Aπό ισχυρά επίπεδα φαίνεται ότι θα αρχίσει το 2021 για τις τιμές των ρύπων στο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο, καθώς ήδη κυμαίνονται στα 30 ευρώ/τόνο διοξειδίου του άνθρακα και η Ευρώπη εισέρχεται στη Φάση 4 του συνολικού της σχεδιασμού για τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων.
Παρότι η Φάση 4 δεν μεταβάλλει τη συνολική προσφορά δικαιωμάτων για το 2021, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι αλλαγές που έγιναν στο χρονοδιάγραμμα εφοδιασμού εν όψει της έναρξης της νέας φάσης ενδέχεται να αλλάξουν τη δυναμική της αγοράς τουλάχιστον το πρώτο τρίμηνο.
Ας σημειωθεί ότι ήδη μέσα στο πρώτο 20ημερο του Δεκεμβρίου οι τιμές των δικαιωμάτων έδειξαν δυνατότητα σταθεροποίησης στο επίπεδο των 30 ευρώ/τόνο CO2, ένα όριο που μάλιστα ξεπέρασαν πολλές φορές.
Η πρώτη αλλαγή στο χρονοδιάγραμμα σχετίζεται με την έναρξη του προγράμματος δημοπρασιών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε δήλωση στις 17 Νοεμβρίου αναφέροντας ότι «για τεχνικούς λόγους, οι δημοπρασίες εκτιμάται ότι θα ξεκινήσουν στα τέλη Ιανουαρίου ή στις αρχές Φεβρουαρίου 2021».
Όλα τα χρόνια ανάμεσα στο 2013 και το 2019, η πρώτη δημοπρασία διεξαγόταν σταθερά κατά τη δεύτερη εβδομάδα του έτους, με τις 7 Ιανουαρίου να είναι η πιο συχνή ημερομηνία έναρξης. Με βάση τα στοιχεία από τις δημοπρασίες της Φάσης 3, μια καθυστέρηση τριών εβδομάδων αντιπροσωπεύει απώλειες μεταξύ 54-76 εκατ. EUAs. Ωστόσο επειδή η Επιτροπή δεν έχει επιβεβαιώσει ακόμα τη δωρεάν κατανομή ή τους όγκους δημοπρασιών για το 2021, είναι δύσκολο να υπάρξει ακριβής εκτίμηση για τον όγκο των δικαιωμάτων ή την καθυστέρηση που θα σημειωθεί κατά το επόμενο έτος.
Η καθυστέρηση αυτή μαζί με το κενό δημοπρασιών επί τρεις εβδομάδες σημαίνει ότι πρακτικά η αγορά θα αντιμετωπίσει τουλάχιστον επτά εβδομάδες χωρίς ημερήσια προμήθεια.
Η τελευταία δημοπρασία στην κοινή πλατφόρμα της ΕΕ έγινε στις 14 Δεκεμβρίου και έκλεισε στην τιμή των 30,92 ευρώ/τόνο CO2, σύμφωνα με τα αναρτημένα στοιχεία του ΔΑΠΕΕΠ.
Στις 25 Νοεμβρίου, αξιωματούχοι της ΕΕ κατέστησαν γνωστό ότι η έκδοση δωρεάν δικαιωμάτων (EUAs) για βιομηχανικές εγκαταστάσεις θα καθυστερήσει ως το δεύτερο τρίμηνο τουλάχιστον.
Σύμφωνα με δηλώσεις τους σε διεθνή μέσα, ο εκτελεστικός κανονισμός για τα σημεία αναφοράς - που καθορίζουν τη δωρεάν κατανομή σε βιομηχανικούς τομείς - μπορεί να εγκριθεί έως τον Φεβρουάριο, ενώ η απόφαση της Επιτροπής για τους Εθνικούς Πίνακες Κατανομής - που είναι το τελευταίο βήμα πριν από την κατανομή - μπορεί να εκδοθεί στο δεύτερο τρίμηνο. Συνήθως οι αποφάσεις για την κατανομή των δωρεάν EUA εκδίδονται τον Φεβρουάριο κάθε έτους.
Επειδή οι βιομηχανίες, που είναι υποχρεωμένες να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπής ρύπων ενδέχεται να μην χρησιμοποιούν δικαιώματα EUA της Φάσης 4 για τη συμμόρφωσή τους με τις απαιτήσεις του 2020, ηόλη καθυστέρηση πιθανώς να έχει μικρό αντίκτυπο στην ζήτηση του 1ου τριμήνου . Θα μπορούσε όμως να έχει αντίκτυπο στην προσφορά, στην περίπτωση που ορισμένες βιομηχανίες αποφασίσουν να πουλήσουν δικαιώματα, προσδοκώντας σε καλύτερες ευκαιρίες στο δεύτερο τρίμηνο του έτους.
Οι κερδοσκοπικές τάσεις στην αγορά είναι ήδη εμφανείς. Έχει παρατηρηθεί μια απότομη αύξηση της συμμετοχής των hedge fund στην αγορά τις τελευταίες εβδομάδες και είναι πιθανό ότι οι παίκτες αυτοί όπως και άλλοι νεοεισερχόμενοι να προχωρήσουν σε κινήσεις με τα παλαιά EUAs για να δημιουργήσουν θέσεις.
Εξάλλου, το επόμενο τρίμηνο θα υπάρξει επί της ουσίας μία αγορά ρύπων δύο επιπέδων. Προκειμένου να παρέχουν μια αγορά δικαιωμάτων που να είναι επιλέξιμα για τη Φάση 3, το Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ενέργειας (European Energy Exchange - ΕΕΧ) και το Διηπειρωτικό Χρηματιστήριο Ενέργειας (Intercontinental Exchange- ICE Futures, που λειτουργεί κυρίως στις ΗΠΑ) ) δήλωσαν ότι θα δημιουργήσουν ξεχωριστές αγορές spot για τις Φάσεις 3 και 4.
Τα προθεσμιακά συμβόλαια που λήγουν πριν από τα τέλη Μαρτίου θα περιορίζονται στην παράδοση δικαιωμάτων EUAs της Φάσης 3 και μόνον. Από την 1η Μαΐου και μετά, αφού παρέλθει η προθεσμία συμμόρφωσης, δεν θα χρειάζεται πλέον ο διαχωρισμός της Φάσης 3 και της Φάσης 4.
Έτσι, οι αγορές spot και προθεσμιακών συμβολαίων του πρώτου τριμήνου 2021 θα πρέπει να προμηθεύονται από τα υπόλοιπα των δικαιωμάτων του 2020 και πριν, πράγμα που σημαίνει την εύρεση πωλητών που έχουν τα κατάλληλα EUAs. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι τράπεζες, που έχουν μεγάλες φυσικές θέσεις στην αγορά αυτή και ενδεχομένως αρκετά κερδοσκοπικά funds μπορεί να διαθέτουν αποθέματα της Φάσης 3.
Η έλλειψη προμήθειας EUA της Φάσης 4 έως τον Φεβρουάριο και η εστίαση στη ζήτηση συμμόρφωσης των υπόχρεων βιομηχανικών μονάδων έως τον Απρίλιο, πιθανώς να οδηγήσει στην ανταλλαγή EUA της Φάσης 3 με premium σε μια ενδεχομένως καθαρά πλασματική αγορά για κάποιο χρονικό διάστημα, εκτιμούν οι αναλυτές, αποδεχόμενοι και την πιθανότητα το ICE και το EEX να μην ξεκινήσουν τη λειτουργία των δύο επιπέδου αγορών για τα σποτ συμβόλαια EUA, μέχρι να κυκλοφορήσουν στην αγορά τα συμβόλαια spot των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων της Φάσης 4.
