Κατακόρυφη πτώση της ζήτησης ηλεκτρικού ρεύματος καταγράφεται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης εξ αιτίας των μέτρων που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού.

Στην Ιταλία η πτώση τις δύο εβδομάδες που προηγήθηκαν της Κυριακής 22 Μαρτίου, όταν η χώρα ανακοίνωσε ακόμα πιο αυστηρά περιοριστικά μέτρα, έφθασε το 20%, ενώ η μέση εβδομαδιαία πτώση στην Ευρώπη υπολογίζεται σε 2-7%, σύμφωνα με τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας του Emper.

Kατά την ίδια έρευνα η πτώση της ζήτησης ηλεκτρισμού στην Ελλάδα σε εβδομαδιαία βάση ήταν 2% τις δύο προηγούμενες εβδομάδες, όμως όσο εντείνονται τα περιοριστικά μέτρα τόσο μεγαλύτερη αναμένεται να` είναι η μείωση.

Στην Ιταλία όπου η κυβέρνηση στις 22 Μαρτίου επέκτεινε τους περιορισμούς και στη βιομηχανία, επιβάλλοντας την αναστολή της λειτουργίας βιομηχανικών μονάδων και όλης της μη απαραίτητης παραγωγής αναμένεται να επιταχυνθεί η μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος.

Εικόνα παρεμφερή με αυτή της Ιταλίας αναμένεται να παρουσιάσουν σε πρώτη φάση η Ισπανία και η Γαλλία, οι δύο χώρες που - μέχρι στιγμής- έχουν πληγεί βαρύτερα από τον κορονοϊό μετά την Ιταλία. Σε εβδομαδιαία βάση η πτώση της ζήτησης - στο επταήμερο που έληξε στις 22/3- έφθασε στο -12% στη Γαλλία και στο - 10% στην Ισπανία.

Στη Γερμανία η κάμψη φθάνει στο 3%. Οι χώρες που έχουν μεγαλύτερη βιομηχανική παραγωγή αναμένεται να παρουσιάσουν τη μεγαλύτερη πτώση, ιδιαίτερα αν ληφθούν μέτρα που αναστέλλουν τη βιομηχανική δραστηριότητα ή μέρος αυτής.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του Εmber,  η μείωση ήταν της τάξης του 2% σε εβδομαδιαία βάση, χωρίς να έχουν ληφθεί υπόψη τα τελευταία μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας.

Η πτώση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας έχει φέρει και σημαντική μείωση στην εκπομπή ρύπων. Στη Γερμανία, στοιχεία του Agora Energiewende, δείχνουν πως η βιομηχανία της χώρας εκπέμπει 10-25 εκατομμύρια τόνους CO 2 λιγότερα, απ΄ότι συνήθως, εξέλιξη που προιωνίζεται την επίτευξη ή ακόμα και την υπέρβαση των στόχων για το Κλίμα που είχε θέσει η χώρα για το 2020.

Οι τιμές των ρύπων και του ηλεκτρικού ρεύματος στα ενεργειακά χρηματιστήρια της ΕΕ υποχωρούν επίσης, - ειδικά αυτές των ρύπων-αντανακλώντας την πτώση της ζήτησης.

Μαθηματικό μοντέλο του ενεργειακού ινστιτούτο I.C.I.S εκτιμά ότι μία πτώση της ζήτησης ηλεκτρισμού στην Ευρώπη της τάξης του 10% μέχρι τον Ιούνιο, η οποία θα ακολουθηθεί από σταθερή ανάκαμψη ως το τέλος του 2020 θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές του ρεύματος κατά 9% χαμηλότερα κατά μέσον όρον.

Στις 23 Μαρτίου, οι τιμές των ρύπων έπεσαν στα 15,45 ευρώ/ τόνο, από περίπου 23 ευρώ τον τόνο διοξειδίου του άνθρακα, που κυμαίνονταν στις αρχές του μήνα.

Ήδη τα κλιματικά λόμπυ στην Ευρώπη ανησυχούν για το νέο υπερπλεόνασμα δικαιωμάτων ρύπων που έχει αρχίσει να σχηματίζεται, καθώς η συνεπαγόμενη πτώση της τιμής αφαιρεί από την Ευρώπη ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία της για την επίτευξη των στόχων για το Κλίμα.

Η αβεβαιότητα και η αστάθεια σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού, δεν υπονομεύει μόνον τις προσπάθειες για τη σταδιακή  εξάλειψη του άνθρακα αλλά και τα έσοδα των χωρών από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων ρύπων, ενώ μπορεί να επιβραδύνει τις επενδύσεις σε έργα ΑΠΕ και χαμηλού άνθρακα, επισημαίνουν αναλυτές στο Euractiv.

Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, τα έσοδα από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων τροφοδοτούν κατά κύριο λόγο τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), από τον οποίο αποζημιώνονται οι παραγωγοί ενέργειας από  ΑΠΕ. Ηδη εκφράζονται ανησυχίες για τις εισροές του Λογαρισμού, ο οποίος κινδυνεύει να γίνει εκ νέου ελλειμματικός, με όλα όσα αυτό συνεπάγεται για τις πληρωμές προς τους παραγωγούς ΑΠΕ, οι οποίοι έχουν ήδη την αρνητική εμπειρία από τις επιπτώσεις των ελλειμμάτων του Λογαριασμού κατά την προηγούμενη  οικονομική κρίση. Παρότι ο τρόπος αποζημίωσης των παραγωγών ΑΠΕ έχει αλλάξει,  το πρόβλημα παραμένει εξαιρετικά σοβαρό, χωρίς να συνυπολογίσουμε τον κίνδυνο από μία νέα γενιά απλήρωτων λογαριασμών ρεύματος που απειλεί να πλήξει το σύνολο της αγοράς ηλεκτρισμού, συμπεριλαμβανομένων και των ΑΠΕ   

Στην Ευρώπη αρκετοί φορείς καλούν τις Βρυξέλλες να εξετάσει κατεπειγόντως μέτρα για την αποτροπή της κατάρρευσης της αγοράς ρύπων, όπως της θέσπισης ενός ελάχιστου ορίου στην τιμή του CO 2 ή την απόσυρση δικαιωμάτων, όπως είχε συμβεί πριν λίγα χρόνια.

Πολιτικά ωστόσο θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για τις Βρυξέλλες να λάβουν μέτρα στήριξης τιμών των ρύπων- που εκ των πραγμάτων επηρεάζουν ανοδικά τις τιμές του ρεύματος- στην τρέχουσα  φάση της τεράστιας αβεβαιότητας για την οικονομία και των συνεπειών που θα έχει η πρωτοφανής αυτή κρίση την επόμενη ημέρα.

Προς το παρόν η πρώτη προτεραιότητα των Βρυξελλών είναι η αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και των άμεσων επιπτώσεων στην οικονομία, με τα μέτρα ανάκαμψης επιμέρους κλάδων να περνούν εκ των πραγμάτων σε δεύτερη μοίρα και να εξετάζονται αργότερα.