Θέση ουδετερότητας στη διένεξη μεταξύ ΑΔΜΗΕ και Euroasia Interconnector επιδικώκει να προβάλλει  η Eυρωπαϊκή Επιτροπή, όπως προκύπτει από το εκτενές ρεπορτάζ του Euractiv για ττην ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής- Κρήτης.

“Η Κομισιόν δεν θέλει επιρρίψει σε κανένα τις ευθύνες, θέτοντας σε κίνδυνο τις συνομιλίες μεταξύ των εμπλεκομένων μερών” δηλώνει κοινοτικός αξιωματούχος ρεπορτάζ στο Euractiv, το οποίο σε θέμα με τίτλο “ Μία διαμάχη απειλεί να καθυστερήσει το τέλος της ενεργειακής απομόνωσης της Κρήτης και της Κύπρου”, παραθέτει το ιστορικό του πρότζεκτ αλλά και της διένεξης μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και της Euroasia Interconnector, σκιαγραφόντας και τον ρόλο της Κομισιόν, η οποία έχει παρέμβει αρκετές φορές, καθώς το πρότζεκτ έχει ενταχθεί στα Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ, τα PCI.

“Το πολυαναμενόμενο ευρωπαΪκό έργο, που θα μπορούσε να τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και της Κρήτης.  απειλείται λόγω της διαφωνίας μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θέλει να επιρρίψει ευθύνες σε κανέναν” ξεκινά το ρεπορτάζ.

Η ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia είναι ένα έργο κοινοτικού ενδιαφέροντος που αποσκοπεί στη δημιουργία μίας γέφυρας- ενέργειας,  μεταξύ της Ασίας και της Ευρώπης, συνδέοντας τα ελληνικά, κυπριακά και ισραηλινά δίκτυα ηλεκτρισμού, μέσω του μεγαλύτερου υποβρυχίου ηλεκτρικού καλωδίου στον κόσμο.

Μέσω του έργου θα τελειώσει η ενεργειακή απομόνωση της Ελλάδας και της Κύπρου και σταδιακά οι δυο χώρες θα απομακρυνθούν από τον άνθρακα.

Η Κύπρος, η πλέον ενεργειακά εξαρτημένη χώρα της ΕΕ, είναι πλήρως απομονωμένη από τις ενεργειακές διασυνδέσεις της ΕΕ.  Το ίδιο και  η Κρήτη, που είναι το μεγαλύτερο απομονωμένο ηλεκτρικό σύστημα στην Ελλάδα και επί του παρόντος βασίζεται σε παλαιάς τεχνολογίας πετρελαϊκούς σταθμούς. Στο τέλος του 2019, το νησί θα σταματήσει να επωφελείται από την παρέκκλιση που έχει χορηγήσει η  ΕΕ από ευρωπαϊκούς κανονισμούς  για τα επίπεδα εκπομπές CO2 από τους τοπικούς πετρελαϊκούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.

Το τέλος της εξαίρεσης της Κρήτης από τους κανονισμούς επιβεβαιώθηκε πρόσφατα από τον αρμόδιο Επίτροπο  Miguel Arias Cañete.

Σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια για την υλοποίηση του έργου, η Κρήτη έπρεπε να είναι σε θέση να καλύψει πλήρως τις ενεργειακές της ανάγκες από το 2020.

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή διευκολύνει στη τρέχουσα φάση τις συνομιλίες μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών για να βοηθήσει το έργο να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό., αναφέρει το Euractiv, προσθέοντας ότι δεν είναι σαφές εάν έχει χορηγηθεί άτυπη παράταση για το τέλος του έτους.

Το έργο, το οποίο πήρε το όνομα της εταιρείας που θα το υλοποιήσει (EuroAsia Interconnector Ltd Κυπριακών συμφερόντων), έχει τρεις φάσεις και συγκεκριμένα: τις διασυνδέσεις μεταξύ Αττικής-Κρήτης, Κρήτης-Κύπρου και Κύπρου-Ισραήλ.

Ωστόσο, οι συνομιλίες για την διασύνδεση Κρήτης-Αττικής κατέρρευσαν απροσδόκητα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση του EURACTIV για το πώς η όλη διαδικασία κατέληξε σε αδιέξοδο, ενώ πηγές της Επιτροπής ανέφεραν ότι η Κομισιόν δεν θέλει να επιρρίψει ευθύνες και να θέσει σε κίνδυνο τις συνομιλίες που συνεχίζονται.

«Η εταιρία που έχει αναλάβει την προώθηση του έργου συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις της διαδικασίας PCI και μέχρι σήμερα το έργο έχει λάβει 16 εκατομμύρια ευρώ για μελέτες από το πρόγραμμα Connecting Europe Facility» δήλωσε εκπρόσωπος της ΕΕ στο EURACTIV και πρόσθεσε: «Η Επιτροπή συνεργάζεται με τα εμπλεκόμενα μέρη για να επιταχύνει την υλοποίηση του έργου ως PCI και ειδικά για το τμήμα Αττικής – Κρήτης, να διασφαλίσει ότι η τεχνολογική λύση είναι βιώσιμη και οικονομικά προσιτή για τους πολίτες.»

Το ιστορικό

Το περασμένο καλοκαίρι η Ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ζήτησε από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) να προβεί στις απαραίτητες κινήσεις για την προώθηση του έργου Κρήτη-Αττική.

Στις αρχές Οκτωβρίου του 2017, ο ΑΔΜΗΕ είχε υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τη Euroasia Interconnector Ltd, ώστε η εταιρία να μπορεί να λάβει κοινοτική χρηματοδότηση στις 12 Οκτωβρίου.

Το μνημόνιο συνεργασίας ανέφερε ρητά ότι ο ΑΔΜΗΕ θα έχει τουλάχιστον το 51% του μετοχικού κεφαλαίου του εταιρίας ειδικού σκοπού (SVP), που θα συσταθεί για τη χρηματοδότηση και την κατασκευή της διασύνδεσης, ενώ η Euroasia Interconnector Ltd θα αποκτήσει το 39%. Υπήρξε επίσης πρόβλεψη για τη συμμετοχή τρίτων στο υπόλοιπο 10%.

Επιπλέον, στις 10 Οκτωβρίου 2017, οι ρυθμιστικές αρχές της Ελλάδος και της Κύπρου υπέγραψαν συμφωνία διασυνοριακής κατανομής κόστους (CBCA) για την διασύνδεση Ελλάδα-Κύπρος.

«Παρά τις ενέργειες αυτές, η Euroasia δεν υπέβαλε αίτηση για χρηματοδότηση από την ΕΕ στις 12 Οκτωβρίου, όπως είχε δεσμευθεί», ανέφερε στέλεχος του ΑΔΜΗΕ στο EURACTIV.

Αντίθετα, σύμφωνα με πληροφορίες, η Euroasia υπέγραψε τον Δεκέμβριο του 2017, χωρίς τον ΑΔΜΗΕ και τη ΡΑΕ, ένα άλλο Μνημόνιο Συνεργασίας για το ίδιο έργο με την Elia Grid International (EGI), θυγατρική του Βέλγου διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Η Euroasia διοργάνωσε επίσης εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης σχετικά με το έργο στην Αθήνα και την Κρήτη χωρίς να ενημερώσει τον ΑΔΜΗΕ, ενώ τον Απρίλιο του 2018 η εταιρία ξεκίνησε διαγωνισμό για τη σύνδεση Κρήτης-Αττικής, επίσης χωρίς να ενημερώσει τον ΑΔΜΗΕ και τη ΡΑΕ.

Το ίδιο στέλεχος του ΑΔΜΗΕ δήλωσε ότι: «Στα τέλη Απριλίου 2018, η Euroasia μας έστειλε το κείμενο μιας συμφωνίας, η οποία ήταν πλήρως αντίθετη αντίθεση με όσα είχαν συζητηθεί και συμφωνηθεί μεταξύ της ΡΑΕ και της ΡΑΕΚ, αλλά και του MOU που είχε υπογραφεί στις 6 Οκτωβρίου του 2017.»

Ο ΑΔΜΗΕ έχει εξασφαλίσει περισσότερα από 500 εκατ. ευρώ σε δάνεια από ελληνικές και κινεζικές τράπεζες καθώς και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

«Παρείχαμε απτή απόδειξη της οικονομικής μας αξιοπιστίας. Από την άλλη πλευρά, η Euroasia δεν παρέχει καμία οικονομική δυνατότητα κατά τη διάρκεια των συζητήσεων. Ήταν προφανώς ανησυχητικό το γεγονός ότι πρότειναν το αρχικό κεφάλαιο της εταιρίας ειδικού σκοπού που θα υλοποιήσει τη διασύνδεση Κρήτης-Αττικής να είναι  24.000 ευρώ ενώ το έργο εκτιμάται σε  1 δισ. ευρώ », δήλωσε ο αξιωματούχος του ΑΔΜΗΕ.

«Από τον Οκτώβριο του 2017, περιμένουμε τη Euroasia Interconnector Ltd να μας δείξει τα χρήματα, αλλά δεν τα έχουμε δει μέχρι στιγμής. Η συμμετοχή της εταιρίας στο SPV με ποσοστό 39% δεν είναι δυνατή χωρίς αξιόπιστη απόδειξη ύπαρξης χρημάτων», δήλωσε ο αξιωματούχος του ΑΔΜΗΕ προσθέτοντας ότι υπάρχει επίσημη αλληλογραφία που αποδεικνύει ότι η Euroasia Interconnector Ltd πρότεινε το ποσό των 24.000 ευρώ ως το αρχικό κεφάλαιο του SPV.

«Ως Διαχειριστής του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, ο ΑΔΜΗΕ υποχρεούται να διασυνδέσει την Κρήτη με το ηπειρωτικό σύστημα το συντομότερο δυνατόν. Για το λόγο αυτό, ακολουθούμε τις οδηγίες της Ελληνικής Ρυθμιστικής Αρχής », τόνισε ο αξιωματούχος.

Πάντως από την πλευρά της η εταιρία Euroasia τονίζει ότι ποτέ δεν πρότεινε αυτό το ποσό για την κατασκευή της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής.

«Αντίθετα, η EuroAsia Interconnector, τόσο στον επενδυτικό αίτημα, όσο και στον φάκελο χρηματοδότησης που υπεβλήθη στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές και εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2017 (Απόφαση CBCA), πρότεινε τα ίδια κεφάλαια του SPV Κρήτης-Αττικής να ανέρχονται στο 31% του συνιολικού κεφαλαίου δηλαδή 350 εκατ. ευρώ έναντι του 1,13 δισ. που είναι το σύνολο του έργου. Και αυτό έχει αποδεχθεί επισήμως στο πλαίσιο της διαδικασίας διευκόλυνσης της ΕΕ όπου υπέβαλε εγγράφως ότι δέχεται το αρχικό κεφάλαιο του SPV Κρήτης Αττικής να είναι τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ» δήλωσε στο EURACTIV ο εκπρόσωπος του Euroasia,  Masis der Parthogh.

«Οποιαδήποτε αναφορά στα 24.000 ευρώ είναι απλά παραπλανητική πληροφορία που έχει διαρρεύσει επιλεκτικά στον τύπο και δεν αντιστοιχεί σε κανένα στοιχείο του SPV ή του έργου του έργου», πρόσθεσε.

Όταν οι δύο πλευρές έφθασαν επισήμως σε αδιέξοδο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρενέβη ως μεσολαβητής για την απεμπλοκή του έργου.

Σε μια από τις συναντήσεις που οργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη συμμετοχή του Οργανισμού για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας, της ΡΑΕ και της ΡΑΕΚ επιβεβαιώθηκε ως βάση συζήτησης το αρχικό MOU που υπεγράφη μεταξύ του ΑΔΜΗΕ της Euroasia, σύμφωνα με το οποίο ο ΑΔΜΗΕ θα ελέγχει το 51% του project.

Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ η Euroasia δεν ανταποκρίθηκε σε αυτή την πρόσκληση, ενώ ο ACER δήλωσε επισήμως ότι το έργο έχει καθυστερήσει σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα στο οποίο είχε δεσμευθεί η Euroasia. Η κίνηση αυτή άνοιξε το δρόμο ώστε η ΡΑΕ να λάβει απόφαση ότι το έργο θα υλοποιηθεί και να ορίσει το SPV που θα το αναλάβει.

Ο ACER επιβεβαίωσε στο EURACTIV ότι το έργο έχει καθυστερήσει.

«Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση παρακολούθησης των έργων PCI, το έργο Κρήτη - Αττική καθυστερεί σε σχέση με την ημερομηνία έναρξης λειτουργίας είχε δηλώσει η Euroasia, στην έκθεση παρακολούθησης του 2017», δήλωσε ο David Merino, εκπρόσωπος τύπου του ACER.

Η Euroasia απάντησε ότι η ACER είχε αναφέρει στην ετήσια έκθεση παρακολούθησης ότι το έργο θα τεθεί σε λειτουργία το 2022, ενώ η EuroAsia σχεδίαζε τη λειτουργία του έργου στα τέλη του 2020.

«Η EuroAsia έχει ήδη παρουσιάσει την τρέχουσα κατάσταση του έργου στον ACER και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είναι εντός του χρονικού πλαισίου εφαρμογής και η όποια καθυστέρηση είναι μικρότερη από την επιτρεπόμενη διετία. Η πρόοδος ενός έργου αυτού του μεγέθους αξιολογείται συνεχώς και ο σχεδιασμός του εκπονείται προοδευτικά », ανέφερε η εταιρία.

«Η εκτιμώμενη καθυστέρηση είναι εντός της προθεσμίας των δυο ετών που επιτρέπεται σύμφωνα με τον κανονισμό και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί τη νομική βάση για τη λήψη οποιωνδήποτε μέτρων, όπως έκανε η ΡΑΕ. Έλαβε μια μονομερή απόφαση χωρίς να λάβει υπόψη τις γνώμες και τις υποδείξεις του ACER, της ΡΑΕΚ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ότι η απόφαση αυτή είναι εκτός του πλαισίου του Κανονισμού ΤΕΝ-Ε», πρόσθεσε η εταιρία.

Σε ερώτηση εάν η Euroasia σκόπευε να αλλάξει τους όρους του αρχικού μνημονίου συνεργασίας, ο Masis der Parthogh δήλωσε στο EURACTIV ότι η εταιρία δεν ζήτησε ποτέ να αλλάξει το Μνημόνιο ή οποιονδήποτε από τους όρους του.

«Υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία στο μονοσέλιδο MOU : O πρώτος είναι ο ορισμός του ποσοστού των μετόχων στο προβλεπόμενο και αμοιβαία συμφωνημένο SPV, το οποίο θα έχει καθοριστεί για τη χρηματοδότηση και την κατασκευή της διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής. Και το δεύτερο ήταν η μεταβίβαση της κυριότητας μετά την ανάθεση στον τοπικό διαχειριστή συστήματος μεταφοράς. Και οι δύο όροι έγιναν αποδεκτοί από τη EuroAsia».

«Ευθύνη της EuroAsia, ως επίσημου Project Promoter του έργου από το 2013, είναι να εξασφαλίσει τη διαλειτουργικότητα του ως ενοποιημένο σύστημα που δημιουργεί έναν ηλεκτρικό διάδρομο Ισραήλ-Κύπρου-Κρήτης-Αττικής, με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο προς όφελος των ευρωπαίων καταναλωτών. Η διασύνδεση Κρήτης-Αττική αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύνδεσης Ισραήλ-Κύπρος-Κρήτη-Αττική και θα αναπτυχθεί ως μέρος ενός ολοκληρωμένου έργου PCI » κατέληξε.