στα 275.000 το τέταρτο τρίμηνο του 2016. Ωστόσο, σύμφωνα με την εκτίμηση του Reuters, η πτώση αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη.
Η ελληνική παραγωγή και οι χώρες από όπου εισάγουμε πετρέλαιο
Η ελληνική συνεισφορά στην παγκόσμια παραγωγή είναι μικρή. Επί της παρούσης, βρίσκεται στα 2.000 βαρέλια ημερησίως, από το κοίτασμα του Πρίνου στον κόλπο της Καβάλας, το οποίο εκμεταλλεύεται η Energean Oil & Gas.
Aναλυτικότερα, όσον αφορά στο κομμάτι της ελληνικής παραγωγής, υπάρχουν τρεις offshore εξέδρες στον Πρίνο (2 παραγωγής και μία επεξεργασίας) και άλλη μία, φυσικού αερίου, στη νότια Καβάλα- κοίτασμα ωστόσο το οποίο είναι σχεδόν εξαντλημένο. Επίσης, σημειώνεται ότι onshore υπάρχει και το εργοστάσιο Sigma στη Νέα Καρβάλη, όπου γίνεται επεξεργασία και διαχωρισμός, ενώ έχει σχεδιαστεί η τοποθέτηση άλλης μιας εξέδρας στον Πρίνο μέχρι το 2016. Παράλληλα είναι σε εξέλιξη γεωτρητικό πρόγραμμα με συνολικά 15 γεωτρήσεις μέχρι το τέλος του 2017 στον Πρίνο και σε δορυφορικά κοιτάσματα, με στόχο αύξηση παραγωγής μεταξύ 5.000 και 10.000 βαρελιών. Πρόσθετη παραγωγή μέσα στα επόμενα χρόνια μπορεί να υπάρξει εντός του 2017 από το Κατάκολο (επίσης από την Energean Oil&Gas), όπου αναμένεται γεώτρηση κατά τα τέλη του 2016 με τις αρχές του 2017, που μπορεί να προσθέσει άλλα 1.500 με 2.000 βαρέλια ημερησίως.
Σημειώνεται ότι κατά το διάστημα 2012-2014 πραγματοποιήθηκε σειρά σεισμικών ερευνών από την νορβηγική Petroleum Geo-Services (PGS). Γενικότερα, άλλα πιθανά αποθέματα εκτιμάται ότι υπάρχουν στα Γιάννενα και τον Πατραϊκό Κόλπο, ωστόσο επί της παρούσης η κύρια παραγωγή προέρχεται από τον Πρίνο (Energean Oil&Gas), όπου το αποδεδειγμένο απόθεμα (2Ρ- proven/probable) ανέρχεται στα 30 εκατ. βαρέλια. Όσον αφορά στο Κατάκoλο, το κοίτασμα είναι απλά αποδεδειγμένο, και γίνονται μελέτες για να διαπιστωθεί η έκτασή του.
Τα διυλιστήρια, είναι συνολικά 4: 3 ημικρατικά (ΕΛΠΕ), στον Ασπρόπυργο, την Ελευσίνα και τη Θεσσαλονίκη και ένα ιδιωτικό (Motoroil) στην Κόρινθο.
Όσον αφορά στις χώρες από τις οποίες η Ελλάδα εισάγει πετρέλαιο, αυτή τη στιγμή είναι η Ρωσία και το Ιράκ, με κάποια φορτία από τη Λιβύη, την Αίγυπτο και την Τουρκία. Επίσης, η Ελλάδα αποτελούσε παραδοσιακά πρόθυμο αγοραστή ιρανικού πετρελαίου, οπότε – και δεδομένης της πρόσφατης συμφωνίας μεταξύ των 5+1 δυνάμεων και της Τεχεράνης σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα- αναμένεται να αυξηθούν τα φορτία ιρανικού αργού προς τα ελληνικά διυλιστήρια.
Οι επιπτώσεις της πτώσης των τιμών στον πετρελαϊκό κλάδο διεθνώς
Γενικότερα, οι επιπτώσεις της πτώσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου (πλέον κινείται κάτω από τα 50 δολάρια το βαρέλι) κρίνονται ιδιαίτερα βαρείς: Από την αρχή της πτώσης, τον Απρίλιο του 2014, εκτιμάται ότι έχουν χαθεί περίπου 200.000 θέσεις εργασίας παγκοσμίως σε περικοπές, ενώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Pareto Securities, το 2015 αναμένεται να «δει» τη μεγαλύτερη περικοπή δαπανών στον κλάδο τα τελευταία 30 έτη, η οποία αναμένεται να αγγίξει το 25% σε ετήσια βάση. Για το 2016 αναμένεται άλλο ένα 16%: αξίζει να σημειωθεί ότι εκτιμάται πως για να θεωρείται ότι «βγαίνει» ο κλάδος (upstream) συνολικά, η τιμή πρέπει να βρίσκεται γύρω στα 60 δολάρια. Σημειώνεται ότι, σε συνάντηση που είχαν ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, με τον πρόεδρο της Βενεζουέλας (μέλους του OPEC), Νικολά Μαδούρο, συμφωνήθηκε ότι οι τιμές θα πρέπει να κινούνται μεταξύ 65-70 δολαρίων.
