Την πάγια θέση των ΗΠΑ περί αναγνώρισης του δικαιώματος της Κυπριακής Δημοκρατίας για ανάπτυξη του φυσικού της πλούτου, επανάλαβε ο Αμερικανός Υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για θέματα ενεργειακών πόρων, Φράνσις Φάνον, ο οποίος επισκέπτεται την Κύπρο.

Ο κ. Φάνον συναντήθηκε με τον Κύπριο υπουργό Ενέργειας Γιώργο Λακκοτρύπη, ο οποίος ανακοίνωσε ότι άρχισε η γεώτρηση στον στόχο «Δελφύνη» στο τεμάχιο 10 από την κοινοπραξία ExxonMobil-Qatar Petroleum.

Το πλοίο γεωτρύπανο Stena Icemax της ExxonMobil, από χθες είχε πάρει τη θέση του και είχε κάνει τις απαραίτητες εργασίες σταθεροποίησης χωρίς να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα.

Οι ειδικοί επιστήμονες που βρίσκονται στο πλοίο έχουν κάνει επίσης του υπολογισμούς για το ακριβές σημείο στο οποίο έχει αρχίσει η διείσδυση στον βυθό ο οποίος βρίσκεται 2000 μέτρα από την επιφάνεια. Πρόκειται για κοραλλιογενή ύφαλο, ο οποίος σε βάθος 2000 ως 3000 μέτρων ίσως κρύβει θησαυρό ή ίσως αποδειχθεί απλώς «άνθρακες».

Όπως αναφέρουν οι ειδικοί σε θέματα φυσικού αερίου, τέτοιου είδους γεωτρήσεις είναι πολύ πιο πιθανό να καταλήξουν σε αποτυχία, αλλά αυτό κανείς δεν μπορεί να το γνωρίζει μέχρι το γεωτρύπανο να φτάσει στο σημείο που έχει επιλεγεί και εικάζεται ότι βρίσκεται για χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια «φυλακισμένο» φυσικό αέριο.

Δεν αποκλείεται ωστόσο για διάφορους λόγους στο σημείο να υπήρχε φυσικό αέριο και να έχει διαφύγει. Αυτές οι εκτιμήσεις δεν διατυπώνονται για να δημιουργηθεί κλίμα απαισιοδοξίας, αλλά περισσότερο για να υπάρχει μια ρεαλιστική εικόνα για το εγχείρημα.

Το γεγονός και μόνο ότι, μια κοινοπραξία όπως αυτή της ExxonMobil και της Qatar Petroleum επενδύουν εκατομμύρια ευρώ, για να ερευνήσουν την περιοχή καταδεικνύει πως σε περίπτωση που βρεθεί φυσικό αέριο οι προσδοκίες είναι μεγάλες.

Το αποτέλεσμα της γεώτρησης, θα το μάθουμε σε περίπου δύο μήνες και ασχέτως αποτελέσματος θα ακολουθήσει ακόμα μια γεώτρηση στο τεμάχιο 10, είτε στο στόχο «Ανθέα» είτε στο στόχο «Γλαύκος».

Η δομή της περιοχής όπως προκύπτει από τις έρευνες και τις μελέτες που έγιναν, δείχνουν ομοιότητες με την δομή του κοιτάσματος Ζορ στην Αιγυπτιακή ΑΟΖ και αυτό προκαλεί από μόνο του συγκρατημένη αισιοδοξία.

Ούτε που πλησίασαν

Η Τουρκία παρά τις απειλές και τις προειδοποιήσεις για παρεμπόδιση των γεωτρήσεων στη κυπριακή ΑΟΖ, δεν προσέγγισε καν το τεμάχιο 10, καθώς γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν μπορεί να επαναλάβει τα όσα έπραξε στο τεμάχιο 3 παρεμποδίζοντας με πολεμικά πλοία την γεώτρηση της ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ. Ο λόγος είναι προφανής και έχει να κάνει με το γεγονός ότι η ExxonMobil ως εταιρεία των ΗΠΑ, έχει τη στήριξη της Ουάσιγκτον, η οποία έχει στείλει μηνύματα και με δημόσιες δηλώσεις αλλά και κατ’ ιδίαν σε Τούρκους αξιωματούχους, του Ταγίπ Ερντογάν περιλαμβανομένου, ότι δεν θα αφήσει αναπάντητες προκλήσεις που θα δημιουργήσουν προβλήματα και κόστος εκατομμυρίων δολαρίων. Διαβεβαιώσεις για την απρόσκοπτη διαδικασία της γεωτρήσεις έδωσαν οι ΗΠΑ και στον Κύπριο υπουργό εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη ο οποίος βρισκόταν στην Ουάσιγκτον και συναντήθηκε με τον ομόλογο του Μαίκ Πομπέο. Δεν μπορεί επίσης να θεωρηθεί τυχαία και η επίσκεψη του υφυπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιου για θέματα ενέργειας Φράνσις Φάννον, στη Κύπρο, στο πλαίσιο περιοδείας του σε χώρες της ανατολικής Μεσογείου.

Η Τουρκία γνωρίζοντας την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ, πέραν των δηλώσεων Ερντογάν που αποδίδονται σε λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, δεν έχει επιχειρήσει παρουσία στην περιοχή. Αμερικανικά πλοία που βρίσκονται στην ανατολική Μεσόγειο στο πλαίσιο διάφορων αποστολών αποτελούν ουσιαστική ασπίδα για το γεωτρύπανο του Stena Icemax, αν και η παρουσία τους είναι διακριτική.

Τουρκικές απαιτήσεις

Η Άγκυρα επιθυμεί διακαώς ρόλο παίχτη στο μεγάλο σκάκι του φυσικού πλούτου στην ανατολική Μεσόγειο, χωρίς μέχρι σήμερα οι επιδιώξεις της να σημειώνουν επιτυχία. Οι συμφωνίες που έχει υπογράψει η Λευκωσία με το Ισραήλ και την Αίγυπτο περιορίζουν το εύρος των κινήσεων της Τουρκίας, η οποία ωστόσο επιμένει με απειλές και επίκληση δικαιωμάτων, που δεν στηρίζονται στο διεθνές δίκαιο να καταστεί μέρος ενεργειακού παιχνιδιού. Προσπαθεί να δημιουργήσει γκρίζες ζώνες τις οποίες αυθαιρέτως διεκδικεί ως δική της ΑΟΖ, και όπου αυτό συγκρούεται καταφανώς με τη γεωγραφία, εμφανίζεται ως προστάτης των Τουρκοκυπρίων υποστηρίζοντας πως ενεργεί για λογαριασμό τους, στην βάση «συμφωνιών» με το ψευδοκράτος, το οποίο αποτελεί παράνομη οντότητα που δεν αναγνωρίζεται από κανένα κράτος πλην της Τουρκίας και από κανέναν διεθνή οργανισμό. Η Τουρκία πότε θεωρεί το ψευδοκράτος «νόμιμο κράτος» με δική του ΑΟΖ, πότε επικαλείται το συνεταιρικό κράτος που προέκυψε από τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου το 1960 και πότε παραπέμπει στην λύση του Κυπριακού και στο ομόσπονδο κράτος στο οποίο θα έχουν δικαιώματα και οι Τουρκοκύπριοι. Η Κυπριακή Δημοκρατία αναγνωρίζει τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων επί του φυσικού πλούτου, σημειώνοντας ωστόσο ότι αυτά θα μπορέσουν να εξυπηρετηθούν με τη λύση του κυπριακού, η οποία σημαίνει αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής και δημιουργία ενός ομοσπονδιακού κράτους, το οποίο θα λειτουργεί χωρίς ξένες εγγυήσεις.

Την ίδια ώρα ο Ερντογάν κάλεσε τη Λευκωσία να σταματήσει τις «μονομερείς» ενέργειες και να κινηθεί μαζί με τους Τουρκοκύπριους και τις εγγυήτριες δυνάμεις (Ελλάδα – Τουρκία – Βρετανία) στο θέμα των ερευνών για το φυσικό αέριο. Είναι η πρώτη φορά που διατυπώνεται θέση για εμπλοκή των εγγυητριών δυνάμεων σε θέματα που σχετίζονται με κυριαρχικά δικαιώματα επί τω φυσικών πόρων.

Και στο βάθος Κυπριακό

Παρά το ότι το θέμα των γεωτρήσεων δεν αποτέλεσε θέμα των διαπραγματεύσεων για το κυπριακό, είναι εκ των πραγμάτων μια σημαντική παράμετρος η οποία επηρεάζει και τις εξελίξεις στο εθνικό θέμα. Αυτή τη περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη μια νέα προσπάθεια του ΟΗΕ, να διερευνήσει κατά πόσο υπάρχουν προϋποθέσεις για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το καλοκαίρι του 2017.

Έχει δοθεί χρονικό περιθώριο ως το τέλος Δεκεμβρίου, ώστε οι δύο πλευρές να συμφωνήσουν στους όρους αναφοράς που ουσιαστικά θα αποτελέσουν ένα πλαίσιο για μια νέα διαδικασία η οποία θα έχει ως δεδομένες της έως τώρα συγκλίσεις.

Αγκάθι αποτελεί το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων αλλά και της αποτελεσματικής συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων στη λήψη αποφάσεων.

Επί του παρόντος οι δύο πλευρές φαίνεται να μην βρίσκουν σημείο επαφής σε αυτά τα θέματα, χωρίς να παραγνωρίζονται βεβαίως και άλλες πτυχές όπως το περιουσιακό, το εδαφικό, το θέμα των εποίκων κλπ.

Πηγή: protothema.gr