Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος προειδοποιεί πως οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση της χώρας στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσε να θραύσει την εύθραυστη εμπιστοσύνη των επενδυτών, καθώς η Αθήνα προετοιμάζεται να εξέλθει από τα οκτώ χρόνια διεθνών προγραμμάτων διάσωσης τον επόμενο μήνα.
Ο κ. Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε στους Financial Times πως «οι αγορές περιμένουν» να δουν αν η Ελλάδα θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της να εφαρμόσει επιπλέον μέτρα μετά την επίσημη λήξη του προγράμματος διάσωσης στις 20 Αυγούστου. Είπε πως θα ήταν λάθος να υποτεθεί πως η συμφωνία ελάφρυνσης χρέους που συμφωνήθηκε με την ευρωζώνη τον Ιούνιο αρκεί για να καθησυχαστούν οι επενδυτές πως τα ελληνικά ομόλογα είναι μια αξιόπιστη επένδυση.
«Μόλις είμαστε μόνοι μας, οι αγορές θα ακολουθήσουν σκληρή προσέγγιση.Θέλουν να δουν πώς θα συμπεριφερθούμε μετά τις 20 Αυγούστου», σημείωσε.
«(Oι επενδυτές) θα παρακολουθούν κάθε κίνηση της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά τις οικονομικές πολιτικές. Αν αισθανθούν πως οπισθοδρομούμε, θα φύγουν. Αν αισθανθούν πως τηρούμε τις δεσμεύσεις μας, θα μας δώσουν μια ευκαιρία».
Τα σχόλιά του έρχονται την ώρα που η Ελλάδα ετοιμάζεται να ζήσει χωρίς δανεικά από τους διεθνείς πιστωτές και να αντλήσει και πάλι από μόνη της χρήματα από επενδυτές, κλείνοντας μια πρωτοφανή περίοδο οικονομικών παρεμβάσεων, που ξεκίνησε όταν αποκλείστηκε από τις αγορές ομολόγων το 2010.
Ο σπουδασμένος στην Οξφόρδη οικονομολόγος κ. Στουρνάρας, διετέλεσε υπουργός Οικονομικών στον κυβερνητικό συνασπισμό που εφάρμοσε το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας το 2012-14. Ως διοικητής της ΤτΕ ΕΛΛ 0,00%, είναι υπέρμαχος της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας και έχει συγκρουστεί με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και την αριστερή κυβέρνησή του για τις προτεραιότητες των μεταρρυθμίσεων και την τραπεζική εποπτεία.
Τα τελευταία οκτώ χρόνια, η Ελλάδα έχει υποστεί ένα από τα πιο δύσκολα προγράμματα λιτότητας της σύγχρονης εποχής. Η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε κατά περισσότερο από ένα τέταρτο και η ανεργία εκτινάχθηκε καθώς οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης και το ΔΝΤ επισύναψαν επίπονους όρουςστα ύψους άνω των 270 δισ. ευρώ δάνεια διάσωσης.
Η συμφωνία ελάφρυνσης χρέους που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο σημαίνει πως η Ελλάδα εξέρχεται των προγραμμάτων διάσωσης με ελάχιστες αποπληρωμές μέχρι το 2033. Οι χώρες της ευρωζώνης ελπίζουν πως τα μέτρα θα είναι αρκετά για να πείσουν τους επενδυτές πως η Ελλάδα μπορεί να επιβιώσει τα επόμενα χρόνια. Η Αθήνα έχει επίσης ένα ευμέγεθες απόθεμα ρευστού, που θα μπορούσε να καλύψει τις δημοσιονομικές ανάγκες της χώρας για τουλάχιστον τα επόμενα δύο χρόνια.
Όμως η προειδοποίηση του κ. Στουρνάρα αντανακλά ανησυχίες πως οι Έλληνες πολιτικοί θα δεχθούν πιέσεις να αντιστρέψουν αμφιλεγόμενες δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις, καθώς η χώρα οδεύει προς εκλογές που αναμένεται να διενεργηθούν το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο του 2019.
Δύο μέτρα που αναμένεται να εφαρμοστούν το 2019 είναι ιδιαίτερα ακανθώδη: ένας νέος γύρος περικοπών στις συντάξεις και η διάσπαση της κρατικής εταιρείας ηλεκτρισμού μέσω της πώλησης τεσσάρων λιγνιτικών μονάδων σε ιδιώτες.
Ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος έχει επιβλέψει το τρίτο πακέτο διάσωσης ύψους 86 δισ. ευρώ, έχει δεσμευτεί πως η χώρα θα τονίσει την επιστροφή της στην κανονικότητα με την άντληση κεφαλαίων από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές αργότερα φέτος. Όμως παρατηρητές προειδοποιούν πως η ατζέντα της οικονομικής πολιτικής που ετέθη κατά τη διάρκεια των ετών της διάσωσης θα χρειαστεί χρόνο για να καρποφορήσει.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης που στόχο έχουν να εξαλείψουν το πελατειακό κράτος και να βελτιώσουν την παραγωγικότητα στο Δημόσιο σημειώνουν βραδεία πρόοδο, ενώ τα μέτρα για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την πάταξη της φοροδιαφυγής είναι «έργο σε εξέλιξη», όπως σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Η ΕΕ έχει επίσης εφαρμόσει μια πιο παρεμβατική εκδοχή του κανονικού συστήματός της για την οικονομική επιτήρηση χωρών που βγαίνουν από προγράμματα διάσωσης, με επίκεντρο τη διασφάλιση ότι οι συνεχιζόμενες προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων για τις ιδιωτικοποιήσεις και για τον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας θα ολοκληρωθούν.
Τα κόστη δανεισμού της Ελλάδας έχουν μειωθεί από το αποκορύφωμα της οικονομικής κρίσης, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να βρίσκεται τώρα κάτω του 4% σε σύγκριση με το τουλάχιστον 45% που ήταν το 2012. Ενώ η χώρα σε μεγάλο βαθμό δεν μπορούσε να έχει πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές κατά τη διάρκεια των διασώσεων, η Αθήνα εξέδωσε το 2017 το πρώτο κρατικό της ομόλογο μετά από χρόνια, προκειμένου να «δοκιμάσει» την όρεξη για ελληνικό χρέος.
Ο κ. Στουρνάρας σημείωσε τις θεμελιώδεις οικονομικές προκλήσεις που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει η χώρα. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αντιστοιχούν στο 45% των περιουσιακών στοιχείων των τεσσάρων μεγάλων ελληνικών τραπεζών και το εθνικό χρέος της Ελλάδας ανέρχεται σε 178% του ΑΕΠ, το υψηλότερο στην ευρωζώνη.
«Χρειάζεται να είμαστε πιο φιλόδοξοι στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι τράπεζες θα πρέπει να επιδιώξουν πιο εντατικά πωλήσεις NPLs και να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση στους στρατηγικούς κακοπληρωτές», δήλωσε ο διοικητής της TτE.
Είπε επίσης πως οι ηγέτες της Ελλάδας πρέπει να διασφαλίσουν πως η χώρα δεν θα καταλήξει ποτέ ξανά σε μια τέτοια κατάσταση. «Το ελάχιστο που αναμένεται είναι το πολιτικό σύστημα να έχει μάθει από τα λάθη του και να μην τα επαναλάβει».
