Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά ενημερώνει για τις εργασιακές σχέσεις με αφορμή τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού

   1. Τι είναι η "άδεια ειδικού σκοπού" και ποιες οι προϋποθέσεις χορήγησής της;

Η από 11.3.2020 ΠΝΠ θεσπίζει τη δυνατότητα των γονέων εργαζομένων να κάνουν χρήση άδειας ειδικού σκοπού. Η συγκεκριμένη άδεια μπορεί να ληφθεί ‪από 11.3.2020 έως 10.4.2020‬. Δύο είναι οι προϋποθέσεις για τη λήψη της άδειας των εργαζομένων:

   (α) οι εργαζόμενοι να είναι γονείς παιδιού/ών που φοιτούν σε σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης (ή είναι εγγεγραμμένα σε βρεφονηπιακούς/παιδικούς σταθμούς-όχι όμως και στο Λύκειο) ή σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας των συγκεκριμένων παιδιών και

   (β) να πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις για λήψη ετήσιας κανονικής άδειας τουλάχιστον έξι (6) ημερών στην εξαήμερη εργασία και πέντε (5) ημερών στην πενθήμερη (ήτοι να εργάζεται για 3 μήνες, περίπου, στην επιχείρηση).

Το "βάρος" της συγκεκριμένης άδειας διαμοιράζεται τριμερώς (αλλά όχι ισομερώς) στον εργοδότη, τον εργαζόμενο και τον κράτος.

   2. Μπορεί να επιβληθεί μονομερώς από τον εργοδότη "τηλεργασία" για τους εργαζόμενους της επιχείρησης του;

   Ναι. Με την από 11.3.2020 ΠΝΠ παρέχεται η δυνατότητα στους εργοδότες με δική τους (μονομερή) απόφαση να ορίσουν ότι θα εφαρμόζεται από κάποιους εργαζομένους τους το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας. Αρχικά έως την 10.4.2020‬. Η επιβολή του συγκεκριμένου μέτρου μοιάζει απλή-με μια πρώτη προσέγγιση. Σημαντικό όμως είναι να επισημάνουμε πως η ευθύνη του εργοδότη για την επέλευση εργατικού ατυχήματος δεν αίρεται στην περίπτωση της τηλεργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό, αναγκαίο είναι να ληφθεί από μέρους του εργαζομένου δήλωσή του σχετικά με την ασφάλεια της εκτέλεσης της εργασίας του από το σπίτι (του). Ένα σχετικό έγγραφο "Δηλώσεων" θα πρέπει να υπογραφεί από τον εργαζόμενο και υποβληθεί στον εργοδότη.

   3. Μπορεί ο εργοδότης να υποχρεώσει τον εργαζόμενο να λάβει την κανονική του άδεια ή να τον θέσει (υποχρεωτικά) σε άδεια άνευ αποδοχών;

   Όχι. Δεν προβλέπεται η συγκεκριμένη δυνατότητα στο ελληνικό δίκαιο.

   4. Μπορεί ο εργαζόμενος αυτοβούλως να απουσιάσει από την εργασία του επειδή φοβάται ότι μπορεί να κολλήσει τον ιό;

   Όχι. Ο εργαζόμενος δεν μπορεί να απουσιάσει αυτοβούλως από την εργασία του στην περίπτωση αυτή, καθώς η απουσία του θα θεωρηθεί αδικαιολόγητη. Ειδικές συνθήκες αξιολογούνται κατά περίπτωση.

   5. Τι πρέπει να πράξει ο εργοδότης σε περίπτωση που κάποιος εργαζόμενος εμφανίζει τα συμπτώματα του κορονοϊού;

   Εάν εμφανίσει ο εργαζόμενος (ή συνοικούντα, με αυτόν, πρόσωπα) συμπτώματα της ανωτέρω λοίμωξης-τα οποία, με βάση τις οδηγίες του ΕΟΔΥ, επιβάλλουν παραμονή στο σπίτι του. Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος γνωστοποιήσει στον εργοδότη του τα συγκεκριμένα δεδομένα, ο εργοδότης υποχρεούται να αποδεχθεί την αποχή του από τα εργασιακά του καθήκοντα. Είναι, σε κάθε περίπτωση επιβεβλημένο, να μην τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των εργαζομένων και των οικείων τους). Κατά τη διάρκεια της παραμονής του εργαζομένου στο σπίτι του (τουλάχιστον για 14 ημέρες) ο εργοδότης οφείλει να του καταβάλει τον πλήρη μισθό του. Η υποχρέωση καταβολής του μισθού δεν υφίσταται όταν η επιχείρηση έχει αναστείλει (συνολικά ή μερικά) τη δραστηριότητά της λόγω εντολής δημόσιας αρχής για την αντιμετώπιση της μετάδοσης του COVID-19. Να σημειωθεί πως σε περίπτωση που ο εργαζόμενος διαγνωστεί ότι νοσεί ή τεθεί σε καραντίνα θα ισχύουν, επιπρόσθετα, οι διατάξεις για την άδεια ασθενείας.

6. Τι πρέπει να κάνει ο εργοδότης για τις έγκυες εργαζόμενες; Για τους εργαζομένους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες;

   Ο εργοδότης υποχρεούται, στο ίδιο πλαίσιο, να ζητήσει από τους εργαζόμενους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες (κατά τους ορισμούς του ΕΟΔΥ) να παραμένουν στο σπίτι τους με ταυτόχρονη καταβολή από μέρους του των αποδοχών τους.

   7. Ποιες είναι οι βασικές υποχρεώσεις των εργοδοτών;

   Οι βασικές υποχρεώσεις του εργοδότη, συνοψίζονται ως εξής:

   (α) Επικαιροποίηση της Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου ως προς την αξιολόγηση του κινδύνου και τα μέτρα πρόληψης και προστασίας έναντι του κορονοϊού.

   (β) Ενημέρωση των εργαζομένων για την κίνδυνο λοίμωξης από τον κορωνοϊό και τα μέτρα πρόληψης και προστασίας, βάσει και των οδηγιών του ΕΟΔΥ.

   (γ) Διαβούλευση με τους εργαζόμενους και ενθάρρυνση για υποβολή σχετικών προτάσεων.

   (δ) Λήψη μέτρων περιβαλλοντικής και ατομικής υγιεινής, όπως τακτικός αερισμός των χώρων εργασίας, συντήρηση των συστημάτων εξαερισμού - κλιματισμού και καθαρισμός επιφανειών, συσκευών κ.λπ., σύμφωνα και με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.

   (ε) Χορήγηση κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας (Μ.Α.Π.) και επίβλεψη της ορθής χρήσης τους. Παροχή στους εργαζομένους των απαραίτητων υλικών για το πλύσιμο των χεριών, όπως σαπούνι και χειροπετσέτες μιας χρήσης και αλκοολούχο αντισηπτικό διάλυμα. Μέριμνα για την τακτική απολύμανση των επιφανειών στο χώρο εργασίας με τα οποία έρχονται σε συχνή επαφή οι εργαζόμενοι ή το κοινό.

(στ)Οι επιχειρήσεις-εργοδότες στους οποίους έχει επιβληθεί ή επιβάλλεται το μέτρο της προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας κατόπιν εντολής δημόσιας αρχής, υποχρεούνται να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ με την οποία δηλώνουν ότι η επιχείρησή τους τελεί υπό το καθεστώς προσωρινής απαγόρευσης λειτουργίας. Τούτο με σκοπό να αντληθούν τα στοιχεία των εργαζομένων για την λειτουργία του ειδικού μηχανισμού στήριξης των εργαζομένων.

   8. Ποιες υποχρεώσεις των εργοδοτών έχουν ανασταλεί σχετικά με το ωράριο εργασίας των εργαζομένων;

   Με την από 11.3.2020 ΠΝΠ ανεστάλη η υποχρέωση των εργοδοτών να καταχωρούν στο "ΕΡΓΑΝΗ" κάθε τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας (επομένως και διαφοροποίηση ωραρίου προσέλευσης και αποχώρησης ανά εργαζόμενο). Επίσης την υπερεργασία και την νόμιμη υπερωριακή απασχόληση. Ενδεικτικά: τροποποίηση έναρξης ή λήξης ωραρίου, αλλαγή ημέρας ανάπαυσης, αλλαγή ημερήσιας βάρδιας, εξατομικευμένη μεταβολή του χρόνου προσέλευσης κλπ-Έντυπα: Ε4 Συμπληρωματικό Ωραρίου, Ε8 Αναγγελία Υπερεργασίας ή Νόμιμης Υπερωριακής Απασχόλησης, Ε12 e-Οικοδομών). Η καταχώρηση κάθε αλλαγής για όσα παραπάνω αναφέρονται, θα λαμβάνει χώρα συγκεντρωτικά και απογραφικά εντός του πρώτου δεκαημέρου του επόμενου μήνα από τον μήνα πραγματοποίησής τους. Στη συνέχεια, με την από 14.3.2020 ΠΝΠ αποφασίσθηκε ότι για το χρονικό διάστημα εξακολουθεί να υφίσταται άμεσος κίνδυνος εμφάνισης και διασποράς του κορωνοϊου:

   (α) επιχειρήσεις-εργοδότες που έχουν εξαντλήσει τα νομίμως προβλεπόμενα ανώτατα όρια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων τους, δύνανται να τους απασχολήσουν υπερωριακά χωρίς σχετική απόφαση έγκρισης του Υπουργού Εργασίας. Η εν λόγω υπερωριακή απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ανώτατα ημερήσια όρια που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις και

   (β) επιτρέπεται η κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ΒΔ 748/1966 λειτουργία των επιχειρήσεων τις Κυριακές που έχουν ως αντικείμενο την παραγωγή, τη μεταφορά και τον εφοδιασμό τροφίμων, καυσίμων, φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού προς καταστήματα/επιχειρήσεις πώλησης σχετικών ειδών.

   9. Έχουν ανασταλεί οι υποχρεώσεις των εργοδοτών για καταβολή οφειλομένων στο Δημόσιο και στους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς;

   Σύμφωνα με την από 11.3.2020 ΠΝΠ σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά από την εμφάνιση και διάδοση του κορονοϊού δύναται να παρατείνεται η προθεσμία καταβολής και να αναστέλλεται η είσπραξη οφειλών που έχουν βεβαιωθεί από δηλώσεις ΦΠΑ ή/και βεβαιωμένων οφειλών στις Δ.Ο.Υ. και ασφαλιστικών εισφορών.

Κατά το χρονικό διάστημα της παράτασης της προθεσμίας καταβολής και αναστολής της είσπραξης τα οφειλόμενα ποσά δεν επιβαρύνονται με τόκους ή προσαυξήσεις.

   Αναμένεται η έκδοση των απαιτούμενων Υπουργικών Αποφάσεων που θα διευκρινίζουν τα περί της εφαρμογής των συγκεκριμένων προβλέψεων της ως άνω ΠΝΠ (ορισμός των πληγεισών επιχειρήσεων ανά κλάδο και περιοχή, χρονικό διάστημα παράτασης κλπ).

   10. Ποια μέτρα μπορεί/πρέπει να λάβει ο εργοδότης για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης που δημιουργείται από τα νέα δεδομένα;

   (α) Μέτρα για τους εργαζόμενους:

   - Ρήτρα διατήρησης των θέσεων εργασίας σε όλες τις επιχειρήσεις που δεν ανεστάλη η λειτουργία τους, ως προϋπόθεση για την αναστολή καταβολής ασφαλιστικών και φορολογικών υποχρεώσεων και τη χρήση έκτακτων χρηματοδοτικών εργαλείων στήριξης.

   - Ρητή απαγόρευση απόλυσης εργαζομένων σε επιχειρήσεις που έχει ανασταλεί η λειτουργία τους, κατόπιν εντολής δημόσιας Αρχής, ενώ, σε περίπτωση που αυτή λάβει χώρα, θα θεωρείται άκυρη.

   - Αποζημίωση ειδικού σκοπού, ύψους 800 ευρώ, για διάστημα κάλυψης από τις 15 Μαρτίου έως τις 30 Απριλίου ως έκτακτη οικονομική ενίσχυση για όλους τους εργαζόμενους επιχειρήσεων που ανεστάλη η λειτουργία τους, η οποία θα καταβληθεί το πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου.

   - Πλήρης ασφαλιστική κάλυψη των παραπάνω εργαζομένων για όλο το διάστημα αναστολής της λειτουργίας των επιχειρήσεων, υπολογιζόμενης στον ονομαστικό τους μισθό.

   (β) Μέτρα για επιχειρήσεις και εργοδότες

   - Αναστολή καταβολής ασφαλιστικών εισφορών μηνός Φεβρουαρίου για τρεις μήνες, χωρίς τόκους και προσαυξήσεις, σε μισθωτούς επιχειρήσεων που πλήττονται.

   - Αναστολή καταβολής ρυθμισμένων οφειλών σε ασφαλιστικά Ταμεία για τρεις μήνες για όλες τις επιχειρήσεις που πλήττονται.

   -Κάθε επιχείρηση που πλήττεται μπορεί να αξιοποιήσει ενδιάμεσα μέτρα και όχι απολύσεις. Ενδεικτικά:

(α) τη μετατροπή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερικής απασχόλησης

   (β) τη συμφωνία (ή επιβολή) εκ περιτροπής εργασίας

   (γ) τη συμφωνία (ή επιβολή) διαθεσιμότητας

   - Πρόβλεψη λειτουργίας επιχειρήσεων με προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας, πάντα με ρήτρα διατήρησης θέσεων εργασίας.