Kαθεστώς εξαίρεσης από τις κυρώσεις στο Ιράν εξασφάλισε ο αγωγός ΤΑΡ, Transadriatic Pipeline, έργο στο οποίο η διοίκηση Τραμπ δίνει ιδιαίτερο βάρος, με τον ίδιο τον Αμερικανό πρόεδρο να παρεμβαίνει ακόμα και για να καμφθούν οι ιταλικές αντιδράσεις στο πρότζεκτ.
To Ιράν εμπλέκεται με τον “Νότιο Διάδρομο Αερίου” και το τελευταίο σκέλος του που είναι ο αγωγός ΤΑΡ, μέσω της ιρανικής εταιρίας ΝΙCO, ελβετικής θυγατρικής της Εθνικής Εταιρίας Πετρελαίου του Ιράν ΝΙΟC, με μερίδιο 10% στα αζέρικα κοιτάσματα Σαχ Ντενίζ, από τα οποία θα τροφοδοτείται με αέριο ο αγωγός. Η μετοχική αυτή σχέση θα μπορούσε να καταστήσει τον αγωγό και το όλο πρότζεκτ στόχο των αμερικανικών κυρώσεων κατά των επενδύσεων στον ιρανικό πετρελαϊκό τομέα, οι οποίες θα τεθούν εκ νέου σε ισχύ τον Νοέμβριο.
Ωστόσο, στην απόφαση που υπόγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ την Δευτέρα, 6 Αυγούστου, υπάρχει πρόβλεψη που εξαιρεί από το καθεστώς των κυρώσεων (executive waiver) ένα πρότζεκτ φυσικού αερίου, το οποίο δεν κατονομάζει μεν αλλά θεωρείται βέβαιο ότι αφορά στον “Νότιο Διάδρομο Αερίου”, σύμφωνα με δημοσίευμα του S&P Global Report
Οταν ολοκληρωθεί ο “Νότιος Διάδρομος”, το 2020 σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, θα μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία, μέσω της Γεωργίας, της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Αλβανίας. Πρόκειται για μία επένδυση, της τάξης των 40 δισ. δολαρίων, με αγωγούς 3.500 χλμ από την Κασπία ως την Ευρώπη, που έχουν στηρίξει τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Ουάσινγκτον, καθώς αποτελεί εναλλακτική πηγή και διαδρομή αερίου που βοηθά την Ευρώπη να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο.
Ιταλία
Το αμερικανικό ενδιαφέρον για το έργο φάνηκε και κατά τη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον πρωθυπουργό της Ιταλίας Giuseppe Conte στην Ουάσινγκτον, όταν ο κ. Κόντε δήλωσε ότι αναγνωρίζει τη στρατηγική σημασία του αγωγού ΤΑΡ.
Η νέα ιταλική κυβέρνηση προκάλεσε σύγχυση και αβεβαιότητα σε σχέση με το έργο, όταν ο υπουργός Περιβάλλοντος της χώρας χαρακτήρισε τον ΤΑΡ ως μία άσκοπη επένδυση για την οποία δεν υπάρχει ζήτηση, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο η Ιταλία, στην οποία καταλήγει ο “Νότιος Διάδρομος” να αποσυρθεί από το πρότζεκτ,
Λίγες εβδομάδες αργότερα, τον Ιούλιο, ο πρόεδρος της Ιταλίας Sergio Mattarella έσπευσε να δηλώσει ότι η Ρώμη παραμένει δεσμευμένη στον ΤΑΡ.
Η ιταλική αμφισβήτηση στο έργο, έχει τις ρίζες της στις αντιδράσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων και κατοίκων της περιοχής όπου εισέρχεται ο αγωγός στην Ιταλία, αντιδράσεις πάνω στις οποίες “έκτισαν” προεκλογικά τα δύο βασικά κόμματα που συγκυβερνούν σήμερα στη γειτονική χώρα.
Αυτός ήταν και ο λόγος εξάλλου, που ο Ιταλός πρωθυπουργός διαβεβαίωσε τον Αμερικανό πρόεδρο στη συνάντησή τους, ότι θα επισκεπτόταν τον δήμαρχο του Melendugno, του παραθαλάσσιου θερέτρου όπου περνά επί ιταλικού εδάφους ο ΤΑΡ, για να αναζητήσει λύση στο πρόβλημα. Η επίσκεψη αυτή, πραγματοποιήθηκε πριν λίγες ημέρες και ο κ. Conte υπογράμμισε ότι η διαφοροποίηση των πηγών ενεργειακού εφοδιασμού της Ιταλίας αποτελεί στρατηγικό στόχο, ενώ δεσμεύτηκε ότι η κυβέρνησή του θα αξιολογήσει σε βάθος όλες τις επίμαχες πλευρές του έργου και ότι θα παρακολουθεί πολύ αυστηρά την τήρηση των προδιαγραφών.
ΤΑΡ
Εν τω μεταξύ οι εργασίες για τον αγωγό ΤΑΡ, από τα ελληνο-τουρκικά σύνορα ως την Ιταλία μέσω Αλβανίας, προχωρούν, παρά τα κατά καιρούς εμπόδια και σύμφωνα με την εταιρία το έργο θα ολοκληρωθεί εντός του χρονοδιαγράμματος.
Στις 7 Αυγούστου η εταιρία έθεσε σε δημόσια διαβούλευση την πρότασή της για τον Κώδικα Δικτύου ( TAP Network Code -TNC).
Η διαβούλευση ολοκληρώνεται στις 18 Σεπτεμβρίου.
Tο TNC θέτει τις αρχές και τους κανόνες που θα διέπουν την πρόσβαση, τη χρήση και τη λειτουργία του αγωγού. Αποτελεί δε και μία από τις υποχρεώσεις που ανέλαβε η κοινοπραξία του ΤΑΡ, στο πλαίσιο της απόφασης της Ευρωπαικής Επιτροπής για την παραχώρηση καθεστώτος εξαίρεσης στον ΤΑΡ από την πρόσβαση τρίτων.
Μέτοχοι της κοινοπραξίας του αγωγού ΤΑΡ είναι η ΒΡ με 20%, η αζέρικη Socar με 20%, η ιταλική Snam με 20%, η βελγική Fluxys με 19%, η ισπανική Enagas με 16% και η ελβετική Axpo με 5%
