Τα χαρακτηριστικά που επιδείξαμε στη διαχείριση της πανδημικής κρίσης αποτελούν σημαντική παρακαταθήκη που οφείλουμε να διαφυλάξουμε. Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε με την ίδια σοβαρότητα και την επόμενη πρόκληση: τη διαχείριση των βαρύτατων οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας.
Σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς αλλά και τους εγχώριους αναλυτές, το 2020 η Ελλάδα θα έχει τη μεγαλύτερη ύφεση μεταξύ όλων των χωρών της ευρωζώνης και πολύ σημαντική αύξηση της ανεργίας, κυρίως λόγω της υψηλής εξάρτησης από τον τουρισμό.
Η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία είναι ιδιαίτερα σημαντική και αδιαμφισβήτητη. Όμως η πανδημική κρίση, όπως και η -πολύ διαφορετική- δεκαετής κρίση που περάσαμε, επιβάλλει να επανεξετάσουμε και να αναθεωρήσουμε εμπεδωμένες αντιλήψεις και στερεότυπα σε ό,τι αφορά το αναπτυξιακό μας υπόδειγμα.
Στην κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, η εγχώρια μεταποιητική βιομηχανία, αν και διαχρονικά στερείται πολιτικών στήριξης, επέδειξε αξιοσημείωτες αντοχές, διεύρυνε τις εξαγωγές της και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάκαμψη. Σήμερα, είναι ο κατεξοχήν διεθνοποιημένος και εξαγωγικός τομέας και μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην άμβλυνση των αρνητικών συνεπειών της κρίσης, έχοντας σημαντικούς πολλαπλασιαστές, συνέργειες με την παιδεία αλλά και πρακτικά με όλους τους τομείς της οικονομίας.
Όμως το ζητούμενο δεν είναι μόνον αυτό.
Η κρίση της Covid-19, η οποία θέτει σε μεγάλη δοκιμασία όλους ανεξαιρέτως τους τομείς της οικονομίας, φέρνει στο προσκήνιο την επιτακτική ανάγκη ανασχεδιασμού του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας, ώστε να μην εξαρτάται υπέρμετρα από έναν μόνον πυλώνα που είναι, εκ των πραγμάτων, εκτεθειμένος σε μη προβλέψιμες εξωγενείς απειλές. Παράλληλα, υπενθυμίζει ότι πρέπει να δοθεί βάρος στην παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών αλλά -στο μέτρο του δυνατού- και στην εγχώρια αυτάρκεια, χωρίς λογικές στρεβλού προστατευτισμού.
Τέλος, αναδεικνύει τη σημασία της επανεκκίνησης της οικονομίας σε πιο στέρεες βάσεις, με μεγαλύτερες αντοχές σε εξωγενείς κρίσεις, συστημικές και μη και υπογραμμίζει την ανάγκη αλλά και τη σπουδαιότητα που έχει για την εθνική οικονομία η δημιουργία ενός δεύτερου -πλέον του τουρισμού- ισχυρού πυλώνα, με επίκεντρο τη μεταποίηση, όπως επισημαίνει ρητά η τριμηνιαία Έκθεση του ΙΟΒΕ (15/4/2020).Η «Ελληνική Παραγωγή - Συμβούλιο Βιομηχανιών για την Ανάπτυξη» εκτιμά ότι σήμερα υπάρχουν όλες οι βασικές προϋποθέσεις για ένα Εθνικό σχέδιο ενίσχυσης της παραγωγικής βάσης, αξιοποιώντας τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και κυρίως το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό. Η Ελλάδα, με τη συμβολή μικρών και μεγάλων παραγωγικών εταιρειών, αποδεικνύει καθημερινά ότι μπορεί να παράγει, να εξελίσσει και να εξάγει προϊόντα που στέκονται επάξια στον διεθνή ανταγωνισμό. Ένα τέτοιο σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης μπορεί να ξεκινήσει χωρίς μεγάλο δημοσιονομικό κόστος, με τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την άρση των στρεβλώσεων που αποτρέπουν, εδώ και πολλά χρόνια, την υγιή ανάπτυξη της μεταποίησης.
Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τη νέα πρόκληση, χρειάζονται τολμηρές αποφάσεις.
Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, ενόψει (και) της αυριανής συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι επιτακτική ανάγκη να τεθεί σε απόλυτη προτεραιότητα η αλληλεγγύη, η ενότητα και η συνοχή της ΕΕ. Να υπάρξει προσήλωση στο πνεύμα και το γράμμα των Ευρωπαϊκών Συνθηκών που αποτρέπουν τις λογικές εθνικού προστατευτισμού, οι οποίες θα διευρύνουν το χάσμα βορρά-νότου και εντέλει θα ναρκοθετήσουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
Στο εθνικό επίπεδο, απαιτείται Εθνικό σχέδιο για την ενίσχυση και διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, με έμφαση στην καινοτομία, την τεχνολογία και την εξωστρέφεια, με τη συμμετοχή εταιρειών κάθε μεγέθους. Είναι το απαραίτητο στοιχείο για να διασφαλίσουμε συμμετοχή στην 4η βιομηχανική επανάσταση, ποιοτικές θέσεις εργασίας και προοπτικές εξέλιξης για τους νέους μας, σταθερότητα στα δημόσια έσοδα και τελικά την πολυπόθητη ευημερία.
