Σε όλο και πιο αρνητικό διεθνές περιβάλλον επιχειρείται η λιγνιτική αποεπένδυση της ΔΕΗ. Μετά την Ευρώπη και τα μέτρα που λαμβάνει κατά της ανθρακικής ηλεκτροπαραγωγής, τη σκυτάλη παίρνει η Ασία, όπου πρόσφατα, πέντε από τα μεγαλύτερα  χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, και  ανάμεσά τους και ορισμένα από τα  μεγαλύτερα στον κόσμο ,  ανακοίνωσαν τη νέα τους στρατηγική  για την έξοδο από τη χρηματοδότηση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα και τη στροφή σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Μέχρι σήμερα υπολογίζεται ότι  112 τράπεζες και ασφαλιστικοί όμιλοι σε όλο τον κόσμο, που διαχειρίζονται χαρτοφυλάκια άνω των 10 δις. δολαρίων, έχουν λάβει την απόφαση να αποχωρήσουν από τη χρηματοδότηση της βιομηχανίας άνθρακα, ( εξόρυξη και ηλεκτροπαραγωγή), όπως αναφέρουν σε σχετικό άρθρο οι Asian Times.

Οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες της Σιγκαπούρης - η DBS Group Holdings, η United Overseas Bank (UOB) και ο δεύτερος μεγαλύτερος χρηματοπιστωτικός οργανισμός της Νοτιοανατολικής Ασίας, η Oversea-Chinese Banking Corporation (OCBC), ανακοίνωσαν ότι παύουν να χρηματοδοτούν νέες ανθρακικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.

Πρόκειται για μία πολιτική που εγκαινίασε πρώτη η κινεζική  State Development & Investment Corporation (SDIC), η οποία τον Μάρτιο εξήγγειλε την ολοσχερή της αποχώρηση   από τη χρηματοδότηση της βιομηχανίας άνθρακα. ‘Ένα μήνα  μετά, τον Απρίλιο, ακολούθησε η ιαπωνική  Mitsubishi UFJ Financial Group (MUFG), η μεγαλύτερη τράπεζα στον κόσμο, εκτός Κίνας.

Αντανακλώντας ένα αρχικά ευρωπαϊκό φαινόμενο, η απόσυρση των ασιατικών τραπεζών από τη χρηματοδότηση της βιομηχανίας άνθρακα υπογραμμίζει την εντεινόμενη ανησυχία  του διεθνούς τραπεζικού συστήματος σχετικά με το  αυξανόμενο ρίσκο της δανειοδότησης  περιουσιακών στοιχείων που κινδυνεύουν με απαξίωση και ενοχοποιούνται για ατμοσφαιρική ρύπανση, όπως η ηλεκτροπαραγωγικές ανθρακικές μονάδες

Η στάση των τραπεζών, δείχνει επίσης όπως υπογραμμίζουν αναλυτές, τη μετατόπιση της προσοχής των κυβερνήσεων μεγάλων χωρών της Ασίας  από τον άνθρακα σε όλο και πιο φθηνές, εγχώριες, βιώσιμες εναλλακτικές πηγές ενέργειας, προκειμένου να καλυφθούν  οι  αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες του  πληθυσμού.

Είναι χαρακτηριστικό ότι  ο διευθύνων σύμβουλος της κινεζικής OCBC δήλωσε ότι η απόφαση της  τράπεζας να εγκαταλείψει τη χρηματοδότηση του άνθρακα μπορεί να  ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν ρυθμίσεις ώστε οι χώρες της περιοχής να επιταχύνουν τη μετάβαση από τον άνθρακα στις ΑΠΕ, σύμφωνα με τις παγκόσμιες υποχρεώσεις τους, όπως προκύπτουν από τη συμφωνία του Παρισιού.

Οι χώρες της Ασίας, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, της Ιαπωνίας, της Κίνας, της Σιγκαπούρης, της Νότιας Κορέας και πιο πρόσφατα της Ταϊλάνδης, ανακοινώνουν η μία μετά την άλλη μέτρα εντός των στόχων της  Συμφωνίας του  Παρισιού για το Κλίμα - τόσο μέσω της κίνησης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τους, όσο  και μέσω της  κυβερνητικής πολιτικής,  η οποία προσφέρει στήριξη για τη  μετάβαση από τον ολοένα και πιο ακριβό εισαγόμενο   άνθρακα σε εναλλακτικές, χαμηλού κόστους,  μορφές ενέργειας με μηδενικές εκπομπές ρύπων

Το μοντέλο της Ινδίας

Με στόχο την εγκατάσταση έργων ΑΠΕ συνολικής ισχύος 275 γιγαβάτ  μέχρι το 2027, η κυβέρνηση της Ινδίας μειώνει την εξάρτησή της από τον εισαγόμενο άνθρακα, χρησιμοποιώντας  στοχοθετημένα  μέτρα  για την ενθάρρυνση των επενδύσεων της βιομηχανίας σε ΑΠΕ, τώρα που το κόστος τους έχει μειωθεί,  ενώ παράλληλα φορολογεί προοδευτικά τις ακρότητες στη χρήση άνθρακα.

Η Tata Power, η μεγαλύτερη ιδιωτική κσθετοποιημένη εταιρεία ηλεκτρισμού της Ινδίας, είναι πλέον ένας από τους κορυφαίους επενδυτές ΑΠΕ στη χώρα. Πρόσφατα ανακοίνωσε την απόσυρσή της από την κατασκευή νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα.

Η έντονα αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα  θα εξυπηρετηθεί πλέον με την καλύτερη αξιοποίηση του ήδη  υφιστάμενου ,  εγχώριου δυναμικού  ηλεκτροπαραγωγής άνθρακα σε συνδυασμό με  την ταχεία επέκταση των  ΑΠΕ,  με ρυθμό εγκατάστασης νέας ισχύος, της τάξης των  20-40GW, ετησίως.

Η Ιαπωνία επανεξετάζει τη θέση της

Ένας αυξανόμενος αριθμός  κορυφαίων ιαπωνικών εταιριών trading έχει ήδη εγκαταλείψει τη βιομηχανία άνθρακα, τόσο στον τομέα  της εξόρυξης όσο και της ανάπτυξης νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, αναγνωρίζοντας την ταχεία μείωση του κόστους των ΑΠΕ και τις προοπτικές τους  

Τους τελευταίους  έξι μήνες  οι κορυφαίοι οίκοι trading της Ιαπωνίας (Marubeni, Sojitz Corp, ITOCHU, Mitsui και Mitsubishi) δήλωσαν ότι δεν θα κατέχουν πλέον,  ούτε θα επενδύουν σε νέα ανθρακική ισχύ.

Παράλληλα μεγάλα  ιαπωνικά πιστωτικά  ιδρύματα αναπροσαρμόζουν  τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, με μερική (προς το παρόν) απόσυρση από δανειοδότηση ανθρακικών μονάδων ή θέτοντας περιορισμούς στις χορηγήσεις όπως πχ η Sumitomo Mitsui Trust Bank, η Nippon Life Insurance, η  Ασφάλεια Ζωής Dai-Ichi και, πιο πρόσφατα, η MUFG. Εξάλλου η κυβέρνηση της χώρας επανεξετάζει τη θέση, που είχε διατυπώσει μόλις τον περασμένο Μάρτιο, ότι δεν προτίθεται να επιβάλει κυρώσεις στις ανθρακικές μονάδες.

Νέο σχέδιο από την Κορέα

Στη Νότια Κορέα, το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Ενέργειας ανακοίνωσε πρόσφατα το νέο  ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας , με έμφαση στην  απομάκρυνση  από τον άνθρακα και την πυρηνική ενέργεια και στροφή προς τις ΑΠΕ και το φυσικό αέριο.

Παρότι  η Κίνα, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας, παραγωγός και καταναλωτής άνθρακα παγκοσμίως, δεν έχει ακόμη αναλάβει δράση για τον περιορισμό της χρηματοδότησης και της κατασκευής νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, η πρόσφατη κίνηση της SDIC Bank να αποσυρθεί εντελώς από τη χρηματοδότηση  ανθρακικών μονάδων μπορεί να είναι ενδεικτική της στρατηγικής πρόθεσης του Πεκίνου.

Οι χώρες και οι εταιρείες της ζώνης Ασίας- Ειρηνικού εφαρμόζουν όλο και περισσότερα  μέτρα για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τη  Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα,  αναγνωρίζοντας το οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος της συνεχιζόμενης εξόρυξης ορυκτών καυσίμων.

Με βάση  πρόσφατη έκθεση του Ινστιτούτου Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Αναλύσεων (IEEFA), πάνω από   112 τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες παγκόσμιας εμβέλειας, που διαχειρίονται χαρτοφυλάκια αξίας άνω των 10 δις δολαρίων έχουν αποσυρθεί ή αποσύρονται από την χρηματοδότηση της βιομηχανίας άνθρακα

Αξίζει να αναφερθεί ότι τον περασμένο Μάρτιο, τρεις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρίες, δύο μεγάλες ασφαλιστικές, η  UNIQA της Αυστρίας και η MAPFRE της Ισπανίας,  καθώς και η γαλλική τράπεζα  BNP Paribas ανακοίνωσαν  νέους περιορισμούς στη χρηματοδότηση/ασφάλιση/επένδυση σε ανθρακικές μονάδες.

Τον Απρίλιο, η QBE Insurance της Αυστραλίας ανακοίνωσε την παύση των επενδύσεων και της ασφάλισης  έργων άνθρακα.  Επίσης η ελβετική UBS  επικαιροποίησε την πολιτική  εξόδου από τον  άνθρακα, ενώ το  κρατικό συνταξιοδοτικό ταμείο της Νορβηγίας επιβεβαίωσε ότι επενδύει σε μη εισηγμένες υποδομές ανανεώσιμης ενέργειας και καθιστά αυστηρότερα τα κριτήρια με στόχο την αποεπένδυση από δραστηριότητες που σχετίζονται με τον άνθρακα.  Εξάλλου, η γερμανική ασφαλιστική Hannover Re ανακοίνωσε ότι μειώνει την έκθεσή της στον άνθρακα.

Οι επενδυτές αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο ότι οι παγκόσμιες προοπτικές του  άνθρακα επιδεινώνονται διαρκώς, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές αναδύονται αναπόφευκτα ως οικονομική λύση χαμηλού κόστους. Τόσο η  τεχνολογία όαο και τα οικονομικά των ΑΠΕ έχουν βελτιωθεί, και   παράλληλα οι κυβερνήσεις στρέφουν το ενδιαφέρον τους στην πολιτική για το Κλίμα.

Οι ανησυχίες για το περιβάλλον και τη φήμη αποτελούν επίσης παράγοντες που οδηγούν το κεφάλαιο να εγκαταλείψει   τον άνθρακα, ιδίως στην Ασία, όπου το ζήτημα της  ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχει καθοριστική σημασία.