Την άποψη ότι «θα ήταν καλύτερα να εφαρμοστεί η μείωση των συντάξεων και να 'τρέξει' η οικονομική πολιτική, ώστε σε 2-3 χρόνια να υπάρξει αύξηση των συντάξεων για όλους», εξέφρασε ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Νίκος Βέττας, παρουσιάζοντας σήμερα την τριμηνιαία έκθεση του Ιδρύματος. Σε αυτή προβλέπεται ανάπτυξη κοντά στο 2% φέτος (2,1% προβλέπει η κυβέρνηση) και στο 2,4% το 2019 (έναντι κυβερνητικής πρόβλεψης για 2,5%), ενώ επισημαίνεται ότι η βελτίωση της οικονομίας δεν είναι σε καμία περίπτωση εξασφαλισμένη, ότι ο εκλογικός κύκλος εγκυμονεί κινδύνους και ότι το «μαξιλάρι» διαθεσίμων δεν πρέπει να προκαλεί εφησυχασμό.

«Το ζητούμενο θα έπρεπε να είναι η δημιουργία προϋποθέσεων, ώστε στο επόμενο διάστημα να γίνει δυνατή η σταδιακή αύξηση όλων των συντάξεων, ανάλογα με την αύξηση και των μισθών και τη μεγέθυνση της οικονομίας», υπογραμμίζεται στην έκθεση.

Όπως εξήγησε ο κ. Βέττας, «υπάρχει δημοσιονομικός χώρος, ώστε να μην εφαρμοστεί η περικοπή των συντάξεων την επόμενη χρονιά και μεγάλη σειρά από ευρωπαϊκούς θεσμούς φαίνεται ότι θα δεχθεί μια σημαντική αναβολή του μέτρου». Ωστόσο, το πρόβλημα είναι τι θα γίνει τα επόμενα χρόνια. Επίσης, τόσο η περικοπή των συντάξεων όσο και η αποφυγή της αποτελούν, σύμφωνα με τον ίδιο, «πολύ δύσκολες επιλογές, διότι:

- Από τη μία πλευρά, αν ενεργοποιηθούν οι περικοπές, θα πληγούν σοβαρά τουλάχιστον δύο κατηγορίες συνταξιούχων: οι χαμηλοσυνταξιούχοι, για τους οποίους θα πρέπει να υπάρξει πρόνοια, και οι συνταξιούχοι που έχουν συνεισφέρει σημαντικά σε ασφαλιστικές εισφορές στη διάρκεια του εργασιακού βίου τους.

- Από την άλλη πλευρά, η μη εφαρμογή των μειώσεων ενέχει δύο πιθανούς κινδύνους:

1. Αν αναγνωσθεί σαν μια τάση να αρχίσει να ξηλώνεται ο καμβάς πάνω στον οποίο στήθηκε η έξοδος από τα προγράμματα, τότε θα υπάρξει πρόβλημα και μπορεί να παραταθεί με επώδυνο τρόπο η περίοδος που είμαστε αποκομμένοι από τις αγορές. Η περικοπή μπορεί να καταστεί τελικά αναπόφευκτη σε ένα ή δύο χρόνια, έχοντας εκτροχιάσει εν τω μεταξύ την πορεία της ελληνικής οικονομίας.

2. Θα δημιουργηθούν δύο μέτρα και δύο σταθμά για παλαιούς και νέους συνταξιούχους και οι τελευταίοι θα ζητήσουν να εξισωθούν με τους πρώτους».

Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ υποστήριξε ακόμα ότι «το μέτρο νομοθετήθηκε για συγκεκριμένους λόγους, που δεν έχουν πάψει να υπάρχουν: το ποσοστό του προϋπολογισμού που επιβαρύνεται για συντάξεις είναι το μεγαλύτερο της Ευρώπης και, εάν θέλεις πόρους για την ανάπτυξη και στοχευμένες κοινωνικές μεταβιβάσεις, πρέπει από κάπου να κόψεις. Θα ήταν προτιμότερο να αξιοποιηθούν οι πόροι που θα εξοικονομούνταν από την περικοπή των συντάξεων για τη στήριξη των νέων, που σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης».

Πολύ προσεκτικά βήματα συνέστησε ο κ. Βέττας και για την αύξηση των μισθών: «Θα πρέπει να υπάρξει αύξηση, ιδίως για τους χαμηλόμισθους, αλλά με τρόπο που δεν θα θίγει την ανταγωνιστικότητα και δεν θα οδηγήσει σε ένταση της ανεργίας».

Η επιστροφή στις αγορές

Το ΙΟΒΕ σημαίνει «καμπανάκι» και για την επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές το συντομότερο δυνατό. «Πρέπει να τρέξουμε και να δημιουργήσουμε τις συνθήκες, ώστε να δημιουργηθεί σταδιακά μια καμπύλη ομολόγων, να υπάρξει χρηματοδότηση από τις αγορές. Όσο νωρίτερα, τόσο καλύτερα. Εάν δεν προλάβουμε την περίοδο των χαμηλών επιτοκίων, θα βρεθούμε να δανειζόμαστε με υψηλότερο ονομαστικό επιτόκιο, παρότι το spread θα πέφτει, και τότε θα ανοίξει η συζήτηση, έστω και σε βάθος δεκαετίας, για το αν ήταν επαρκή τα μέτρα για το χρέος», σχολίασε ο κ. Βέττας.

Τα «αγκάθια» στην πορεία της οικονομίας

Η έκθεση του ΙΟΒΕ αναδεικνύει μια σειρά από «αγκάθια» που φρενάρουν την περαιτέρω βελτίωση της οικονομίας:

- Τα τραπεζικά ανοίγματα παραμένουν πρόβλημα και η αντιμετώπισή τους, χωρίς επιπτώσεις στα θεμελιώδη μεγέθη των τραπεζών, αποτελεί κρίσιμο ζήτημα.

- Για δεύτερη χρονιά διαπιστώνεται μεγάλη υποεκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, η οποία έφθασε τα 927 εκατ. ευρώ στο 8μηνο της φετινής χρονιάς. Επίσης, η κυβέρνηση επιδίδεται σε συγκράτηση των πρωτογενών δαπανών κατά 380 εκατ. ευρώ.

- Η τακτοποίηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες γίνεται με χαμηλό ρυθμό.

- Συνεχίζονται οι πιέσεις σε επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, λόγω της υψηλής άμεσης φορολογίας και των εισφορών, των δανειακών εκκρεμοτήτων και της πιστωτικής συρρίκνωσης στις επιχειρήσεις από τον Μάρτιο και μετά.

- Η βελτίωση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας στηρίζεται σε κλάδους στους οποίους είχε στραφεί η χώρα και πριν από την κρίση, δηλαδή στον τουρισμό, την υγεία και τη γεωργία. Ενδεικτικά, το μερίδιο των τουριστικών επιχειρήσεων (παροχή καταλύματος και εστίασης) στην εγχώρια απασχόληση αυξήθηκε κατά 2,3% το 2017, σε σύγκριση με το 2008 (από το 7% στο 9,3%). Μικρή αύξηση στην περιοχή του 1% κατεγράφη στο μερίδιο των κλάδων της υγείας, της γεωργίας και της εκπαίδευσης. Στον αντίποδα, το μερίδιο των κατασκευών στην εγχώρια απασχόληση υποχώρησε κατά 4,6% (από 8% σε 4%), το μερίδιο της μεταποίησης μειώθηκε κατά 2,3% (από 11,8% σε 9,5%), ενώ οριακή μείωση της τάξεως του 0,1% κατεγράφη στο μερίδιο των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων και του εμπορίου.

Οι προβλέψεις του ΙΟΒΕ για τους βασικούς οικονομικούς δείκτες

Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι το 2018 θα κλείσει με:

- Μικρή αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 0,6% περίπου

- Περιορισμό της δημόσιας κατανάλωσης κοντά στο 1%

- 'Άνοδο των επενδύσεων κατά 4%, που είναι όμως πολύ μικρότερη του αναμενομένου

- Αύξηση των εξαγωγών κατά 8% και των εισαγωγών κατά 3,5%.

- Υποχώρηση της ανεργίας στο 19,3%

- Πληθωρισμό 0,8%.

Όσον αφορά στο 2019, το Ίδρυμα προβλέπει:

- Επιτάχυνση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,4%

- Αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης κατά 1,5%

- Κλιμάκωση των επενδύσεων κατά περισσότερο από 11%

- Ενίσχυση των εξαγωγών κατά 5%-5,5% αλλά και κλιμάκωση της εισαγωγικής ζήτησης κατά 6%-6,5%.

- Περαιτέρω μείωση της ανεργίας λίγο χαμηλότερα από το 18%

- Πληθωρισμό στο 1,3%.