Eμπόδια και δυσκολίες για την έγκαιρη καταβολή της πρώτης δόσης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητα στις χώρες - μέλη της ΕΕ βλέπουν αναλυτές στις Βρυξέλλες, εκτιμώντας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με περιορισμένη ικανότητα δανεισμού από τις αγορές, καθώς τα περισσότερα εθνικά σχέδια αναμένεται να εγκριθούν ταυτόχρονα και οι μεταφορές των ποσών θα πρέπει να αρχίσουν να πραγματοποιούνται μέσα στο δεύτερο δεκαπενθήμερος του Ιουλίου, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της Κομισιόν.

Ο Επίτροπος Προϋπολογισμού της ΕΕ Γιόχανες Χαν δήλωσε την Τετάρτη (14 Απριλίου) ότι χρειάζονται περίπου 45 δισεκατομμύρια ευρώ για την κάλυψη του 13% της προχρηματοδότησης - το ποσό που αντιστοιχεί σε μη επιστρεπτέες επιχορηγήσεις προς τις χώρες μέλη. Πρόσθεσε δε ότι η Επιτροπή θα μπορούσε να αντλήσει από τις αγορές περί τα 10-20 δισ. ευρώ το μήνα για τη χρηματοδότηση του Ταμείου ή περίπου 150 δισ. ευρώ ετησίως μέχρι το 2026.

Το ερώτημα που θέτει το Euractiv είναι αν προλαβαίνει η Επιτροπή να σηκώσει τα κεφάλαια αυτά από τις αγορές εντός των χρονοδιαγραμμάτων που έχει θέσει για την καταβολή των ποσών στις χώρες- μέλη.

¨Οταν τον περασμένο Ιούλιο η ΕΕ ίδρυσε το Ταμείο Ανάκαμψης, με το ποσό των  800 δισεκατομμυρίων ευρώ χαιρετίστηκε ως μία  ιστορική συμφωνία. Ωστόσο, η αργή υλοποίηση, οι αμφιβολίες σχετικά με το μέγεθός του, τα προβλήματα όσον αφορά  στην επικύρωσή του σε ορισμένα κράτη -μέλη, ιδίως τη Γερμανία και την Πολωνία και οι δυσκολίες στην κατάρτιση των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης έχουν αρχίσει να κηλιδώνουν τη φήμη του Ταμείου.

Σε κάθε βήμα, οι Ευρωπαίοι βρίσκουν νέα εμπόδια στην εφαρμογή του θεσμού, σημειώνει το Euractiv σε σχετικό άρθρο.

Εάν επρόκειτο να τηρηθεί το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα είχε αρκετά κεφάλαια για να πραγματοποιήσει την πρώτη μεταφορά του 13% του συνολικού ποσού που έχει διατεθεί για κάθε κράτος μέλος, καθώς οι μεταφορές των ποσών θα πρέπει να αρχίσουν να πραγματοποιούνται το δεύτερο μισό του Ιουλίου, εκτιμά κοινοτικός αξιωματούχος.

Μόνο η Ισπανία και η Ιταλία, ως οι κύριοι δικαιούχοι του Ταμείου, θα απορροφήσουν περί τα  20 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις.

Η αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Ιούλιο.

Εν τω μεταξύ η προθεσμία υποβολής των σχεδίων λήγει στα τέλη Απριλίου, η Επιτροπή χρειάζεται τουλάχιστον  δύο μήνες για να τα εγκρίνει και Συμβούλιο έναν επιπλέον μήνα. Οι προθεσμίες είναι ήδη ασφυκτικές, ενώ ακόμα εκκρεμεί και η ολοκλήρωση της διαδικασίας επικύρωσης της απόφασης για τους πόρους του Ταμειου Ανάκαμψης από όλες τις χώρες- μέλη. Θεωρητικά η διαδικασία αυτή θα πρέπει να έχει λήξει μέχρι το καλοκαίρι, αλλά προς το παρόν μόνον τα 17 από τα 27 κράτη- μέλη της ΕΕ έχουν επικυρώσει τη σχετική απόφαση της ΕΕ, η οποία θα της επιτρέψει να δανειστεί από τις αγορές 800 δισ. ευρώ. Εκείνο δε που θα μπορούσε να επιφέρει ακόμα μεγαλύτερη καθυστέρηση είναι το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας, το οποίο θα πρέπει να εγκρίνει την όλη διαδικασία.

Δάνεια

Οι δυσκολίες για την κάλυψη των αναγκών προχρηματοδότησης μπορεί  να  γίνουν ακόμη πιο περίπλοκες εάν διάφορες χώρες αποφασίσουν να υποβάλουν αίτηση για τα προσφερόμενα δάνεια, καθώς η Επιτροπή ενθαρρύνει  τα κράτη- μέλη να προβούν σε μία τέτοια ενέργεια για να  επωφεληθούν από τις ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης.

Σε αυτήν την περίπτωση, το απαραίτητο ποσό θα διπλασιαζόταν, εάν όλες οι χώρες σπεύσουν να επωφεληθούν από αυτά τα φθηνά δάνεια, καθώς μπορούν να ζητήσουν ως προκαταβολή  το 13% της χρηματοδότησης που τους αναλογεί.

Ο Επίτροπος  Χαν δήλωσε  σε δημοσιογράφους ότι οι πρώτες πληρωμές «πρέπει να είναι διαχειρίσιμες», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Euractiv.  Εάν δεν υπάρχουν αρκετοί πόροι για όλες τις απαιτούμενες προχρηματοδοτήσεις, θα υπάρξει διαχωρισμός των κρατών- μέλών και οι  πληρωμές θα γίνουν τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο, καθώς ο Αύγουστος είναι “νεκρός” μήνας για τις αγορές.

Δεδομένου ότι οι περισσότερες χώρες ενδέχεται να στείλουν στις Βρυξέλλες τα εθνικά τους σχέδια σχεδόν ταυτόχρονα, ο κ. Χαν εξήγησε ότι η απόφαση για το ποιος θα λάβει πρώτα τα χρήματα θα βασιστεί στα πλεονεκτήματα του κάθε εθνικού σχεδίου, πράγμα που σημαίνει ότι θα προηγηθούν οι χώρες με την καλύτερη βαθμολογία κατά την αξιολόγηση του εθνικού σχεδίου από την Επιτροπή.

Κοινοτικοί αξιωματούχοι επισήμαναν επίσης ότι ο σχετικός κανονισμός της ΕΕ για την προθεσμία υποβολής των εθνικών σχεδιών αναφέρει  την 30η Απριλίου «κατά κανόνα» και όχι ως ρητή καταληκτική ημερομηνία, πράγμα που σημαίνει ότι ορισμένες χώρες θα μπορούσαν να στείλουν τις προτάσεις τους και  πέραν αυτού του μήνα.

«Η ποιότητα είναι το πιο σημαντικό στοιχείο», ανέφερε στέλεχος  της ΕΕ στο Euractiv, εκτιμώντας ότι δεν θα τηρήσουν όλα τα κράτη μέλη την προθεσμία.

Οι χώρες που έχουν προχωρήσει περισσότερο τα εθνικά σχέδια Ανάκαμψης είναι η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία.