Nέος γύρος τριμερών συνομιλιών μεταξύ ΕΕ, Ρωσίας και Ουκρανίας ξεκινά σήμερα στο Βερολίνο, καθώς στις 31 Δεκεμβρίου εκπνέει η ισχύουσα μακροχρόνια σύμβαση για τη τράνζιτ διέλευση ρωσικού αερίου από το ουκρανικό σύστημα, απειλώντας πολλές χώρες της ΕΕ με διαταραχές στη ροή αερίου, σε περίπτωση, που και αυτός ο γύρος διαπραγματεύσεων καταλήξει σε αδιέξοδο, όπως και τις προηγούμενες φορές.

Μέσω του ουκρανικού συστήματος τροφοδοτείται με ρωσικό αέριο και η χώρα μας  από τον αγωγό που καταλήγει στα σύνορα με τη Βουλγαρία.

Στις διαπραγματεύσεις του Βερολίνου, που θα διαρκέσουν τρεις ημέρες, θα συμμετάσχει και ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μάρος Σέφκοβιτς, ο οποίος κατά την παραμονή του στη γερμανική πρωτεύουσα θα συναντηθεί  με τον υπουργό Οικονομίας της Γερμανίας Peter Altmaier.

Βέβαια, πολλά έχουν αλλάξει από τη μεγάλη κρίση αερίου του 2009,  όταν η όξυνση των σχέσεων Μόσχας- Κιέβου, διέκοψε την παροχή αερίου προς την Ευρώπη, με αποτέλεσμα αρκετές χώρες να αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα. Οι αποθήκες αερίου στην ΕΕ έχουν «φουλάρει» για παν ενδεχόμενο, νέοι «διάδρομοι» μεταφοράς έχουν δημιουργηθεί και  γενικώς εκτιμάται ότι το σύστημα θα μπορέσει να ανταποκριθεί πολύ πιο αποτελεσματικά, …για κάποιες ημέρες τουλάχιστον. 

“Γεμάτη” είναι και η Ρεβυθούσα, ενώ έχουν προγραμματιστεί και έκτακτα φορτία σε περίπτωση προβλήματος.

 Ωστόσο πάντα υπάρχει ανησυχία, την οποία επιδεινώνει η πρόσφατη απόφαση του αμερικανικού κογκρέσου  να εγκρίνει τις κυρώσεις κατά των δύο , ρωσικών συμφερόντων αγωγών, του Nord Stream II (Ρωσίας- Γερμανίας) και του TurkStream (Ρωσίας- Τουρκίας), κυρίως ως προς το πώς θα επηρεάσει τη Μόσχα και το Κίεβο, στις μεταξύ τους διαπραγματεύσεις.

Η ουκρανική πλευρά μπορεί να υποδέχθηκε τις κυρώσεις με ενθουσιασμό, εκτιμώντας ότι θα λειτουργήσουν πιεστικά προς τη Ρωσία κατά τις διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της συμφωνίας, αρκετοί διεθνείς αναλυτές δηλώνουν όμως ότι τα αμερικανικά μέτρα «είναι πολύ λίγα και ήλθαν πολύ αργά» για τους Ρώσους, οι οποίοι, μπορεί και να εκμεταλλευτούν το γεγονός για να ωθήσουν προς τα πάνω τις τιμές του αερίου. Ο ανταγωνισμός με το υγροποιημένο αέριο από τη Μέση

Ανατολή και τις ΗΠΑ και οι σχετικά ήπιες καιρικές συνθήκες έριξαν τη μέση τιμή του εισαγόμενου, μέσω αγωγών, ρωσικού αερίου στην Ευρώπη στα 169,8 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα,  στο τρίμηνο που έληξε τον Σεπτέμβριο. Η τιμή αυτή είναι 18% χαμηλότερη από την τη μέση τιμή του προηγούμενου τριμήνου και 32% κάτω από το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου χρόνου. Μία στενότητα προσφοράς, υπό αυτές τις συνθήκες, θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά για τη ρωσική πλευρά.

‘Αλλωστε οι αμερικανικές  κυρώσεις δεν μπορούν να αναστρέψουν τις εξελίξεις : O Nord Stream II, έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 80-90% και ο TurkStream είναι ήδη έτοιμος και σύμφωνα με την Άγκυρα, τον Ιανουάριο θα τεθεί σε λειτουργία. Το μόνο που μπορεί να συμβεί, κατά την  εκτίμηση των αναλυτών πάντα,  είναι να καθυστερήσει για λίγους μήνες η ολοκλήρωση του Nord Stream II.

Aς σημειωθεί ότι οι αμερικανικές κυρώσεις αφορούν στα πλοία που χρησιμοποιούνται για την πόντιση των σωληνώσεων των δύο αγωγών,  καθώς και στα φυσικά πρόσωπα και τις εταιρίες στην οποίες ανήκουν τα πλοία αυτά. Τόσο τα φυσικά πρόσωπα όσο και τα εταιρικά σχήματα έχουν περιθώριο 30 ημερών για να αποσυρθούν από τις επίμαχες δραστηριότητες διαφορετικά  θα τους απαγορευτεί η είσοδος στις ΗΠΑ, ενώ θα μπορούσε να τους επιβληθεί και πάγωμα των περιουσιακών τους στοιχείων. Πρακτικά όμως, οι επιπτώσεις στα δύο έργα είναι ελάχιστες : Oι σωληνώσεις του  TurkStream έχουν ολοκληρωθεί, οπότε το μέτρο επί της ουσίας δεν τον ακουμπά.

H περίπτωση του  Nord Steam II μπορεί να είναι λίγο διαφορετική, αλλά η κατάσταση είναι αντιμετωπίσιμη. Η  ελβετική εργολαβική εταιρία Allseas που σήμερα απασχολείται στο έργο δεν αναμένεται να αψηφίσει τις κυρώσεις και μπορεί να αποχωρήσει, όμως τις εργασίες μπορεί να αναλάβει το Academian Chresky, το μόνο πλοίο για εγκατάσταση υποβρύχιων σωληνώσεων που διαθέτει η ίδια η  Gazprom. Αυτό ίσως να καθυστερούσε την παράδοση αλλά και πόλι ο αγωγός θα ολοκληρωνόταν. Οι Ρώσοι εκτιμούν ότι ως το τέλος του πρώτου  εξαμήνου 2020 θα τεθεί σε λειτουργία ο νέος γερμανο- ρωσικός αγωγός, στο μετοχικό κεφάλαιο του οποίου,  εκτός της ρωσικής Gazprom που είναι και ο leader, μετέχουν ευρωπαϊκοί ενεργειακοί όμιλοι όπως η Shell,  γαλλική Engie, οι γερμανικές Uniper και  Wintershall, καθώς και η αυστριακή  OMV.

Τόσο ο  Nord Steam II, όσο και ο TurkStream  έχουν σχεδιαστεί για να παρακάμπτουν την Ουκρανία.