Νέο πονοκέφαλο για τις εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών, λόγω του υψηλού κόστους που συνεπάγεται, προκαλεί η οδηγία 2018/2002 της ΕΕ για την “Εξοικονόμηση Καυσίμων, Αύξηση της Ενεργειακής Απόδσσης και Mείωσης των Eκπομπών ρύπων στις Μεταφορές, που θα ισχύσει για τη δεκαετία  2020-2030.   

Αν και ακόμα, οι στόχοι  για κάθε χώρα-μέλος της ΕΕ δεν έχουν αποφασιστεί, οι εκτιμήσεις για την Ελλάδα “μιλούν” για υποχρέωση εξοικονόμησης της τάξης των 7.700 Ktoe (χιλιοτόνων πετρελαϊκού ισοδυνάμου), στόχος που για να εξυπηρετηθεί προϋποθέτει σημαντικές επενδυτικές δαπάνες για τις εταιρίες εμπορίας καυσίμων, όταν οι πωλήσεις των εταιριών έχουν συμπιεστεί σημαντικά από την οικονομική κρίση αλλά και τις αλλαγές στην αγορά.

Εν όψει μάλιστα της διαβούλευσης που έχει ξεκινήσει μεταξύ της Ελλάδας και της ΕΕ για τον προσδιορισμό του εθνικού στόχου εξοικονόμησης, ο ΣΕΕΠΕ, ο Σύνδεσμος Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών, ζητεί τη συνεργασία του υπουργείου Περιβάλλοντος- Ενέργειας, υποβάλλοντας προτάσεις και λειτουργώντας ώς άτυπος σύμβουλος για την κατάρτιση ενός συνεκτικού και εφαρμόσιμου προγράμματος εξοικονόμησης. Διαφορετικά, όπως τονίζει ο ΣΕΕΠΕ, απειλείται ακόμα και η βιωσιμότητα των εταιριών, αφού η αδυναμία επίτευξης στόχων σε συνδυασμό με τις μεγάλες, μη ανταποδοτικές επενδύσεις μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, καθιστώντας μη βιώσιμες κάποιες εταιρίες και οδηγώντας σε απώλεια θέσεων εργασίας.

Η νέα οδηγία για την εξοικονόμηση αποτελεί αναθεώρηση επί των αυστηρότερω της προηγούμενης οδηγίας 2012/27, η οποία αφορά στην τετραετία 2017-2020. Οι στόχοι όμως της περιόδου αυτής επιτεύχθηκαν κυρίως με συμπεριφορικά μέτρα, χωρίς  ιδιαίτερο κόστος για τις εταιρίες του κλάδου. Πάντως αν δεν είχαν επιτευχθεί οι στόχοι, τότε σύμφωνα με τη σχετική υπουργική απόφαση, το κόστος συμμόρφωσης για τις εταιρίες θα ανερχόταν σε 500.000 ευρώ/Ktoe, ανεβάζοντας τις συνολικές υποχρεώσεις του κλάδου στα 102 εκατ. ευρώ για την τετραετία.

Ρύποι

Ενα άλλο σημείο σοβαρού προβληματισμού είναι η υποχρέωση μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα οδικά καύσιμα το 2020 κατά 6%, με βάση την οδηγία 2015/652/ΕΕ, καθώς και η υποχρέωση υποβολής ετήσιας έκθεσης από τις Εταιρίες Εμπορίας Πετρελαιοειδών. Σε περίπτωση μη επίτευξης επιβάλλεται πρόστιμο, λαμβάνοντας υπόψη τον βαθμό επίτευξης μείωσης εκπομπών (%) και την ποσότητα εκπομπών (tnCO2eq), η οποία υπερβαίνει τις εκπομπές που αντιστοιχούν στην επίτευξη της υποχρεωτικής μείωσης. Τα πρόστιμα φτάνουν στα 100 €/tnCO2eq, δημιουργώντας πολύ μεγάλες εν δυνάμει επιβαρύνσεις για τις Εταιρίες Εμπορίας Πετρελαιοειδών. Μάλιστα, όπως διαφαίνεται από τις απόψεις των εκπροσώπων των περισσότερων χωρών-μελών, ο στόχος του 6% δεν είναι επιτεύξιμος με τις σημερινές συνθήκες, όταν έναν χρόνο πριν την επίτευξη του στόχου δεν έχει δημιουργηθεί η αγορά των πιστοποιητικών UER (Upstream Reduction Emissions).

Προτεινόμενα Εναλλακτικά Μέτρα

Προτάσεις για 8 παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, βασισμένες στις βέλτιστες πρακτικές άλλων χωρών, κατέθεσε ο ΣΕΕΠΕ. Πρόκειται για :

1) Σύστημα Πιστοποίησης εξοικονόμησης ενέργειας

Τα πιστοποιητικά μπορούν να αποκτηθούν από ιδιώτες ή επιχειρήσεις από διαπιστευμένους φορείς, με την εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας. Η αξία των πιστοποιητικών εξαρτάται από την αναμενόμενη εξοικονόμηση ενέργειας και αποτελεί συνάρτηση των τάσεων της αγοράς.

Οι κύριοι στόχοι είναι  να:

• ενισχυθούν δράσεις ενεργειακής απόδοσης στον τομέα των τελικών χρηστών,
• αυξηθεί η εξοικονόμηση ενέργειας στην παραγωγή ενέργειας
• και να μειωθούν οι απώλειες στους τομείς της διανομής ενέργειας και της μεταφοράς.

Τα πιστοποιητικά θα διατίθενται μέσω θεσμοθετημένης αγοράς σε υπόχρεους ή θα ανταλλάσσονται με φοροαπαλλαγές ή εκπτώσεις από Πράσινους Φόρους κτλ.

Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 365 Ktoe

Κράτη που εφαρμόζεται: Γαλλία, Ιταλία, Πολωνία

2) Συμβουλευτική – επιδότηση ενεργειακών ελέγχων στις ΜμΕ

Ο μηχανισμός παρέχει ενίσχυση σε ΜμΕ, ώστε να ελεγχθούν ενεργειακά και να δεχθούν συμβουλές/μελέτες για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης. Σκοπός των ενεργειακών ελέγχων και της συμβουλευτικής  για τις ΜμΕ είναι να επισημανθούν οι αδυναμίες στη χρήση ενέργειας και να δεχθούν  προτάσεις ή συγκεκριμένα σχέδια δράσης για βελτιώσεις εξοικονόμησης ενέργειας και κόστους. Οι επιδοτήσεις χορηγούνται για ειδικές και ανεξάρτητες μελέτες ενεργειακής απόδοσης στις ΜμΕ. Οι ΜμΕ μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση για αρχική συμβουλευτική  ή / και λεπτομερή συμβουλευτική διάρκειας αρκετών ημερών.

Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 50 Ktoe

3) Εθελοντικές συμφωνίες Ενεργειακής Απόδοσης

Οι εθελοντικές συμφωνίες ενεργειακής απόδοσης για το εμπόριο και τη βιομηχανία περιλαμβάνουν  σχέδιο δράσης για τις βιομηχανίες υψηλής έντασης ενέργειας και παράλληλα  τομεακά σχέδια δράσης για μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις (αγροτικός τομέας, τουριστικός, βιομηχανικός και  μεταφορές) και ένα γενικό σχέδιο δράσης για επιχειρήσεις που δεν έχουν ξεχωριστό σχέδιο δράσης για τον δικό τους τομέα. Οι συμφωνίες επιτυγχάνονται μέσω των Κλαδικών Ενώσεων.

Οι ομάδες-στόχοι, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών εταιρειών, δεσμεύονται από τους στόχους για την υλοποίηση του δικού τους σχεδίου συμφωνίας / δράσης, ορίζουν έναν στόχο εξοικονόμησης ενέργειας για τον εαυτό τους και υποβάλλουν ετησίως έκθεση σχετικά με τα εφαρμοζόμενα μέτρα και τις επιπτώσεις τους στην εξοικονόμηση. Οι Κλαδικές Ενώσεις  προωθούν την επίτευξη του στόχου κάλυψης και την εφαρμογή του σχεδίου συμφωνίας / δράσης στον τομέα της βιομηχανίας.

Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 265 Ktoe

Κράτη που εφαρμόζεται: Κύπρος

4) Πράσινη συνεισφορά

Μέρος των ήδη επιβαλλόμενων  ή μελλοντικών εσόδων από δασμούς και φόρους στα ενεργειακά Προϊόντα θα κατατίθενται στο Πράσινο Ταμείο για τη χρηματοδότηση  δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας και μείωσης ρύπων.

Θα υπάρχει άμεση συσχέτιση της τιμής ενεργειακής μονάδας -κατανάλωσης. Το ποσό της συνεισφοράς ανά κιλοβατώρα ενέργειας  καθορίζεται με ΚΥΑ. Οι αντίστοιχοι  συντελεστές δεν θα είναι σταθεροί, αλλά θα αναθεωρούνται και θα τροποποιούνται ετησίως μέσω ενός συστήματος που θα βασίζεται σε δείκτες και θα  λαμβάνει υπόψη τυχόν αλλαγές στον δείκτη τιμών καταναλωτή. Το ύψος του συντελεστή θα εξαρτάται από το χρησιμοποιούμενο ενεργειακό προϊόν.

Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 450 Ktoe

Κράτη που εφαρμόζεται: Σουηδία, Φινλανδία

5) Πράσινo Ταμείo -  Ενίσχυση επενδύσεων ενεργειακής εξοικονόμησης

Συγκροτείται Πράσινο Ταμείο στο οποίο κατατίθενται η Πράσινη Συνεισφορά, ενεργειακά /περιβαλλοντικά πρόσημα και πρόστιμα, έσοδα από μη συμμορφώσεις κτλ.

Από τους πόρους του Ταμείου ενισχύονται άμεσα ή μέσω φοροαπαλλαγών μελέτες και δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας επιχειρήσεων, μέσω ενός λεπτομερούς καταλόγου   επιλέξιμων επενδύσεων / δράσεων.

Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 70 Ktoe

Κράτη που εφαρμόζεται: Ολλανδία, Πολωνία

6) Μείωση ορίων ταχύτητας

Μειώνονται τα όρια ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους από 120 χλμ/ώρα σε 110 χλμ/ώρα και στις πόλεις από 40 χλμ/ώρα σε 30 χλμ/ώρα. H πλήρης τήρηση του ορίου ταχύτητας και ο έλεγχος της ταχύτητας στα 110 χλμ/ώρα  θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση της κατανάλωσης καυσίμου (-12% στην περίπτωση ενός πετρελαιοκίνητου οχήματος και -18% στην περίπτωση βενζινοκίνητου οχήματoς) Η μείωση των ορίων ταχύτητας πέρα από εξοικονόμηση ενέργειας  προάγουν και την ασφάλεια. Τα πρόστιμα της Τροχαίας από παραβάσεις των ορίων ταχύτητας κατατίθενται στο Πράσινο Ταμείο.

Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 55 Ktoe

Κράτη που εφαρμόζεται: Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία, ΗΠΑ

7) Πράσινοι διάδρομοι

Οι πράσινοι διάδρομοι είναι μια ευρωπαϊκή ιδέα που υποδηλώνει διαδρόμους εμπορευματικών μεταφορών μεγάλων αποστάσεων όπου η προηγμένη τεχνολογία χρησιμοποιείται για την επίτευξη ενεργειακής απόδοσης και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Οι πράσινοι διάδρομοι εξετάζουν όλους τους τύπους παραγόντων που δρουν στις αλυσίδες μεταφοράς από πόρτα σε πόρτα, συμπεριλαμβανομένων των λιμένων. Τα αποτυπώματα άνθρακα (CF) παρέχουν στις εταιρείες, τους πελάτες και άλλους παράγοντες πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από την αλυσίδα εφοδιασμού των προϊόντων, εντοπίζοντας τα βασικά σημεία, τους πιθανούς κινδύνους και τις ευκαιρίες βελτίωσης.

Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 50 Ktoe

Κράτη που εφαρμόζεται: Σουηδία, Γερμανία, Αυστρία, Σλοβενία, Σλοβακία, Κροατία

8) Ενεργειακό δίκτυο της βιομηχανίας    

Συγκροτείται Δίκτυο Ενεργειακών Καταναλωτών,  ως  εθελοντικός φορέας εταιρειών που εργάζονται για τη διατήρηση ισχυρής ενεργειακής διαχείρισης και πρακτικών προστασίας του περιβάλλοντος. Οι εταιρείες που συμμετέχουν στο Δίκτυο δεσμεύονται να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα διαχείρισης της ενέργειας, καθορίζοντας και αναθεωρώντας τους ενεργειακούς στόχους, πραγματοποιώντας ετήσιο ενεργειακό έλεγχο και δημιουργώντας έναν ετήσιο λογαριασμό ενεργειακής απόδοσης. Τα τακτικά εργαστήρια, τα σεμινάρια και οι επιτόπιες επισκέψεις επιτρέπουν στα μέλη του Δικτύου να μαθαίνουν από εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας και άλλους ειδικούς και να μοιράζονται τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους με άλλους διαχειριστές ενέργειας.

Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 50 Ktoe

Κράτη που εφαρμόζεται: Σουηδία, Ιρλανδία, Κροατία

Ενδεικτικός Συνολικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 1.355 Ktoe