Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Ανακάλυψη!
Βαλκάνια
Τετάρτη, 21/02/2018

«Η θεσμική Ευρώπη έχει ανάγκη να επιδείξει στους αμφισβητίες ότι έχει ακόμα πολλούς θαυμαστές. Οτι ακόμα αρέσει». Κάπως έτσι αιτιολογούν έμπειροι ανταποκριτές στις Βρυξέλλες το ξαφνικό ενδιαφέρον της ΕΕ για τα δυτικά Βαλκάνια. Την ώρα που οι Βρετανοί προσπαθούν να βρουν τις κατάλληλες βαλίτσες για να χωρέσουν όλα αυτά που θέλουν να πάρουν μαζί τους φεύγοντας και οι Ανατολικοευρωπαίοι συμπεριφέρονται σαν τον/την σκανταλιάρη/α σύζυγο, που όταν βρει ευκαιρία ξενοκοιμάται, η πιο ξεχασμένη γωνιά της Ευρώπης λαχταρά για αναγνώριση και προσοχή από τους ευγενείς γείτονες.

Αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Καινούριο είναι ωστόσο το «χρονοδιάγραμμα», που παρουσίασαν τώρα οι Βρυξέλλες αρχής γενομένης από το 2025, όταν και θα μπορούσαν να ενταχθούν η Σερβία και το Μαυροβούνιο για να ακολουθήσουν στη συνέχεια και οι υπόλοιποι ...συγγενείς.

Η ημερομηνία μπορεί να μοιάζει μακρινή. Αλλά η ανακοίνωσή της και μόνο δείχνει μια βιασύνη, που μπορεί να εκφράζει και πανικό. Αρκεί να θυμηθεί κανείς δύο δεδομένα. Μιάμιση δεκαετία μετά τη μεγάλη διεύρυνση του 2004 οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μοιάζουν πολλές φορές «ξένο σώμα» και φυσικά σε καμιά περίπτωση δεν έχουν «συγκλίνει» σε επίπεδο και ποιότητα διαβίωσης, όπως ονειρεύονταν τότε οι κάτοικοί τους. Οσο για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, που ακολούθησαν το 2007 είναι χώρες που ουσιαστικά βρίσκονται σε καθεστώς μόνιμης «επιτήρησης» λόγω προβλημάτων διαφθοράς, οργανωμένου εγκλήματος, περιορισμού της ελευθεροτυπίας και ελέγχου της δικαιοσύνης. Ειρωνικά αυτό το διάστημα πολλοί διπλωμάτες αναρωτιούνται «τι άραγε μπορεί να διδάξει η βουλγαρική προεδρία της ΕΕ» αυτού του εξαμήνου τους γείτονές και επίδοξους εταίρους της από τα δυτικά των Βαλκανίων.

Η ιστορία της ΕΕ είναι μια ιστορία ΚΑΙ λανθασμένων και βιαστικών αποφάσεων, που πάρθηκαν στη λογική ότι η πολιτική μπορεί να «σπρώξει» την κοινωνία και την οικονομία. Στην περίπτωση της μεγάλης διεύρυνσης της περασμένης δεκαετίας, αλλά και της εισαγωγής του ευρώ με μια ασθενή αρχιτεκτονική η βιασύνη αυτή απείλησε και απειλεί να αποδειχτεί μοιραία για τη συνοχή του οικοδομήματος .

Κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να συμβεί και τώρα. Πολλοί λένε ότι η ιδέα μιας νέας διεύρυνσης βγήκε από το συρτάρι του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ εξαιτίας της προσπάθειας του να συνδυάσει την αποχώρησή του με ένα μακρόπνοο σχέδιο. Αλλά οι προειδοποιήσεις δεν λείπουν. Οπως δεν έλειψαν, όταν ο πρόεδρος της Κομισιόν δήλωνε από τη Σόφια ότι η Βουλγαρία είναι έτοιμη για το ευρώ παρά τις σοβαρές αντιρρήσεις της ΕΚΤ.

Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο αν λάβει κανείς υπόψιν ότι η ΕΕ μπαίνει σε φάση διαπραγμάτευσης του επόμενου επταετούς προϋπολογισμού της με τους πληρωτές Βρετανούς να αποχωρούν και τους υπόλοιπους «μεγάλους» να αγωνίζονται να περιορίσουν όσο μπορούν την αύξηση της συνδρομής τους. Η είσοδος «φτωχών» χωρών δεν προκαλεί και ενθουσιασμό σε κάποιες πρωτεύουσες. Οι μεγαλόστομες διακηρύξεις μπορεί λοιπόν να καταλήξουν σε ένα νέο φιάσκο. Αν η ΕΕ δεν έχει βιώσει νωρίτερα κάποιο μεγαλύτερο.