Επενδύσεις που προσεγγίζουν τα 2 δισ. ευρώ για την ενίσχυση του δικτύου ηλεκτρικού ρεύματος και την επέκταση των συνδέσεων προβλέπει ο ΑΔΜΗΕ για την περίοδο 2020-2023 στο πλαίσιο του επικαιροποιημένου Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης ως το 2030.
Το Πρόγραμμα στην πλήρη ανάπτυξή του περιλαμβάνει τη διασύνδεση όλων των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα αλλά και τη δημιουργία “λεωφόρων” εξαγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με τις απαραίτητες διασυνδέσεις, ενώ θεωρεί απαραίτητο για την επίτευξη του στόχου διείσδυσης των ΑΠΕ την ανάπτυξη αποθηκευτικών συστημάτων ηλεκτρισμού κυρίως μέσω αντλητικών υδροηλεκτρικών Σταθμών και συσσωρευτών.
Για το 2020 ο Διαχειριστής έχει προγραμματίσει δαπάνες 552,84 εκατ. ευρώ σε έργα ενίσχυσης δικτύου και επιπλέον 4,26 εκατ. ευρώ σε έργα επέκτασης σύνδεσης χρηστών ή δικτύου. Για το 2021, οι επενδύσεις ανέρχονται σε 391,73 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση δικτύου κια 12,65 εκατ. ευρώ για την επέκταση σύνδεσης, για το 2022 προγραμματίζεται η δαπάνη ποσών 630,30 εκατ. ευρώ και 16,51 εκατ. ευρώ αντίστοιχα για το 2023 το ποσόν των 342,82 εκατ. ευρώ για την δίκτυα και 13,10 εκατ. ευρώ για την επέκταση της σύνδεσης χρηστών ή δικτύου. Συνολικά για τα έργα αυτά, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και οι γνωστές διασυνδέσεις της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, προβλέπονται επενδύσεις ύψους 1,9 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των δικτύων και 46,52 εκατ. ευρώ για τα έργα επέκτασης σύνδεσης χρηστών ή δικτύου.
Οπως τονίζει ο Διαχειριστής “οδηγός -παράμετρος για την ανάπτυξη του Συστήματος στα επόμενα χρόνια θα είναι η εξυπηρέτηση της ανάγκης μεγάλης διείσδυσης ΑΠΕ, στο πλαίσιο της εκπλήρωσης των ευρωπαϊκών στόχων οι οποίοι έχουν τεθεί για τα έτη 2020 και 2030, με βάση το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΔΜΗΕ τα έργα του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης και ιδίως η υλοποίηση του Συστήματος 400 kV στην Πελοπόννησο, επεκτείνει τον κορμό 400 kV του Συστήματος σε βαθμό ικανό να καλύψει πλέον όλη την ηπειρωτική χώρα. Το εν λόγω σύστημα, το οποίο βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωση, εκτιμάται ότι είναι δυνατό να καλύψει τις ανάγκες διακίνησης ισχύος για αρκετά χρόνια στο μέλλον, συνυπολογιζόμενης και της αναμενόμενη μεγάλη ανάπτυξη της διεσπαρμένης παραγωγής (κυρίως ΑΠΕ) και της εφαρμογής τεχνικών «έξυπνων δικτύων» (smart grids).
Το ΕΣΕΚ προβλέπει την αναδιάρθρωση του ενεργειακού μίγματος της χώρας έως το 2030 και την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ τουλάχιστον στο 35% της συνολικής κατανάλωσης της ενέργειας. Η επίτευξη αυτού του στόχου προδιαγράφει έναν ριζικό μετασχηματισμό του τομέα του ηλεκτρισμού, καθώς οι ΑΠΕ θα υποκαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα με συμμετοχή άνω του 60% στην τελική κατανάλωση του ηλεκτρικής ενέργειας. Το σύστημα των 400 kV, που διαμορφώνεται, από άποψη ικανότητας διακίνησης ισχύος, θα είναι σε θέση να καλύψει τις ανάγκες των στόχων του 2020 και του 2030, όσον αφορά στην παραγόμενη ανανεώσιμη ενέργεια.
Όμως, όπως προειδοποιεί ο ΑΔΜΗΕ, η απορρόφηση της ισχύος των ΑΠΕ στη χώρα, στο πλαίσιο των στόχων του 2030, δεν εξαρτάται μόνον από την ικανότητα διακίνησης της ισχύος από το Σύστημα Μεταφοράς, αλλά επιβάλλει και την ένταξη νέων συστημάτων αποθήκευσης (κυρίως αντλητικών υδροηλεκτρικών σταθμών, αλλά και συσσωρευτών), σε συνάρτηση με την εξέλιξη των διαθέσιμων τεχνολογιών.
Λεωφόροι Ηλεκτρισμού
Ας σημειωθεί ότι ανάλογες δράσεις διαμορφώνονται και στην Ευρώπη, όπως αποτυπώνονται στο δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ENTSO-E, του φορέα των Ευρωπαίων Διαχειριστών. Το πρόγραμμα αυτό μάλιστα, το TYNDP , υπογραμμίζει ότι η ανάπτυξη των ΑΠΕ στους στόχους που έχει θέσει η Ευρώπη θα οδηγήσει στην ανάγκη μεταφοράς μεγάλων ποσοτήτων ηλεκτρικής ισχύος σε μεγάλη απόσταση. Στο πλαίσιο αυτό απαιτεί σημαντική ενίσχυση των συστημάτων μεταφοράς και ιδιαίτερα των διασυνδέσεών τους. Είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους έχουν τεθεί στόχοι σχετικά με την ικανότητα διακίνησης ενέργειας, μέσω των διασυνδέσεων κάθε χώρας (10% της εγκατεστημένης ισχύος τους για το 2020 και 15% της εγκατεστημένης ισχύος τους για το 2030).
Το Πανευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς που δρομολογεί ο ENTSO-E θα επιτρέπει την επιπλέον αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή ( έως 80%) με χρονικό ορίζοντα το 2050. Ως στόχος έχει τεθεί η δημιουργία Λεωφόρων Ηλεκτρισμού (Electricity Highways) με λεπτομερή χρονικά ορόσημα, που ξεκινούν το 2025 και κλιμακώνονται ανά πενταετία ως το 2050.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΑΔΜΗΕ σε συνεργασία με τον ENTSO-E, παρακολουθεί στενά τις ενεργειακές εξελίξεις στη Ν.Α. Ευρώπη, ώστε να προκρίνει νέες διασυνδέσεις (με τεχνικά και οικονομικά κριτήρια), με απώτερο στόχο να συμβάλει στην ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Λόγω της γεωγραφικής θέσης της χώρας μας στο ΝΑ άκρο της Ευρώπης, η ανάπτυξη των διασυνδέσεων στην ευρύτερη περιοχή και η ανάπτυξη διαδρόμων μεταφοράς από τις πηγές παραγωγής προς τα σημαντικά κέντρα κατανάλωσης της ΕΕ αποκτά εξαιρετική σημασία. Μεγάλη αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ στη χώρα μας, σε υψηλότερο επίπεδο από τους στόχους του 2020 και του 2030, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δυνατότητα πραγματοποίησης μεγάλης κλίμακας εξαγωγών ηλεκτρική ενέργειας.
Εκτός αυτών, για την επόμενη δεκαετία, η στρατηγική ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ συνίσταται κυρίως στη διασύνδεση των μη διασυνδεδεμένων νησιών με το εθνικό σύστημα μεταφοράς, πράγμα που θα επιτρέψει την εγκατάσταση σημαντικής ισχύος ανεμογεννητριών χερσαίων και θαλάσσιων. Σταδιακά οι υφιστάμενοι θερμικοί σταθμοί στα νησιά θα τεθούν σε ψυχρή εφεδρεία.
Απαραίτητη προϋπόθεση πάντως για την επέκταση των ΑΠΕ είναι ένα ρεαλιστικό γενικότερο εθνικό χωροταξικό σχέδιο ανάπτυξης των ΑΠΕ στη χώρα, ενώ οι νέες τάσεις που υιοθετούνται διεθνώς στα συστήματα ηλεκτρισμού από τις τεχνολογίες μηδενικών ή χαμηλών εκπομπών ρύπων δημιουργούν νέα πεδία ανάπτυξης του συστήματος.
