Περισσότερα εμπόδια στο αίτημα της ΔΕΗ περί καταβολής αποζημίωσης για τις λιγντικές μονάδες που αποσύρονται πρόωρα θέτει η πρόσφατη απόφαση της Κομισιόν να ξεκινήσει έρευνα σε βάθος για το σχέδιο της Γερμανίας να αποζημιώσει λιγνιτικές μονάδες που θα κλείσουν νωρίτερα από το αρχικό τους χρονοδιάγραμμα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εστιάζει την έρευνα στην παραβίαση των ευρωπαϊκών κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν και Επίτροπος Ανταγωνισμού Margrethe Vestager δήλωσε σχετικά ότι “η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων συμβάλλει στη μετάβαση προς μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία,  στο πλαίσιο των στόχων της ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Με βάση αυτό, ο ρόλος των Βρυξελλών είναι να διασφαλίσει ότι η αποζημίωση για τις μονάδες που θα αποσυρθούν νωρίτερα θα διατηρηθεί στα ελάχιστα αναγκαία επίπεδα. Η πληροφόρηση που διαθέτουμε μέχρι στιγμής δεν μας επιτρέπει να το επιβεβαιώσουμε και  προχωράμε σε περαιτέρω έρευνα.” ανέφερε.   

Το γερμανικό σχέδιο

Σύμφωνα με τον γερμανικό νόμο οι  ανθρακικές μονάδες της χώρας θα πρέπει να αποσυρθούν μέχρι το 2038.

Παράλληλα όμως, η  κυβέρνηση της Γερμανίας αποφάσισε προχωρήσει σε συμφωνίες με τους κυριότερους παραγωγούς ενέργειας με καύσιμο λιγνίτη  (μορφή άνθρακα πιο ρυπογόνα), τις εταιρίες RWE και LEAG προκειμένου να ενθαρρύνει την επίσπευση της απόσυρσης των λιγνιτικών τους μονάδων.

Στο πλαίσιο αυτό το Βερολίνο ενημέρωσε την Κομισιόν για το σχέδιό αποζημίωσης των  δύο εταιριών με €4,35 δισ. ευρώ αφενός για διαφυγόντα μελλοντικά κέρδη, καθώς δεν μπορούν να συνεχίσουν να πωλούν ρεύμα στην αγορά και αφετέρου για το πρόσθετο κόστος αποκατάστασης των ορυχείων εξ αιτίας της πρόωρης απόσυρσης.  Από το σύνολο των 4,35 δισ. ευρώ, τα  €2,6 δισ. ευρώ προορίζονται για την λιγνιτικές μονάδες της RWE στη Ρηνανία και τα υπόλοιπα  €1, 75 δισ.  ευρώ για τις εγκαταστάσεις της LEAG στο  Lausitz.

Στο στάδιο αυτό, η  προκαταρκτική άποψη της Κομισιόν είναι ότι τα μέτρα που προαναφέρθηκαν πιθανώς να συνιστούν Κρατική Βοήθεια, η οποία  αμφισβητείται αν είναι σύννομη με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η Επιτροπή αμφισβητεί την αναλογικότητα της αποζημίωσης κυρίως όσον αφορά:

• Tα διαφυγόντα κέρδη: Οι παραγωγοί  επιδιώκουν να αποζημιωθούν για κέρδη που θα χάσουν στο μέλλον λόγω της πρόωρης απόσυρσης. Η Επιτροπή αμφισβητεί τον υπολογισμό της αποζημίωσης λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος και κυρίως αν το ύψος της  αντιστοιχεί στο ελάχιστο αναγκαίο. Επίσης εκφράζει αμφιβολίες σχετικά με ορισμένες παραμέτρους που χρησιμοποιεί το γερμανικό μοντέλο για τον υπολογισμό μελλοντικών διαφυγόντων κερδών, συμπεριλαμβανομένου του καυσίμου και του διοξειδίου του άνθρακα. Επίσης η Επιτροπή δεν έχει λάβει στοιχεία που να αφορούν την κάθε μονάδα ξεχωριστά.
• Πρόσθετο κόστος αποκατάστασης ορυχείων: Ενώ η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι πρόσθετα κόστη αποκατάστασης προερχόμενα από το πρόωρο σβήσιμο των λιγνιτικών μονάδων θα μπορούσαν επίσης να δικαιολογήσουν μία αποζημίωση για την RWE και τη LEAG, διατηρεί επιφυλάξεις για τα στοιχεία που έχει λάβει, ιδιαίτερα  όσον αφορά ένα ορισμένο αντιπαραγωγικό σενάριο της LEAG.        Η έρευνα της Κομισιόν δίνει το δικαίωμα στη Γερμανία και σε κάθε ενδιαφερόμενο τρίτο μέρος να υποβάλει σχόλια, ενώ δεν προδικάζει το αποτέλεσμή της .

Αίτημα στην Κομισιόν  για αποζημίωση της ΔΕΗ για την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων έχει υποβάλει από το καλοκαίρι και η ελληνική κυβέρνηση, συνδέοντάς το μάλιστα τότε με τα αντισταθμιστικά μέτρα (remedy) για την πρόσβαση τρίτων στη λιγνιτική ενέργεια της ΔΕΗ, στο πλαίσιο της εφαρμογής σχετικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.  Πρόσφατα ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κώστας Σκρέκας αποσυνέδεσε τα δύο θέματα, μετά τη συμφωνία με τους θεσμούς για το remedy.

Mέχρι σήμερα για την υπόθεση της αποζημίωσης της ΔΕΗ συνεχίζεται η αλληλογραφία με τις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές, χωρίς απτά αποτελέσματα, ενώ δεν έχει διευκρινιστεί επαρκώς αν η αποζημίωση διεκδικείται από ευρωπαϊκούς πόρους ή από το ελληνικό δημόσιο.

Η κυβέρνηση και η ΔΕΗ έχουν ανακοινώσει την απόσυρση όλων των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων ως το τέλος του 2023 και της υπό κατασκευή Πτολεμαϊδα 5 το 2028. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες τα ποσά που διεκδικεί η ΔΕΗ είναι 180 εκατ. ευρώ για το 2021, 150 εκατ. ευρώ για το 2022 και 200 εκατ. ευρώ για το 2023.

Ας σημειωθεί ότι η Γερμανία έχει ένα ακόμα δίχτυ προστασίας για τις  μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Πρόκειται για τις εφεδρείες δικτύου, ένα σύστημα σύμφωνα με το οποίο οι  γερμανικοί Διαχειριστές έχουν το δικαίωμα να συνάπτουν συμβάσεις  για δυναμικό παραγωγής, προκειμένου να διαχειριστούν καλύτερα προβλήματα συνωστισμού και ευστάθειας στο δίκτυο, μέσω επανακατανομής μονάδων. Στο σύστημα αυτό μετέχουν μονάδες που δεν λειτουργούν και  μονάδες που έχουν ενημερώσει για την πρόθεσή τους να κλείσουν αλλά παραμένουν ανοικτές υποχρεωτικά γιατί τις ανάγκες του συστήματος. Στην περίπτωση που δεν επαρκεί η ισχύς των μονάδων των δύο αυτών κατηγοριών για την αντιμετώπιση του προβλήματος, τότε πρόσθετο δυναμικό μπορεί να διασφαλιστεί από μονάδες του εξωτερικού.