Δέκα μέρες μετά την κατοχύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών και από την Ελληνική Βουλή κι ενώ απομένουν μόνο τα τυπικά για την αλλαγή του ονόματος των Σκοπίων σε Βόρεια Μακεδονία, ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων από τον τραπεζικό τομέα μέχρι την ενέργεια και τα οδικά δίκτυα φαίνεται να ενεργοποιείται εκ νέου. «Δουλειές», σχέδια και συμφωνίες που είχαν μπει πάλι στα συρτάρια εξαιτίας της αλλοπρόσαλης πολιτικής που ακολουθούσαν οι κυβερνήσεις της γειτονικής χώρας από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 κι έπειτα, επανενεργοποιούνται και ανασχεδιάζονται.
Μετά την επίσκεψη Πούτιν προ δεκαημέρου στην Σερβία, όπως αναφέρουν παράγοντες της Ελληνικής αγοράς ενέργειας, αποφασίστηκε η έλευση του Nord Stream από το Σερβικό έδαφος, με προφανή τα οφέλη, εφόσον μέρος του περάσει από την Ελλάδα και τις διακλαδώσεις που θα γίνουν μέσω Σκοπίων, δίδοντας νέο πεδίο δόξης λαμπρό για τον Ελληνικό κατασκευαστικό κλάδο.
Σε τροχιά σημαντικής αναβάθμισης μπαίνουν πλέον και οι ενεργειακές σχέσεις Ελλάδας - Σκοπίων, με υποδομές που καθιστούν τη χώρα μας παράγοντα - κλειδί για τον ενεργειακό εφοδιασμό του γειτονικού κράτους αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Την ίδια ώρα, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έδωσε το «πράσινο φως» για την κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας
Η απόφαση της ΡΑΕ για το συγκεκριμένο έργο ξεμπλόκαρε την έγκριση του Προγράμματος Ανάπτυξης, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την υλοποίηση από τον ΔΕΣΦΑ των υποδομών συνολικού προϋπολογισμού 148 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνονται σε αυτό.
Για τοv αγωγό Ελλάδας - Σκοπίων (Νέας Μεσημβρίας - Ειδομένη/Γευγελή), που συγκαταλέγεται στις εν λόγω υποδομές, η ΡΑΕ ζητά από τον ΔΕΣΦΑ να πραγματοποιήσει πρώτα έρευνα αγοράς (market test) για τη δέσμευση χωρητικότητας από υποψήφιους επενδυτές. Σύμφωνα με κύκλους της Ρυθμιστικής Αρχής, η προϋπόθεση αυτή είναι απαραίτητη ώστε να ξεκαθαρίσει το «τοπίο» αναφορικά με την εμπορική βιωσιμότητα του έργου και έτσι να προστατευθούν οι Έλληνες καταναλωτές από τυχόν οικονομική επιβάρυνση. Έτσι, στην περίπτωση που το market test επιβεβαιώσει την ύπαρξη επενδυτικού ενδιαφέροντος για το έργο, τότε θα ανοίξει ο δρόμος για την υλοποίησή του από τον Διαχειριστή. Η θέση της ΡΑΕ «ξεκλείδωσε» την έγκριση του Προγράμματος Ανάπτυξης, καθώς η «τύχη» του αγωγού αποτελούσε εμπόδιο για την έγκρισή του από τη Ρυθμιστική Αρχή, το οποίο είχε τεθεί σε διαβούλευση τον Οκτώβριο του 2017. Ο λόγος είναι πως το έργο συνδιεκδικείτο και από την εταιρεία Windows International, του Ρώσου μεγιστάνα Λεονίντ Λεμπέντεφ, η οποία έχει υποβάλει αίτηση για το ίδιο έργο. Για τον αγωγό Νέας Μεσημβρίας - Ειδομένη/Γευγελή είχε υπογραφεί τον Οκτώβριο του 2016 μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στον ΔΕΣΦΑ και την Εταιρεία Αξιοποίησης Ενεργειακών Πόρων της πΓΔΜ (MER Skopje), ενώ τέθηκε επί τάπητος και στην επίσκεψη τον Ιούλιο στις εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ στο Σιδηρόκαστρο και τη Νέα Μεσημβρία του δ.σ. της MER και υψηλόβαθμων στελεχών της. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ, θα μπορούσε να ολοκληρωθεί το 2020 αγωγός, ενώ ο προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται στα 48,7 εκατ. ευρώ, μαζί με τον μετρητικό σταθμό που θα κατασκευασθεί.
Σημειωτέον ότι υπάρχει ήδη ένας αγωγός πετρελαίου, αυτός των Ελληνικών Πετρελαίων που συνδέει το διϋλιστήριο της Θεσσαλονίκης (Καλοχώρι) με το προάστιο των Σκοπίων, όπου βρίσκονται τα διϋλιστήρια ΟΚΤΑ, επίσης συμφερόντων των ΕΛΠΕ. Όπως έχουν τονίσει στο b.e. πηγές πολύ κοντά στη διοίκηση του Ελληνικού ενεργειακού ομίλου, ο συγκεκριμένος αγωγός παραμένει ανενεργός τουλάχιστον εδώ και μία δεκαετία επί διακύβερνησεως Γκρουέφσκι, του τέως εθνικιστή πρωθυπουργού και νυν αυτοεξόριστου στην Πολωνία, ο οποίος είχε αφαιρέσει την άδεια διϋλιστηρίου από τα ΕΛΠΕ, αφήνοντας όμως, την άδεια εμπορίας. Η τροφοδοσία της αγοράς της γειτονικής χώρας γινόταν και εξακολουθεί να γίνεται μέσω βυτιοφόρων, έχοντας αφενός η Ελληνική εταιρεία αυξημένα μεταφορικά κόστη, αφετέρου οι υποψίες περί λαθρεμπορίας δίνουν και παίρνουν. Όπως τονίστηκε χαρακτηριστικά στο Documento, από τη στιγμή που επέλθει η οριστική συμφωνία ανάμεσα στα δύο κράτη, τον επόμενο μήνα ο αγωγός πετρελαίου θα μπορούσε να είναι έτοιμος προς λειτουργία.
Από εκεί και πέρα σε ισχυρό παίκτη καθίσταται η ΔΕΗ με την εξαγορά της EDS. Αν και είναι πρόωρο να ειπωθεί κάτι τέτοιο, αλλά στο μελλοντικό πλάνο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων στην Ευωπαϊκή Ένωση, θα ξεκιήσουν οι διαδικασίες απελευθέρωσης της ενεργειακής αγοράς, τόνιζαν πηγές κοντά στον πρόεδρο της Επιχείρησης κ. Εμ. Παναγιωτάκη.
Ως προς τις υποδομές, στην ΕΡΓΟΣΕ προωθείται και η «ανάσταση» μιας δεύτερης διασύνδεσης με τα Σκόπια και συγκεκριμένα τη γραμμή Φλώρινα - Ν. Καύκασος - Μοναστήρι (Bitola), η κυκλοφορία στην οποία έχει σταματήσει από τη δεκαετία του 1980. Όπως τονίζεται, η υποδομή στην ελληνική πλευρά είναι σε καλή κατάσταση, ενώ στην πλευρά της ΠΓΔΜ εκτελείται εργολαβία με στόχο τη βελτίωση της γραμμής Σύνορα - Μπίτολα.
Συνέργειες αναμένεται να υπάρξουν και με την ένταξη των κάθετων αξόνων στην Εγνατία Οδό με την σύνδεση Αλβανίας, Σκοπίων, Βουλγαρίας και την Τουρκίας.
Τέλος, η Εθνική Τράπεζα εξετάζει το ενδεχόμενο πώλησης της Stopanska Banca, θυγατρικής της στα Σκόπια.
