Σκηνικό πανικού επικράτησε χθες στις αγορές φυσικού αερίου, πετρελαίου και ηλεκτρισμού, με τις τιμές να ξεφεύγουν και να οδηγούνται σε νέα ρεκόρ, καθώς πληθαίνουν οι ανησυχίες για πιθανή διακοπή στις ροές αερίου, είτε σαν αποτέλεσμα κυρώσεων της Δύσης, είτε σαν αντίμετρο της Μόσχας , ή εξ αιτίας κάποιου καταστροφικού κτυπήματος στο δίκτυο των αγωγών που περνούν από την Ουκρανία.  Εν τω μεταξύ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει την ερχόμενη εβδομάδα το σχέδιο για τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, ενώ κάθε χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας- εξετάζει διεξοδικά τα έκτακτα πλάνα αντιμετώπισης ενδεχόμενης διακοπής των εξαγωγών ρωσικού αερίου.

Προς το παρόν πάντως το μεγάλο πρόβλημα είναι οι τιμές.

Ο ενεργειακός τομέας της Ρωσίας μέχρι στιγμής δεν έχει περιληφθεί στις κυρώσεις, ούτε των ΗΠΑ, ούτε της ΕΕ. Ομως χθες η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Jen Psaki δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον “ είναι πολύ  ανοικτή¨ στην επιβολή κυρώσεων στη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου της Ρωσίας, προσθέτοντας πάντως ότι πρέπει πρώτα να συνεκτιμηθεί η επίπτωση μίας τέτοιας κίνησης στις αγορές.

Μέχρι χθες το βράδυ πάντως οι ρωσικές εξαγωγές αερίου προς την Ευρώπη συνέχιζαν κανονικά. Δεν συμβαίνει το ίδιο και με το πετρέλαιο, διότι μπορεί οι Ρώσοι να θέλουν να πουλήσουν όμως οι traders έχουν σταματήσει να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο φοβούμενοι διαταραχή στις παραδόσεις, ή κυρώσεις από δυτικές κυβερνήσεις κλπ. Το αποτέλεσμα είναι η τιμή του Brent να ανέβει  προς στιγμή πάνω από τα 113 δολ/βαρέλι.

Οσον αφορά στο φυσικό αέριο, το πρωί στο συμβόλαιο ΤΤF Aπριλίου κατέρριψε νέο ρεκόρ, φθάνοντας στα 193,95 ευρώ/MWh για να διαμορφωθεί τελικώς στα 174, 000 ευρώ/MWh, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 43,005% στο κλείσιμο της ενδοημερήσιας αγοράς του ολλανδικού hub.

Tα νέα επίπεδα τιμών προς τα οποία φαίνεται να οδεύουν το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο προκαλούν ρίγη ανησυχίας στα οικονομικά επιτελεία των κυβερνήσεων, που φοβούνται νέο γύρο ακρίβειας, σφοδρότερες επιπτώσεις στον πληθωρισμό και την οικονομία και μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters,  το νέο σχέδιο της Επιτροπής δίνει έμφαση στην προμήθεια υγροποιημένων φορτίων αερίου (LNG και στο γέμισμα των αποθηκών

Στο πλαίσιο αυτό οι αποθήκες θα πρέπει να είναι πλήρης τουλάχιστον κατά 80% έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2022, εν όψει του επόμενοι χειμώνα.

Η Επιτροπή αναλαμβάνει να  συντονίσει μέτρα προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί. Στο πλαίσιο αυτό οι χώρες θα μπορούν να υποχρεώσουν τους χρήστες αποθήκευσης να συμπληρώσουν έναν ελάχιστο όγκο ή  τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς να αγοράζουν στρατηγικά αποθέματα φυσικού αερίου.

Εξετάζεται  επίσης το ενδεχόμενο οι χώρες- μέλη να πρέπει να δεσμευτούν νομικά δέσμευση  για την πλήρωση των αποθηκών αερίου ως ένα ελάχιστο επίπεδο έως τις 30 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο.

Σε πιο βραχυπρόθεσμη βάση οι Βρυξέλλες έχουν ήδη αναζητήσει LNG  από χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και η Ιαπωνία. Οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) της Ευρώπης έφτασαν σε υψηλό ρεκόρ περίπου 11 bcm τον Ιανουάριο, πράγμα που εν μέρει εξηγεί και τη σχετική αποκλιμάκωση της τιμής TTF του φυσικού αερίου (σε σχέση με τα υψηλά του Δεκεμβρίου) ως την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία δημιουργεί νέα οικονομικά και γεωπολιτικά δεδομένα για την Ευρώπη και όλο τον πλανήτη.

Το προσχέδιο της Κομισιόν, σύμφωνα με το Reuters,  αναφέρει επίσης ότι η ΕΕ θα συζητήσει τις μεσοπρόθεσμες εξελίξεις της αγοράς με μεγάλους αγοραστές φυσικού αερίου για να προσπαθήσει να αποφύγει "συγκρουσιακές πρακτικές αγοράς" που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές.

Σήμερα, οι αποθήκες φυσικού αερίου της ΕΕ είναι γεμάτες μόνον κατά 29%, περίπου 8 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από τα αντίστοιχα επίπεδα πέρυσι, με βάση τα στοιχεία της Gas Infrastructure Europe.

Η Κομισιόν δηλώνει ότι η ΕΕ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια μερική διακοπή της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου φέτος,  επικαλούμενη τα σχέδια αποθήκευσης και έκτακτης ανάγκης των χωρών σε περίπτωση διαταραχής του εφοδιασμού. Δεν απαντά όμως στο ζήτημα της τιμής, για την οποία όλοι παραδέχονται ότι η αντικατάσταση του ρωσικού αερίου από υγροποιημένο αέριο τρίτων χωρών θα φέρει υψηλότερες τιμές.

Κατά τα άλλα το σχέδιο της ΕΕ περιλαμβάνει μία σειρά από νέες πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένων στόχων για την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ταχύτερη μείωση της χρήσης ενέργειας κατά την επόμενη δεκαετία.

Οι προτάσεις θα μείωναν την εξάρτηση της ΕΕ από το φυσικό αέριο κατά 23% έως το 2030, αναφέρει το σχετικό προσχέδιο, και η Επιτροπή προτρέπει τις χώρες της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να τις εγκρίνουν γρήγορα. Προβλέπεται επίσης περισσότερη υποστήριξη για έργα πράσινου υδρογόνου, ενώ δίδεται η δυνατότητα στις χώρες- μέλη να χρησιμοποιήσουν τον τεράστιο προϋπολογισμό των γεωργικών επιδοτήσεων της ΕΕ για να χρηματοδοτήσουν την παραγωγή βιοαερίου από απόβλητα.

ΑΠΕ

Τον Ιούνιο εξάλλου αναμένονται οι προτάσεις τη ΕΕ για την ταχύτερη αδειοδότηση νέων έργων αιολικής και ηλιακής ενέργειας, ενώ θα υπάρξει ξεχωριστή πρόνοια για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες

Επιδόματα

Η Επιτροπή τέλος αναμένεται να δώσει το πράσινο φως στις χώρες- μέλη  της να φορολογήσουν τα έκτακτα κέρδη των ενεργειακών εταιρειών από τις πρόσφατες αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου και να επενδύσουν τα έσοδα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή στη στήριξη των καταναλωτών και των βιομηχανιών που πλήττονται από τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι  περισσότερες από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ χρησιμοποιούν ήδη μέτρα όπως φορολογικές ελαφρύνσεις και επιδοτήσεις λογαριασμών για να προστατεύσουν τα νοικοκυριά  και τις επιχειρήσεις από τους υψηλότερους λογαριασμούς ενέργειας, οι οποίοι έχουν εκτοξευθεί τους τελευταίους μήνες εν μέσω της ανόδου των τιμών του φυσικού αερίου.