Την Τετάρτη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα αποφασίσει – εκτός απροόπτου - την επαναφορά του ευνοϊκού καθεστώτος παροχής ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες (waiver) καθώς ο όρος που είχε θέσει για ολοκλήρωση της αξιολόγησης και υιοθέτηση όλων των προαπαιτούμενων έχει εκπληρωθεί.

Πρόκειται για άλλη μία συμβολική κίνηση της Ευρωζώνης που σηματοδοτεί ότι η Αθήνα έχει αρχίσει να ανακτά την εμπιστοσύνη των δανειστών της, με απώτερο στόχο να γίνει το ίδιο και με τους ιδιώτες επενδυτές.

Η επαναφορά του waiver σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα αρχίσει εκ νέου να δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως εγγυήσεις, κάτι που θα διασφαλίσει φθηνότερη χρηματοδότηση στις ελληνικές τράπεζες.

Παράλληλα, η ΕΚΤ αναμένεται να αποφασίσει για το πότε θα ενταχθεί η Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Το πρόγραμμα αφορά κρατικούς τίτλους ύψους περίπου 5 δισ. ευρώ που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια εγχώριων ομίλων.

Τόσο η επαναφορά του waiver, όσο και η ένταξη στο QE (πιθανότατα από το φθινόπωρο), αναμένεται να βελτιώσει τα επίπεδα ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών.

Άλλωστε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γ. Στουρνάρας στην έκθεση Νομισματικής Πολιτικής ανέφερε ότι η αναµενόµενη απόφαση του ∆ιοικητικού Συµβουλίου της ΕΚΤ για επαναφορά του waiver αποτελεί ένα γεγονός που θα επιτρέψει την πιο φθηνή χρηµατοδότηση των ελληνικών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη δυνατότητα συµµετοχής και των ελληνικών κρατικών οµολόγων στο πρόγραµµα ποσοτικής χαλάρωσηςτης ΕΚΤ.

Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα η επανένταξη των ελληνικών τίτλων στις αποδεκτές από το Ευρωσύστηµα εξασφαλίσεις και η συνεπαγόµενη πιο φθηνή αναχρηµατοδότηση των τραπεζών, σε συνδυασµό µε τη συµµετοχή των ελληνικών κρατικών οµολόγων στις παρεµβάσεις ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, εκτιµάται ότι θα έχουν σηµαντική θετική επίδραση στα αποτελέσµατα των τραπεζών, δυνητικού ύψους περί τα 400 µε 500 εκατ. ευρώ.

Τα έµµεσα οφέλη όµως, όπως για παράδειγµα η αναβάθµιση της πιστοληπτικής ικανότητας του Ελληνικού ∆ηµοσίου και των ελληνικών τραπεζών, αναµένεται να είναι σηµαντικά υψηλότερα.

Ανοιχτή επιστολή στον Μάριο Ντράγκι με στόχο να θέσουν στην ατζέντα το ζήτημα των εναλλακτικών νομισματικών πολιτικών (helicopter money), απέστειλαν 18 Ευρωβουλευτές μεταξύ των οποίων και ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης.

Οι Ευρωβουλευτές που συνυπογράφουν, προέρχονται από τρεις πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου, την Ευρωομάδα της Αριστεράς (GUE/NGL), τους Σοσιαλιστές (SD) και τους Πράσινους (Greens), και χτυπούν το καμπανάκι στην ΕΚΤ ώστε να προετοιμαστεί κατάλληλα για τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στην οικονομία της ευρωζώνης και να προχωρήσει σε νέες πολιτικές, που θα ενισχύσουν την απαιτούμενη δημοσιονομική ώθηση που έχει ανάγκη η οικονομία.

Πιο συγκεκριμένα, στην επιστολή τους προς την ΕΚΤ, οι Ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι «σε μια εποχή που οι προοπτικές για την οικονομία της Ευρωζώνης μοιάζουν ακόμα αβέβαιες, και όταν τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, πιστεύουμε ότι τώρα είναι η ώρα για την ΕΚΤ να εξετάσει ποια εναλλακτικά εργαλεία νομισματικής πολιτικής έχει στη διάθεσή της».

Συνεχίζουν λέγοντας πως η ΕΚΤ θα πρέπει να προβεί «σε πλήρη και σε βάθος ανάλυση των εναλλακτικών πολιτικών για την ποσοτική χαλάρωση (QE) μέσω των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αυτές οι εναλλακτικές λύσεις θα περιλαμβάνουν την εισαγωγή "μερίσματος" για τους πολίτες, χρησιμοποιώντας τα "helicopter money", και την αγορά ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ως πιθανές λύσεις για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης μέσω άμεσων δαπανών στην πραγματική οικονομία.»

Τέλος, στην επιστολή προς τον Μάριο Ντράγκι, ασκείται πίεση από τους Ευρωβουλευτές των τριών πολιτικών ομάδων για να λάβει η ΕΚΤ δράση, προκειμένου όπως τονίζουν να μην παρουσιαστεί απροετοίμαστη σε μία μελλοντική επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών και να εξετάσει νέα νομισματικά εργαλεία, πέρα από την ήδη εφαρμοζόμενη ποσοτική χαλάρωση.

Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή των 18 Ευρωβουλευτών προς τον Πρόεδρο της ΕΚΤ:

Αξιότιμε Πρόεδρε Ντράγκι,

Σε μια εποχή που οι προοπτικές για την οικονομία της Ευρωζώνης μοιάζουν ακόμα αβέβαιες, και ενώ τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, πιστεύουμε ότι τώρα είναι η ώρα για την ΕΚΤ να εξετάσει τα εναλλακτικά εργαλεία νομισματικής πολιτικής που έχει στη διάθεσή της. Ειδικότερα, καλούμε την ΕΚΤ να προχωρήσει σε πλήρη και σε βάθος ανάλυση των εναλλακτικών πολιτικών για την ποσοτική χαλάρωση (QE) μέσω των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αυτές οι εναλλακτικές λύσεις θα περιλαμβάνουν την εισαγωγή "μερίσματος" για τους πολίτες, χρησιμοποιώντας τα "helicopter money", και την αγορά ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ως πιθανές λύσεις για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης μέσω άμεσων δαπανών στην πραγματική οικονομία.

Όπως πολύ σωστά αναφέρατε στην απάντησή σας σε γραπτή ερώτηση σε έναν από τους συναδέλφους μας [1], "τα helicopter money μπορούν να σημαίνουν διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους», ωστόσο πολλοί θα αποδεχθούν τη βασική αρχή ότι είναι ένας μηχανισμός με τον οποίο οι κεντρικές τράπεζεςθα διανέμουν χρήματα άμεσα σε (κατά προτίμηση με χαμηλά εισοδήματα) άτομα. Καταλαβαίνουμε ότι στο παρελθόν έχετε περιγράψει την έννοια ως «πολύ ενδιαφέρουσα», αλλά αυτό δεν είναι κάτι που η ΕΚΤ διερευνά επί του παρόντος.

Ως μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σας καλούμε να διερευνήσετε αυτές τις διαφορετικές και εναλλακτικές πολιτικές. Μας ανησυχεί το γεγονός ότι με το να μην το πράττει, η ΕΚΤ θα μπορούσε δυνητικά να αφήσει το ίδιο απροετοίμαστη για μια επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών. Λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις σας ότι τα μέτρα νομισματικής πολιτικής της η ΕΚΤ θα φέρει πίσω τον πληθωρισμό στο 2% μέχρι το τέλος του 2018 μετά από αρκετά συναπτά έτη να χάνει το στόχο της, θα γίνει όλο και πιο δύσκολο για τους πολίτες να παραμένουν υπομονετικοί, αν δεν λαμβάνονται υπόψη εναλλακτικά μέτρα. Πιστεύουμε ότι με σοβαρό το ενδεχόμενο χρήσης αυτών των εναλλακτικών εργαλείων, η ΕΚΤ θα στείλει ένα μεγάλο μήνυμα της φιλοδοξίας και δέσμευσης.
Συμμεριζόμαστε την άποψη της ΕΚΤ ότι, προκειμένου η νομισματική πολιτική να είναι αποτελεσματική, θα πρέπει να συμπληρωθεί με μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Ωστόσο, οι προοπτικές για μια σημαντική δημοσιονομική ώθηση που συντονίζεται στο επίπεδο της ΕΕ είναι, δυστυχώς, πολύ περιορισμένες στο άμεσο μέλλον, λόγω του τρέχοντος πολιτικού και θεσμικού πλαισίου. Για το λόγο αυτό, η ευθύνη πέφτει πάνω στην ΕΚΤ να αναλάβει ηγετικό ρόλο σε αυτή τη συζήτηση.

Αναφέρατε πρόσφατα τα πιθανά νομικά εμπόδια για την ανάπτυξη των "helicopter money". Ωστόσο, αρκετοί επιφανείς οικονομολόγοι έχουν ήδη περιγράψει πώς τα "helicopter money" θα μπορούσαν να διανέμονται απευθείας από την ΕΚΤ, χωρίς να περνάνε από τους δημόσιους λογαριασμούς και εξακολουθώντας να συμμορφώνονται με τις Συνθήκες της ΕΕ [2]. Θα είμαστε πολύ ευτυχείς να συζητήσουμε περαιτέρω μαζί σας, και να παρέχουμε περαιτέρω παραπομπές, προκειμένου να σας επιτραπεί να προσφέρετε ανάλυση βάσει στοιχείων από τις πιθανές επιπτώσεις των εναλλακτικών προτάσεων που αναφέρονται παραπάνω, και να διευκρινίσετε υπό ποιες προϋποθέσεις η εφαρμογή τους θα είναι νόμιμη .
Έχετε δώσει προηγουμένως τη διαβεβαίωση ότι η ΕΚΤ «θα κάνει ό, τι χρειάζεται» για να επιτύχει την αποστολή της.

Εάν η ΕΚΤ είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο, θα πρέπει να αφιερώσει σημαντική τεχνογνωσία και πόρους για τη μελέτη της βιωσιμότητας και της εφαρμογής καινοτόμων πολιτικών, με παράλληλη διατήρηση της ανεξαρτησίας και της λογοδοσίας της ΕΚΤ. Μπορείτε να βασίζεστε στην πλήρη στήριξή μας στο να συμβεί αυτό.

Οι 18 Ε/Β που συνυπογράφουν την επιστολή:
Fabio de Masi, GUE/NGL, Γερμανία
Molly Scott Cato, Greens, Ηνωμένο Βασίλειο
Paul Tang, S&D, Ολλανδία
Karima Delli, Greens, Γαλλία
Ernest Urtasun, Greens, Ισπανία
Philippe Lamberts, Συμπρόεδρος Greens, Βέλγιο
Emmanuel Maurel, S&D, Γαλλία
Guillaume Balas, S&D, Γαλλία
Curzio Maltese, GUE/NGL, Ιταλία
Dimitrios Papadimoulis, GUE/NGL, Ελλάδα
Merja Kyllönen, GUE/NGL, Φινλανδία
Michèle Rivasi, Greens, Γαλλία
Barbara Spinelli, GUE/NGL,Ιταλία
Gabriele Zimmer, Πρόεδρος GUE/NGL, Γερμανία
Matt Carthy, GUE/NGL, Ιρλανδία
Monika Vana, Greens, Αυστρία
Sofia Sakorafa, GUE/NGL, Ελλάδα
Ana Maria Gomes, S&D, Πορτογαλία