Με τα δεδομένα τουλάχιστον 12 μηνών λειτουργίας, δηλαδή τον Νοέμβριο του 2021, ο ΑΔΜΗΕ σχεδιάζει να επαναξιολογήσει την Αγορά Εξισορρόπησης, καθώς οι πρώτες μελέτες που διενήργησε , κατ’ εντολή της ΡΑΕ, δεν εντόπισαν εναρμονισμένες πρακτικές και στρατηγικές προσφορών, ούτε οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπήρξε χειραγώγηση κατά τους πρώτους μήνες λειτουργίας της εν λόγω Αγοράς.
Η μεγάλη άνοδος των τιμών στην Αγορά Εξισορρόπησης κυρίως του δύο πρώτους μήνες λειτουργίας της και οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν την περίοδο εκείνη, ήταν το γεγονός που ανάγκασε τη ΡΑΕ, όχι μόνον να παρέμβει ρυθμιστικά αλλά να ζητήσει από τον ΑΔΜΗΕ να εκπονήσει μελέτες για το φαινόμενο, προκειμένου να διερευνηθεί αν υπήρξε χειραγώγηση των τιμών μέσω της στρατηγικής προσφορών των συμμετεχόντων και να εισηγηθεί αυστηροποίηση των ποινών, αν το κρίνει αναγκαίο.
Σύμφωνα με την εισήγηση του ΑΔΜΗΕ, με βάση τις μελέτες, η αυστηροποίηση των ποινών δεν κρίνεται επί του παρόντος απαραίτητη. Προτείνεται όμως η επαναξιολόγηση του όλου θέματος όταν θα είναι διαθέσιμα δεδομένα τουλάχιστον 12 μηνών λειτουργίας της Αγοράς Εξισορρόπησης.
Η εισήγηση και οι μελέτες του ΑΔΜΗΕ έχουν δοθεί σε δημόσια διαβούλευση έως την Παρασκευή 7 Μαΐου.
Βασικά αντικείμενα των μελετών είναι:
- H ανάλυση του προφίλ των τιμών αποκλίσεων κατά το διάστημα Νοέμβριος 2020- Ιανουάριος 2021.
- O προσδιορισμός των παραμέτρων επιβολής χρεώσεων μη συμμόρφωσης λόγω σημαντικών αποκλίσεων σε εντολές κατανομής.
- H αξιολόγηση των υφιστάμενων παραμέτρων υπολογισμού των χρεώσεων μη συμμόρφωσης σημαντικών συστηματικών αποκλίσεων της ζήτησης.
- H παρακολούθηση συστηματικών αποκλίσεων παραγωγής των χαρτοφυλακίων ΑΠΕ.
H ανάλυση του προφίλ των αποκλίσεων, σύμφωνα με τη μελέτη, δεν δείχνει κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο, το οποίο θα μπορούσε να προβλεφθεί. Αντιθέτως η κατεύθυνση και το ύψος του μεγέθους χαρακτηρίζονται από τυχαιότητα. Η μέση διαφορά της τιμής της Αγοράς Επόμενης Ημέρας από την Τιμή Αποκλίσεων έχει κυρίως θετική τιμή με μεταβαλλόμενο μέγεθος. Οι περίοδοι εκκαθάρισης αποκλίσεων για τις οποίες η Τιμή Αποκλίσεων είναι μεγαλύτερη από την οριακή τιμή της Αγοράς Επόμενης Ημέρας δε φαίνεται να ακολουθούν κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο.
Η συχνότητα εμφάνισης της κάθε κατεύθυνσης ως κυρίαρχης δεν είναι απολύτως ισοκατανεμημένη ανά περίοδο εκκαθάρισης αποκλίσεων και μεταβάλλεται τυχαία με την πάροδο των μηνών.
Η συσχέτιση της κυρίαρχης κατεύθυνσης με την διαφορά μεταξύ Τιμής Αποκλίσεων και Οριακής Τιμής στην Αγορά Επόμενης Ημέρας δείχνει ότι η Τιμή Αποκλίσεων αποτελεί κίνητρο για την εξισορρόπηση του Συστήματος και αντικίνητρο για την επιβάρυνση των αποκλίσεων του Συστήματος. Στις περιόδους που ενεργοποιείται καθοδική Ενέργεια Εξισορρόπησης (άρα οι συνολικές αποκλίσεις του Συστήματος είναι αρνητικές), η Τιμή Αποκλίσεων είναι τις περισσότερες φορές μικρότερη από την οριακή τιμή στην Αγορά Επόμενη Ημέρας. Αντίθετα, όταν οι συνολικές αποκλίσεις του Συστήματος είναι θετικές και επομένως ενεργοποιείται ανοδική Ενέργεια Εξισορρόπησης, η Τιμή Αποκλίσεων είναι μεγαλύτερη από την οριακή τιμή στην Αγορά Επόμενης Ημέρας.
Υπάρχουν όμως και κάποια στοιχεία που δείχνουν επαναληψιμότητα και για αυτό το λόγο ο ΑΔΜΗΕ αναφέρει ότι τόσο εξαιτίας του μικρού χρονικού διαστήματος λειτουργίας της Αγοράς Εξισορρόπησης και άρα του περιορισμένου δείγματος ελέγχου, όσο και λόγω της παρατηρούμενης μεταβολής της στρατηγικής, που εφάρμοσαν οι συμμετέχοντες κατά την υποβολή των προσφορών το ίδιο χρονικό διάστημα, δεν είναι δυνατή η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
Σχετικά με τις αποκλίσεις στις τιμές κατανομής, η μελέτη του ΑΔΜΗΕ αναφέρει ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά στην πλειοψηφία τους ζημιώνονται όταν δεν ακολουθούν την εντολή κατανομής. Μάλιστα σημειώνει ότι, το Νοέμβριο του 2020 η πλειονότητα των συμμετεχόντων εμφάνισε ζημία, η οποία ενισχύθηκε τον Δεκέμβριο, ενώ τον Ιανουάριο οι ζημιές εμφανίζονται σημαντικά μειωμένες και μόνο κάποιοι από αυτούς παρουσιάζουν μικρό όφελος.
Στη μελέτη για τις αποκλίσεις στη ζήτηση ο ΑΔΜΗΕ αναφέρει ότι η συστηματική υπερδήλωση φορτίου από την πλευρά των συμμετεχόντων έχει οδηγήσει τους περισσότερους εξ αυτών σε οικονομικές απώλειες, ενώ δεν προκύπτει συσχέτιση της κατεύθυνσης των αποκλίσεων με οικονομικό όφελος αλλά ούτε και με οικονομικές ζημίες.
Για τις αποκλίσεις στο χαρτοφυλάκιο των ΑΠΕ, ο ΑΔΜΗΕ αναφέρει ότι η αγορά μεταβάλλεται δυναμικά με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων σε σχέση με τη συμπεριφορά των συμμετεχόντων και τις οικονομικές επιπτώσεις της. Από τα αποτελέσματα ωστόσο επιβεβαιώνεται η εκτίμηση πως στη νέα Αγορά Εξισορρόπησης η μεθοδολογία υπολογισμού της τιμής αποκλίσεων παρέχει κίνητρο στους συμμετέχοντες να μην προκαλούν αποκλίσεις, που επιβαρύνουν το Σύστημα.
