Η ΕΕ έχει συχνά κατηγορηθεί ότι κάνει πολύ λίγα, πολύ αργά, σε μια κρίση. Ωστόσο, η συλλογική μας απάντηση στον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19 δεν ήταν ούτε πολύ μικρή ούτε ήρθε πολύ αργά. Αντίθετα, απέδειξε τη δύναμη της τολμηρής δράσης που αναλαμβάνεται νωρίς, γράφουν σε κοινό άρθρο τους στους Financial Times ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι.
Για την καταπολέμηση της κρίσης, οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν ξοδέψει σχεδόν 1,8 τρισ. ευρώ για να βοηθήσουν οικογένειες και επιχειρήσεις. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ενεργοποιήσει ευμεγέθη νομισματική υποστήριξη για την ενίσχυση του δανεισμού. Και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέστειλε τους δημοσιονομικούς της κανόνες και, μαζί με τις κυβερνήσεις, ξεκίνησε το πρόγραμμα Next Generation, ένα σχέδιο 750 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, συνεχίζουν.
Η ανάκαμψη είναι σε καλό δρόμο. Η οικονομία της ΕΕ δεν έχει ακόμη επιστρέψει στο πριν την πανδημία μονοπάτι, αλλά θα επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα τους επόμενους μήνες. Τα δημόσια οικονομικά επίσης βελτιώνονται: η αναλογία μεταξύ δημόσιου χρέους και ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε ολόκληρη την ΕΕ έχει σταθεροποιηθεί και πρόκειται να μειωθεί το 2022.
Να κοιτάξουμε μπροστά
Παρά τις αβεβαιότητες, πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά και να αντιμετωπίσουμε τις σημαντικές μακροπρόθεσμες προκλήσεις. Οι κρίσεις του κλίματος και της βιοποικιλότητας επιδεινώνονται, ενώ οι γεωπολιτικές και στρατιωτικές εντάσεις αυξάνονται. Η τεχνολογία γίνεται όλο και μεγαλύτερης σημασίας για την ευημερία μας, ενώ ταυτόχρονα επιδεινώνει υπάρχουσες ανισότητες και δημιουργεί νέους διαχωρισμούς. Οι δημογραφικές εξελίξεις αλλάζουν βαθιά τη δομή των κοινωνιών μας. Σε όλους αυτούς τους τομείς, η ΕΕ πρέπει να ενεργήσει με τόλμη και ταχύτητα.
Στην Ιταλία και τη Γαλλία, έχουμε ήδη προχωρήσει φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για να προστατεύσουμε τους πολίτες μας και να διευρύνουμε τις ευκαιρίες που έχουν. Τώρα πρέπει να πάμε παραπέρα. Πρέπει να εμβαθύνουμε το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και να το συνδυάσουμε με επενδύσεις μεγάλης κλίμακας στην έρευνα, στις υποδομές, στην ψηφιοποίηση και στην άμυνα. Χρειαζόμαστε μια αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ για την επόμενη δεκαετία και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να την υλοποιήσουμε μέσω κοινών επενδύσεων, καταλληλότερων κανόνων και καλύτερου συντονισμού -όχι μόνο κατά τη διάρκεια κρίσεων.
Που απέτυχε το υφιστάμενο Σύμφωνο Σταθερότητας
Η δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τη δημοσιονομική πολιτική για την προστασία των ανθρώπων μας και τον μετασχηματισμό των οικονομιών μας ήταν, και παραμένει, κεντρική σε αυτή τη στρατηγική. Έτσι, μαζί με όλα τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, αφού καθορίσουμε ένα σύνολο κοινών αρχών και μακροοικονομικών στόχων, θα πρέπει στη συνέχεια να συζητήσουμε τον σωστό τρόπο μετατροπής αυτών των στόχων σε ένα λογικό νέο δημοσιονομικό πλαίσιο.
Πριν από την πανδημία, οι υφιστάμενοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ χρειάζονταν ήδη μεταρρύθμιση. Είναι πολύ περίπλοκοι, περιόρισαν τις δυνατότητες των κυβερνήσεων κατά τη διάρκεια κρίσεων και επιβάρυναν υπέρμετρα τη νομισματική πολιτική. Επίσης, απέτυχαν να παράξουν κίνητρα για την ιεράρχηση βασικών δημόσιων δαπανών για το μέλλον, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων επενδύσεων.
Θα χρειαστούμε ένα πλαίσιο αξιόπιστο, διαφανές και ικανό να συμβάλει στη συλλογική μας φιλοδοξία για μια ισχυρότερη, πιο βιώσιμη και δικαιότερη Ευρώπη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρέπει να μειώσουμε τα επίπεδα χρέους μας. Αλλά δεν μπορούμε να περιμένουμε να γίνει αυτό μέσω περισσότερων φόρων ή μη βιώσιμων περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες, ούτε μπορούμε να πνίξουμε την ανάπτυξη μέσω μη βιώσιμης δημοσιονομικής προσαρμογής.
Επενδύσεις για την ευημερία των μελλοντικών γενεών
Αντίθετα, η στρατηγική μας είναι να περιορίσουμε τις επαναλαμβανόμενες δημόσιες δαπάνες μέσω λογικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Και όπως οι κανόνες δεν πρέπει να μπαίνουν εμπόδιο στην αντίδραση απέναντι στην πανδημία, έτσι δεν πρέπει να μας εμποδίσουν να κάνουμε όλες τις απαραίτητες επενδύσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει μια διαβούλευση για τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ και υποβάλλονται ενδιαφέρουσες προτάσεις. Πρέπει να έχουμε μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών και αρκετές κρίσιμες δαπάνες για το μέλλον και τη διασφάλιση της κυριαρχίας μας. Το χρέος που αντλείται για τη χρηματοδότηση τέτοιων επενδύσεων, οι οποίες αναμφισβήτητα ωφελούν την ευημερία των μελλοντικών γενεών και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, θα πρέπει να ευνοείται από τους δημοσιονομικούς κανόνες, δεδομένου ότι οι δημόσιες δαπάνες αυτού του είδους, στην πραγματικότητα, συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους.
Το πρόγραμμα της ΕΕ Next Generation υπήρξε μια επιτυχία στην αξιολόγηση της ποιότητας των δημόσιων δαπανών και στον τρόπο χρηματοδότησής του. Προσφέρει έτσι ένα χρήσιμο οδηγό για τη μελλοντική πορεία. Νέες προτάσεις αξίζουν διεξοδικής συζήτησης, χωρίς ιδεοληψίες, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων της ΕΕ ως σύνολο.
Η επικείμενη γαλλική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ θα έχει ως στόχο την ανάπτυξη μιας κοινής στρατηγικής για το μέλλον της Ένωσης.
Η ΕΕ πρέπει να αναζωογονήσει το πνεύμα που την στο να αναλάβει δράση στην αρχή της πανδημίας το 2020. Μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική και, στη συνέχεια, ένα ενισχυμένο δημοσιονομικό πλαίσιο στην παραπάνω λογική θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στο να διασφαλίσει ότι η ΕΕ έχει τα μέσα πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες της.
