Η ΔΕΗ μπορεί να μην έχει ακόμα υλοποιήσει την πρόθεση να διεκδικήσει αποζημίωση από το δημόσιο ή από την Ευρώπη για το πρόωρο κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων - ίσως εν αναμονή του κυβερνητικού master plan για την απολιγνιτοποίηση-, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες όμως εταιρίες ετοιμάζονται να διεκδικήσουν δισεκατομμύρια ευρώ για την απόσυρση ανθρακικών μονάδων, λόγω της νομοθεσίας για το Κλίμα.
Οι πληροφορίες ότι η γερμανική εταιρία ηλεκτρισμού Uniper απειλεί να μηνύσει την ολλανδική κυβέρνηση, διεκδικώντας αποζημίωση της τάξης του 1 δισ. ευρώ, μετά την ψήφιση ενός νόμου που προβλέπει την απόσυρση των ανθρακικών μονάδων ως το 2030, έχει θορυβήσει τις Βρυξέλλες και αρκετές κυβερνήσεις.
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Γιώργος Στάσσης έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι σκοπεύει να διεκδικήσει αποζημιώσεις για το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων της εταιρίας. Μέχρι σήμερα η ΔΕΗ δεν έχει κάνει κάποια κίνηση προς την κατεύθυνση αυτή, καλά πληροφορημένες πηγές όμως αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται το master plan για την απολιγνιτοποίηση που καταρτίζει η κυβέρνηση να περιέχει κάποιες προβλέψεις για το θέμα αυτό. Από το σύνολο των λιγνιτικών μονάδων, εκείνη που δημιουργεί το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ο υπό κατασκευή σταθμός “Πτολεμαϊδα 5”, ισχύος 660 MW και προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ- .O σταθμός άρχισε να κατασκευάζεται πριν την αυστηρή νομοθεσία για το Κλίμα, θα ολοκληρωθεί το 2021ή το 2022 και θα πρέπει να κλείσει το 2028. Η εναλλακτική που έχει ανακοινώσει ο κ. Στάσσης, δηλαδή να συνεχίσει να λειτουργεί η μονάδα μετά το 2028 με βιοκαύσιμα, συνιστά μία πρόσθετη επένδυση και ένα πρόσθετο κόστος για τη ΔΕΗ, χωρίς προηγουμένως να έχει αποσβεσθεί το έργο.
Ας σημειωθεί ότι η κυβέρνηση, μέσω του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα έχει ανακοινώσει ότι όλες οι λιγνιτικές μονάδες θα κλείσουν ως το 2028, ενώ η ΔΕΗ έχει δηλώσει ότι ως το τέλος του 2023 θα έχουν σβήσει όλες οι μονάδες λιγνίτη με μόνη εξαίρεση την “Πτολεμαϊδα 5”, που από το 2028 και μετά θα λειτουργήσει με βιοκαύσιμα.
Παρεμφερής είναι η περίπτωση της μονάδας της Uniper στην Ολλανδία. Βάσει νόμου που ψήφισε το ολλανδικό κοινοβούλιο τον περασμένο Δεκέμβριο, η γερμανική εταιρία θα πρέπει ως το 2030 να κλείσει τον ανθρακικό σταθμό Maasvlakte 3, κοντά στο Ρότερνταμ, σε χρονικό διάστημα μικρότερο των 15 ετών από τότε που άνοιξε ή να τον μετατρέψει για να λειτουργεί σο μέλλον με διαφορετικό καύσιμο.
Πληροφορίες που επικαλείται το Euractiv αναφέρουν ότι η Uniper σκοπεύει να ζητήσει αποζημίωση ύψους 1 δισ. ευρώ, με βάση τις προβλέψει του Energy Charter Treaty (ECT) -Συνθήκη Ενεργειακής Χάρτας, μίας συμφωνίας που είχε υπογραφεί τη δεκαετία του 1990 για την προώθηση των επενδυτικών ροών μεταξύ των δυτικών χωρών και των χωρών του πρώην σοβιετικού μπλοκ.
Η Uniper έστειλε επιστολή στην κυβέρνηση της Χάγης στις 18 Δεκεμβρίου ζητώντας μία “φιλική διευθέτηση” του θέματος και δηλώνοντας ότι αν αυτό δεν επιτευχθεί τότε θα προσφύγει στη διεθνή διαιτησία. Ερωτώμενος σχετικά ο διευθύνων σύμβουλος της Uniper κ. Andreas Schierenbeck δήλωσε ότι η εταιρία επιφυλάσσεται όλων των νόμιμων δικαιωμάτων της για να διασφαλίσει τα συμφέροντα των μετόχων. “Πιστεύουμε ότι το ολλανδικό πρόγραμμα απόσυρσης στην τρέχουσα μορφή του δεν είναι το κατάλληλο” πρόσθεσε, χωρίς να διευκρινίσει το ύψος της αποζημίωσης που διεκδικεί.
Ανεξαρτήτως της κατάληξης που θα έχει η υπόθεση της Uniper, το όλο θέμα έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στις Βρυξέλλες γιατί άπτεται ενός πολύ σοβαρού ζητήματος, της προστασίας των επενδυτών από κυβερνητικές αποφάσεις που ανατρέπουν την πορεία μίας επένδυσης ή αυξάνουν κατά πολύ το κόστος της. Ιδιαίτερα δε οι επιχειρηματικές συμφωνίες που έχουν κλείσει στο πλαίσιο της Χάρτας Ενέργειας (ECT) καλύπτονται από δικλείδες ασφαλείας, μέσω διεθνούς διαιτησίας κλπ, που μπορεί να αναγκάσουν κυβερνήσεις να καταβάλουν εξαιρετικά υψηλές αποζημιώσεις.
