Έντονο ενδιαφέρον παρουσίασε η τοποθέτηση του προέδρου της Ελληνικής Παραγωγής κ. Μιχάλη Στασινόπουλου, στο πλαίσιο διήμερου συνεδρίου που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΙΟΒΕ.
Η μεταποίηση είναι σε θέση να προσφέρει μεγάλα οφέλη στην ελληνική οικονομία, αρκεί η Πολιτεία να κατανοήσει τα προβλήματά της -τα οριζόντια και του κάθε κλάδου ξεχωριστά- και στη συνέχεια να θελήσει να βοηθήσει, ώστε να δημιουργηθεί φιλικότερο περιβάλλον, τόνισε κ. Μιχάλης Στασινόπουλος, συμπληρώνοντας:
«Άλλωστε, τη δεκαετία της κρίσης 2009-2019, χωρίς καμία ουσιαστική κρατική υποστήριξη και χάρη στον αγώνα των ίδιων των επιχειρηματιών και του πολύ υψηλού επιπέδου επιστημονικής και τεχνικής κατάρτισης των εργαζομένων, οι εξαγωγές μεταποιητικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 64%, φτάνοντας το 2019 σχεδόν τα 20 δισ. ευρώ, δηλαδή περισσότερα από τον τουρισμό».
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Παραγωγής έφερε ως παράδειγμα την περίπτωση της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας: «Μέχρι πριν από 20 χρόνια, ο κλάδος απασχολούσε περίπου 200.000 εργαζόμενους. Σήμερα, έχει συρρικνωθεί δραματικά και απειλείται ακόμα και με εξαφάνιση. Κι αυτό, τη στιγμή που η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που παράγει βαμβάκι. Κι αντί, γύρω από αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα, να δημιουργηθεί μια αλυσίδα αξίας, προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας, εμείς εξάγουμε το βαμβάκι στη Γερμανία, εκεί γίνεται η επεξεργασία και συχνά το επανεισάγουμε!».
Και φυσικά, η κλωστοϋφαντουργία, σύμφωνα με τον κ. Στασινόπουλο, δεν είναι η μόνη τέτοια περίπτωση: «Όταν μιλάμε λοιπόν για έξυπνη εξειδίκευση, να έχουμε κατά νου τέτοια παραδείγματα όπως της κλωστοϋφαντουργίας -και υπάρχουν αρκετά-, τα οποία πρέπει να μελετήσουμε, να κατανοήσουμε τι έφταιξε και οδηγήθηκαν τα πράγματα εκεί και όπου μπορούμε, να διορθώσουμε.
Η κλωστοϋφαντουργία για παράδειγμα, όπως και γενικότερα η ελληνική μεταποίηση, έχουν μεγάλο πρόβλημα με το υψηλό ενεργειακό κόστος, πολύ υψηλότερο από τις επιχειρήσεις του κλάδου στις περισσότερες από τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Έχουμε επίσης ένα εξαιρετικά υψηλό μη μισθολογικό κόστος κι ένα από τα χειρότερα στην Ευρώπη καθεστώτα αποσβέσεων επενδύσεων».
Η μεταποίηση στη νέα εποχή
Σύμφωνα με τον κ. Στασινόπουλο, η διεθνοποίηση, η καινοτομία και η έξυπνη εξειδίκευση είναι σημαντικοί παράγοντες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού μεταποιητικού τομέα, αλλά για να αποφύγουμε ένα «άλμα στο κενό» θα πρέπει πρώτα να δούμε πώς έχει η κατάσταση σήμερα.
Για δεκαετίες ολόκληρες, η μεταποίηση ήταν, πολύ απλά, απούσα από τον δημόσιο διάλογο που αφορούσε αναπτυξιακές στρατηγικές και ξεχασμένη από τους λαμβάνοντες τις πολιτικές αποφάσεις. Υπήρχε ένα κυρίαρχο στερεότυπο, ότι η Ελλάδα ήταν ακατάλληλη για βιομηχανία. Το αποτέλεσμα ήταν ότι πρακτικά, δεν υπήρξαν ποτέ πολιτικές αποφάσεις με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού μεταποιητικού τομέα.
Εάν η Πολιτεία κατανοήσει όχι μόνο τα οριζόντια προβλήματα της μεταποίησης αλλά και του κάθε κλάδου ξεχωριστά και θελήσει να βοηθήσει ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον πιο φιλικό, χωρίς όλα αυτά τα προβλήματα που συνιστούν σοβαρά ανταγωνιστικά μειονεκτήματα έναντι ομοειδών επιχειρήσεων στην Ευρώπη, τότε να είστε βέβαιοι ότι η ελληνική μεταποίηση θα γίνει πιο καινοτόμος και πιο εξωστρεφής, άρα πιο διεθνοποιημένη.
Όπως σε όλο τον κόσμο έτσι και στην Ελλάδα, η μεταποίηση, λόγω της σημαντικής πολλαπλασιαστικής της επίδρασης έχει μεγάλη συμβολή και στο εθνικό εισόδημα και στην απασχόληση και μάλιστα με σταθερές και ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Στις σύγχρονες οικονομίες αυτό που δημιουργεί τη μεγαλύτερη αξία είναι η παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και η συμμετοχή σε διεθνείς αλυσίδες αξίας. Αυτό το είδαμε και με την προηγούμενη δεκαετή κρίση, το βλέπουμε και τώρα με την κρίση της Covid-19.
Λέγεται συχνά ότι η μεταποίηση είναι ένας τομέας της οικονομίας, όπως είναι και ο τουρισμός. Λάθος. Η μεταποίηση δεν είναι ένας τομέας, είναι ένα ολόκληρο οικοσύστημα τομέων, ο κάθε ένας από τους οποίους έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, το δικό του αναπτυξιακό προφίλ όπως και το δικό του «προφίλ ρίσκου». Είναι τελείως διαφορετικό το προφίλ της φαρμακοβιομηχανίας για παράδειγμα, από αυτό των οικοδομικών υλικών ή των υλικών συσκευασίας και είναι τελείως διαφορετικό το προφίλ της κλωστοϋφαντουργίας από την αυτοκινητοβιομηχανία ή τα προϊόντα πολυτελείας.
Ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους, η μεταποίηση είναι σαν «αντιστάθμιση κινδύνου» για μια οικονομία, την καθιστά πιο στέρεη, πιο ασφαλή και με μεγαλύτερες αντοχές στην περίπτωση εξωτερικού σοκ.
Ειδικά για την Ελλάδα, η στροφή προς την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών θα έλεγα ότι είναι στρατηγικής σημασίας, γιατί θα ενισχύσει τη χώρα όχι μόνο οικονομικά αλλά και γεωπολιτικά.
Σε ό,τι αφορά την καινοτομία, θεωρώ ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουμε στη χώρα δεν είναι ότι μας λείπουν τα μυαλά ή η δημιουργικότητα. Το αντίθετο. Έχουμε όμως τεράστιο έλλειμμα στη διασύνδεση μεταξύ ακαδημαϊκών, ερευνητών και βιομηχανίας. Και αυτό το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπίσουμε κατά απόλυτη προτεραιότητα, κατέληξε ο κ. Στασινόπουλος.