Κινδυνεύει ο αγωγός EastMed να βρεθεί τελικώς εκτός ευωπαϊικής χρηματοδότησης; Μέχρι σήμερα, οι μελέτες για το έργο είχαν βρεί το δρόμο προς τα ευρωπαϊκά ταμεία, καθώς το εν λόγω πρότζεκτ είναι ενταγμένο στα ‘Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ (PCI). Τώρα όμως η συμμετοχή μεγάλων έργων υποδομής αερίου στα PCI έχει αρχίσει να αμφισβητείται έντονα, λόγω της πολιτικής της ΕΕ για το Κλίμα και είναι πολύ πιθανόν η Κομισιόν να κληθεί να αναθεωρήσει τη λίστα των PCI.
Ας σημειωθεί ότι αύριο, Τετάρτη 22 Ιανουαρίου, η Επιτροπή Βιομηχανίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψηφίζει για να εγκρίνει ή να απορρίψει τον προτεινόμενο κατάλογο ενεργειακών έργων, που είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση από την ΕΕ.
H Eυρώπη δεν χρειάζεται νέες γιγάντιες υποδομές φυσικού αερίου για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού, αναφέρει μελέτη της εταιρίας συμβούλων Artelys, η οποία προειδοποιεί ότι υπάρχει κίνδυνος να σπαταληθούν 29 δισεκατομμύρια ευρώ σε 32 κυρίως «περιττά» έργα φυσικού αερίου, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του Euractiv.
Η «τέταρτη» λίστα PCI, που υποβλήθηκε προς έγκριση στο ευρωκοινοβούλιο περιλαμβάνει 151 έργα ενεργειακής υποδομής, το 70% των οποίων σχετίζεται με την ηλεκτρική ενέργεια και τα έξυπνα δίκτυα.
"Η υπάρχουσα υποδομή φυσικού αερίου της ΕΕ είναι επαρκώς ικανή να ανταποκριθεί σε ποικίλα μελλοντικά σενάρια ζήτησης φυσικού αερίου στην ΕΕ28, ακόμη και σε περιπτώσεις ακραίων περιστατικών διακοπής της προσφοράς", υποστηρίζει η μελέτη.
"Αυτό δείχνει ότι τα περισσότερα από τα 32 έργα υποδομής φυσικού αερίου στον 4ο κατάλογο PCI είναι περιττά από την άποψη της ασφάλειας του εφοδιασμού και αντιπροσωπεύουν μια ενδεχόμενη υπερπληθωριστική επένδυση δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, υποστηριζόμενη από ευρωπαϊκά δημόσια κονδύλια", προσθέτει
Τα έργα στον κατάλογο PCI είναι επιλέξιμα για να λάβουν χρήματα από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους μέσω της δράσης CEF «Συνδέοντας την Ευρώπη» (, η οποία μπορεί να καλύψει μέχρι και το 50% των δαπανών για ένα επιλέξιμο έργο.
Ηδη, ο υπουργός Ενέργειας του Λουξεμβούργου κ. Claude Turmes διατύπωσε τις επιφυλάξεις του : "Διακινδυνεύουμε να σπαταλήσουμε 29 δισεκατομμύρια ευρώ σε περιουσιακά στοιχεία που θα απαξιωθούν ταχύτατα στο μέλλον, κλειδώνοντας το ενεργειακό μας σύστημα στην εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα για τα επόμενα 40 χρόνια", ανέφερε, καλώντας την Ευρώπη να δώσει προτεραιότητα στις επενδύσεις ανανεώσιμης ενέργειας.
Σε ανάλογο μήκος κύματος, ο κ. Pascal Canfin, Γάλλος ευρωβουλευτής, ο οποίος προεδρεύει της ισχυρής Eπιτροπής Περιβάλλοντος του Κοινοβουλίου, κάλεσε την Επιτροπή να επανεξετάσει τον κατάλογο με τα έργα PCI. "Αν ακολουθήσουμε τα στοιχεία της έκθεσης Artelys, αυτό θα σήμαινε ότι για κάθε ευρώ που θα δοθεί στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, η Επιτροπή θα είναι έτοιμη να δώσει 4 ευρώ για τη χρηματοδότηση έργων φυσικού αερίου", δήλωσε. υποδεικνύοντας στη Κομισιόν να αναθεωρήσει τις προτεραιότητές της.
Πολλοί αναλυτές επισημαίνουν την αντίφαση ανάμεσα στους στόχους της ΕΕ για την πλήρη κατάργηση των ορυκτών καυσίμων ως το 2050 και τη χρηματοδότηση νέων έργων φυσικού αερίου, το οποίο είναι ορυκτό καύσιμο. Μπορεί το αέριο να είναι το καύσιμο-μετάβασης για την επίτευξη του στόχου για το Κλίμα, όμως κατά πολλούς οι υπάρχουσες υποδομές μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της ΕΕ για αέριο ως τότε. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες η κατανάλωση αερίου στην ΕΕ θα βαίνει αυξητικά ως το 2025, στη συνέχεια όμως θα σταθεροποιηθεί για να αρχίσει να φθίνει από τα τέλη της δεκαετίας του 2030 και μετά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι σήμερα έχει υπερασπιστεί την αναθεωρημένη λίστα των PCI, τον 4ο κατάλογο, όπως αποκαλείται, , λέγοντας ότι αντικατοπτρίζει "τον αυξανόμενο ρόλο της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στο ενεργειακό σύστημα και την ανάγκη ενίσχυσης των δικτύων που να επιτρέπουν την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας". Στο πλαίσιο αυτό το φυσικό αέριο είναι αναγκαίο ως το καύσιμο-γέφυρα.
Αυτή η γραμμή υπεράσπισης της 4ης αναθεώρησης των PCI ανήκει όμως στην προηγούμενη Επιτροπή του Jean-Claude Juncker. Από τότε, μία νέα πρόεδρος ανέλαβε τα ηνία της Επιτροπής, η Ούρσουλα Φον ντερ Λαίνεν, η οποία δεσμεύθηκε να καταστήσει την Ευρώπη "την πρώτη ήπειρο στον πλανήτη που θα είναι κλιματικά ουδέτερη ως το 2050." Μέχρι το τέλος Μαρτίου, η Ursula von der Leyen αναμένεται να παρουσιάσει τον νέο "Κλιματικό Νόμο" , που θα δεσμεύει την ΕΕ στον στόχο για την κλιματική ουδετερότητα ως το 2050.
Και αυτό θα μπορούσε να έχει συνέπειες για ενεργειακά έργα που είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση από την ΕΕ.
Οι φωνές για την ασυνέπεια της προτεινόμενης λίστας των έργων PCI με την πολιτική της ΕΕ για το Κλίμα όλο και πληθαίνουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι το επιχείρημα αυτό έχει επικαλεστεί και η Ιταλία για τη μέχρι τώρα άρνησή της να συνυπογράψει τον EastMed, έναν αγωγό που προωθείται, όπως πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν, για γεωπολιτικούς λόγους αλλά όχι για οικονομικούς.
Από την άλλη πλευρά πάντως, υπάρχουν και οι υποστηρικτές των νέων υποδομών φυσικού αερίου, προκειμένου να διασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια της ΕΕ, κυρίως σε ηλεκτρισμό, μετά την απόσυρση όλων των ανθρακικών/λιγνιτικών σταθμών.
Κύκλοι που γνωρίζουν εκ των έσω πώς λειτουργούν οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι κατά την αυριανή ψηφοφορία στην Επιτροπή Βιομηχανίας του Κοινοβουλίου μόνον οι Πράσινοι και η παράταξη της Ευρωπαϊκής Αριστεράς θα ψηφίσουν κατά της 4ης λίστας PCI. Oι υπόλοιποι ευρωβουλευτές αναμένεται να ψηφίσουν υπέρ της λίστας ως σύνολο και όχι για μεμονωμένα έργα. Και τούτο γιατί μία απόρριψη της 4ηςλίστας PCI στο σύνολό της θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο αρκετά πρότζεκτ ηλεκτρικών διασυνδέσεων, που θεωρούνται αναγκαία για την επέκταση των ΑΠΕ
Όμως, οι ευρωβουλευτές αναμένεται να πιέσουν για την έκδοση ενός ψηφίσματος, το οποίο θα καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει ένα προς ένα τα έργα που έχουν ενταχθεί στην 4η λίστα των έργων PCI με βασικό κριτήριο την εναρμόνισή τους με το Ευρωπαϊκό Πράσινο Deal.
Ας σημειωθεί τέλος, ότι η ψηφοφορία για την έγκριση της λίστας από την ολομέλεια του ευρωκοινοβουλίου έχει προγραμματιστεί για τα μέσα Φεβρουαρίου.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, στο πλαίσιο της νέας πολιτικής της για το Κλίμα, έχει ανακοινώσει ότι από το 2022 δεν θα χρηματοδοτεί έργα ορυκτών καυσίμων, με μόνη εξαίρεση όσα θα περιλαμβάνονται ως τότε στη λίστα PCI.
