Η πρώτη προκήρυξη του Ταμείου Καινοτομίας, το οποίο χρηματοδοτεί καινοτόμα έργα χαμηλού C02 δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα κονδύλια του προγράμματος για τη φετινή χρονιά ανέρχονται σε 1 δισ. ευρώ και η προθεσμία υποβολής προτάσεων λήγει στις 29η Οκτωβρίου 2020.
Συνολικά το συγκεκριμένο ταμείο έχει προϋπολογισμό πάνω από 10 δις ευρώ ως το 2030, τα οποία θα διοχετευτούν στον πράσινο μετασχηματισμό, κυρίως για βιομηχανίες υψηλής έντασης ενέργειας.
Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως προγράμματα που αποσκοπούν στην επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών CO2. Η χρηματοδότησή του εξασφαλίζεται από τα έσοδα του πλειστηριασμού των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων μέσω του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακ της ΕΕ.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Κομισιόν, το Ταμείο Καινοτομίας θα χρηματοδοτήσει ρηξικέλευθες τεχνολογίες για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, την αποθήκευση ενέργειας, καθώς και τη Δέσμευση, Χρήση και Αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα (CCUS). Θα δώσει ώθηση στην πράσινη ανάκαμψη, δημιουργώντας τοπικές θέσεις εργασίας ανθεκτικές στις μελλοντικές εξελίξεις, ανοίγοντας τον δρόμο για την κλιματική ουδετερότητα και ενισχύοντας την ευρωπαϊκή τεχνολογική πρωτοπορία σε παγκόσμια κλίμακα.
«H πρόσκληση υποβολής προτάσεων στο Ταμείο Καινοτομίας δρομολογείται την κατάλληλη στιγμή.” δήλωσε ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της ΕΕ , Φρανς Τίμερμανς .Η ΕΕ θα επενδύσει 1 δισ. ευρώ για έργα που είναι υποσχόμενα και έτοιμα για την αγορά, όπως το καθαρό υδρογόνο ή άλλες λύσεις χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για ενεργοβόρες βιομηχανίες, όπως η χαλυβουργία, η τσιμεντοβιομηχανία και η χημική βιομηχανία, πρόσθεσε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα τη στήριξη της Κοισιόν σε έργα αποθήκευσης ενέργειας, σε δίκτυα και στη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. “Αυτές οι μεγάλης κλίμακας επενδύσεις θα βοηθήσουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας της ΕΕ και στη δημιουργία πράσινης ανάκαμψης που θα μας οδηγήσει στην κλιματική ουδετερότητα το 2050», κατέληξε ο κ. Τίμμ
Για την περίοδο 2020-2030 το Ταμείο Καινοτομίας θα διαθέσει κονδύλια της τάξης των 10 δισ. ευρώ, που θα προέρχονται από τον πλειστηριασμό των δικαιωμάτων εκπομπής C02. Στα κεφάλαια αυτά θα προστεθούν τα μη εκταμιευθέντα έσοδα από τον “προκάτοχο” του Ταμείου Καινοτομίας, το πρόγραμμα NER 300.
Η πρώτη πρόσκληση υποβολής προτάσεων- αυτή που ξεκινά τώρα- θα παράσχει χρηματοδότηση ύψους 1 δισ. ευρώ σε έργα μεγάλης κλίμακας για καθαρές τεχνολογίες, βοηθώντας κατά τον τρόπο τις νέες τεχνολογίες να φθάσουν στην αγορά και να γίνουν πιο εμπορικές. Οι επιδοτήσεις θα φθάνουν έως και 60% του κόστους καινοτομίας (Capex + opex), ενώ θα επιτρέπεται η συμπερίληψη και πρόσθετων κονδυλίων στήριξης.
Μάλιστα προβλέπεται ειδική, απλοποιημένη προσέγγιση για έργα μικρής κλίμακας, έως 7,5 εκατ ευρώ και στήριξη από ΕΤΕπ για την ωρίμανση των έργων, ενώ υπάρχει ευελιξία στην καταβολή των κονδυλίων (40% πριν την επίτευξη milestones).
Για τα υποσχόμενα έργα, τα οποία δεν είναι ακόμη έτοιμα για την αγορά, προβλέπεται ξεχωριστός προϋπολογισμός 8 εκατ. ευρώ.
Η πρόσκληση είναι ανοικτή για έργα σε επιλέξιμους τομείς από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, την Ισλανδία και τη Νορβηγία. Τα κονδύλια μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνεργασία με άλλες πρωτοβουλίες δημόσιας χρηματοδότησης, όπως κρατικές ενισχύσεις ή άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Τα έργα θα αξιολογούνται ανάλογα με τη δυνατότητα τους να αποφεύγουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, το δυναμικό καινοτομίας, τη χρηματοδοτική και τεχνική ωριμότητα και τις δυνατότητες οικονομικής αποδοτικότητας.
Οι αιτήσεις για τα έργα μπορούν να υποβληθούν μέσω της διαδικτυακής πύλης της ΕΕ για τις χρηματοδοτήσεις και τους διαγωνισμούς.
Η διαδικασία υποβολής έχει απλοποιηθεί, με στόχο γρήγορο feedback και την καλύτερη αντανάκλαση του βαθμού ωριμότητας των έργων.
Προκειμένου να καταρτιστεί η προκήρυξη, παρουσιάστηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάνω από 20 projects (lighthouse) σε εξέλιξη. Αναδεικνύουν θέματα όπως: financial gap, milestones, expected impact, investment decision timeliness.
Οι τομείς εφαρμογών περιλαμβάνουν διυλιστήρια και βιομηχανίες χάλυβα, αλουμινίου, τσιμέντων, χημικών, γυαλιού, χαρτιού, μεταξύ άλλων.
Από τεχνολογικής πλευράς κυριαρχεί το υδρογόνο και η δέσμευση CO2 σε συνδυασμό με ΑΠΕ, μπαταρίες, έξυπνα συστήματα.
Το Ταμείο Καινοτομίας έχει ως στόχο να δημιουργήσει τα κατάλληλα οικονομικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες αρχές ώστε να επενδύσουν σήμερα στην επόμενη γενιά τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και να δώσει στις εταιρείες της ΕΕ το πλεονέκτημα του πρωτοπόρου, προκειμένου να αποκτήσουν παγκόσμια ηγετική θέση στις τεχνολογίες.
Το πρόγραμμα θα μπορούσε να βοηθήσει στη σύνδεση της ελληνική βιομηχανίας με την έρευνα στον τομέα της ενεργειακής μετάβασης
Μέχρι σήμερα πάντως η συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων σε τέτοιου τύπου προγράμματα ήταν περιορισμένη. Μόλις 26 μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τις 4.000 που επιχορηγήθηκαν σε διάστημα πενταετίας μέσω, ενός άλλου ευρωπαϊκού εργαλείου για την καινοτομία, του SME instrument, ήταν ελληνικές.