Την κατάργηση του λιγνίτη από το ενεργειακό μείγμα της χώρας αλλά και την κατάργηση της υποχρέωσης της ΔΕΗ να πουλήσει το 40% του λιγνιτικού της χαρτοφυλακίου ζητεί ο κ. Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής στο green tank, μία δεξαμενή σκέψης ειδικευμένη σε θέματα περιβάλλοντος, με άρθρο του στο Euractiv. O κ. Μάντζαρης επικρίνει τόσο το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, επειδή διατηρεί τον λιγνίτη, έστω και μειωμένο, στο ενεργειακό μείγμα της χώρας μετά το 2030, όσο και το σχέδιο για την επιβολή ρήτρας CO 2 στα τιμολόγια ηλεκτρισμού, λέγοντας ότι το κόστος των ρύπων πρέπει να το επωμιστεί η εταιρία, καθώς και τη κατάργηση της χρέωσης προμήθειας και του τέλους λιγνίτη 2 ευρώ/MWh, δύο πόρων που προορίζονταν για τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ. Τέλος χαρακτηρίζει ως “μνημειώδες λάθος” την απόφαση της ΕΕ να επιβάλει την πώληση του 40% του λιγνιτικού χαρτοφυλακίου της ΔΕΗ

άρθρο του Νίκου Μάντζαρη στο Euractiv

Ο λιγνίτης υπήρξε η κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας τις τελευταίες έξι δεκαετίες και η κυβέρνηση σκοπεύει να τη διατηρήσει με αυτόν τον τρόπο, παρόλο που αυτό το πιο ρυπογόνο καύσιμο γίνεται πλέον μη ανταγωνιστικό, γράφει ο Νίκος Μαντζάρης.

Ο Νίκος Μαντζάρης είναι ανώτερος αναλυτής πολιτικής στο The green tank, ένα think tank ειδικευμένο σε θέματα περιβάλλοντος.

Το χαμηλό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και οι θέσεις εργασίας στη βιομηχανία λιγνίτη κατέστησαν τις κυβερνήσεις αντίθετες προς τις καταστροφικές συνέπειες της εκμετάλλευσης λιγνίτη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.

Ωστόσο, οι αλλαγές στην παγκόσμια πολιτική για το κλίμα και ιδιαίτερα στην ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία, καθώς και η πρόοδος στις τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αποθήκευσης ενέργειας κατέστησαν τον λιγνίτη μη ανταγωνιστικό, ακόμη και από καθαρά οικονομική άποψη.

Ωστόσο, η ΔΕΗ) και η ελληνική κυβέρνηση επιμένουν να κρατήσουν την Ελλάδα εξαρτώμενη από τα πιο ρυπογόνα καύσιμα του πλανήτη. Δεδομένου ότι πλησιάζει η προθεσμία για τους επενδυτές να υποβάλουν δεσμευτικές προσφορές για το 40% των περιουσιακών στοιχείων λιγνίτη της ΔΕΗ, hη κυβέρνηση και η ΔΕΗ προσπαθούν με κάθε τρόπο να καταστήσουν το πακέτο πιο ελκυστικό..

Ακόμη και το πρόσφατα ανακοινωθέν ενεργειακό σχέδιο της χώρας για το 2030 έπεσε θύμα για τον ίδιο σκοπό. Παρά τη θλιβερή οικονομία του λιγνίτη, η ελληνική κυβέρνηση προτείνει να διατηρηθεί ζωντανός ο λιγνίτης πολύ πέραν του 2030, βάζοντας παράλληλα φρένο στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κάτω από τις πραγματικές δυνατότητές του.

Ωστόσο, αυτή η επιλογή θα είναι δαπανηρή. Σύμφωνα με τις συντηρητικές υποθέσεις σχετικά με την εξέλιξη των τιμών του CO2 στο σχέδιο ενεργειακού σχεδίου της Ελλάδας, το προτεινόμενο μερίδιο λιγνίτη 17% το 2030 θα οδηγήσει σε δαπάνες € 360 εκατ. σε 12 χρόνια από τώρα και πιθανώς κοντά στα € 5 δισ. για όλη την περίοδο ως το  2030. Ποιος θα τα πληρώσει;

Η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να στείλει τον φουσκωμένο αυτό λογαριασμό για το CO2 στους Έλληνες πολίτες. Η ελληνική βιομηχανία λιγνίτη δεν εξαιρείται από την υποχρέωση αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, καθώς απέτυχε η επίμονη προσπάθεια της, που διήρκεσε τρία χρόνια, για να λάβει  δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής CO 2, εκτιμώμενης συνολικής αξίας  2,5-3 δισ. Ευρώ.

Η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να επιβάλει ένα τέλος CO2 σε όλους τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, προκειμένου να αμβλύνει τις απώλειες της βιομηχανίας λιγνίτη και να τονώσει το ενδιαφέρον των δυνητικών επενδυτών για τις υπό πώληση μονάδες της ΔΕΗ.

Το μέτρο αντιβαίνει σαφώς τη σχετική  οδηγία για τους ρύπους , η οποία αποσκοπεί στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, αναγκάζοντας τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας να πληρώσουν για κάθε τόνο CO2 που εκπέμπουν αντί να αποστέλλουν το λογαριασμό στους καταναλωτές πελάτες τους.

Επιπλέον, ακολουθώντας το παράδειγμα της  Πολωνίας, η Ελλάδα έγινε ένας από τους πιο άπληστους υποστηρικτές της περαιτέρω επιδότησης του άνθρακα, επιτρέποντας τη συμμετοχή εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα σε μηχανισμούς διασφάλισης επάρκειας ισχύος , οι οποίοι υποτίθεται ότι αποσκοπούν στην εξασφάλιση του εφοδιασμού σε περίπτωση που χρειάζεται επιπλέον ενέργεια.

Μέχρι στιγμής, έχουν κοστίσει σχεδόν € 58 δισ. στους πολίτες της ΕΕ και από αυτό το ποσό το 66% κατέληξε στη στήριξη του άνθρακα. Οι υπεύθυνοι για τη λήψη αποφάσεων που συμμετέχουν στις συνεχιζόμενες κρίσιμες τριμερείς διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση  της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας δεν πρέπει να δώσουν το πράσινο φως σε άλλη μία γραμμή ζωής για τον άνθρακα.

Οι εταιρείες που επιμένουν σε τέτοιες ρυπογόνες, περιττές και οικονομικά μη βιώσιμες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας όπως η Οστρολέκα Γ στην Πολωνία ή η Πτολεμαΐδα V στην Ελλάδα θα πρέπει να πληρώσουν πλήρως για τις επιλογές τους.

Για να καταστήσει ελκυστικότερη την πώληση των τριών λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει επίσης να πλήξει τις ΑΠΕ.   Σκοπεύει να καταργήσει τη χρέωση προμηθευτή υπέρ ΑΠΕ και το τέλος των 2 € ανά MWh ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από λιγνίτη, τα οποία μέχρι σήμερα εισφέρονται στον Ειδικό Λογαριασμό υπέρ ΑΠΕ, από τον οποίο πληρώνονται οι παραγωγοί ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές.

Πάνω από όλα, η ελληνική κυβέρνηση πιέζει ενεργά για την κατασκευή ενός ακόμη νέου εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη (Mελίτη  II), ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί επίμονα να πείσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαλαρώσει το νόμο , προκειμένου να παραταθούν οι ώρες λειτουργίας δύο εκ των πλέον ρυπογόνων σταθμών λιγνίτη στην Ευρώπη (Καρδιά και Αμύνταιο).

Η φρενήρης πορεία της Ελλάδας προς το χείλος της οικονομικής και περιβαλλοντικής καταστροφής δεν αποτελεί ευθύνη  μόνον της ΔΕΗ και της ελληνικής κυβέρνησης. Αποτελεί επίσης μνημειώδες λάθος η απόφαση  της ΕΕ να επιβάλει την πώληση 40% των περιουσιακών στοιχείων λιγνίτη της ΔΕΗ. Υποτίθεται ότι, επιτρέποντας σε άλλες εταιρείες εκτός από τη ΔΕΗ να εκμεταλλεύονται τις καταθέσεις λιγνίττην Ελλάδα, θα βελτίωνε τον ανταγωνισμό στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Αλλά πώς μπορεί κανείς να βελτιώσει τον ανταγωνισμό με ένα καύσιμο που είναι μη αναστρέψιμα μη ανταγωνιστικό, πόσο μάλλον μη βιώσιμο;

Οι Έλληνες πολίτες δεν θα έπρεπε να πληρώνουν για τις αποφάσεις της ΔΕΗ και της ελληνικής κυβέρνησης, οι οποίες αψηφούν τη λογική και προσπαθούν να διατηρήσουν μια μη βιώσιμη βιομηχανία που βλάπτει τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον και την οικονομία.

Αντίθετα, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα πρέπει αμέσως να βγάλουν  τη θηλειά από το  ενεργειακό μέλλον της Ελλάδας, με την πώληση του 40% των λιγνιτικών περιουσιακών στοιχείων της ΔΕΗ και να βοηθήσουν την ελληνική κυβέρνηση στην ανάπτυξη ενός μακροπρόθεσμου ενεργειακού σχεδίου, το οποίο θα καταργήσει το λιγνίτη στις αρχές της δεκαετίας του 2030 και θα βασίζεται στα πραγματικά ενεργειακά στοιχεία της Ελλάδας: τον ήλιο και τον αέρα της