Στο ράφι φαίνεται ότι έχουν μείνει οι δύο μηχανισμοί που συζητούνται και σχεδιάζοντας εδώ και χρόνια για τη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού, δηλαδή το πλαίσιο αποζημίωσης των μονάδων για την Εφεδρεία και την Επάρκεια Ισχύος που προσφέρουν στο σύστημα, που αν λειτουργούσαν, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ίσως να συνέβαλαν στην εξομάλυνση της αγοράς.
Πρόκειται για τον Μηχανισμό της Στρατηγικής Εφεδρείας, μέσω του οποίου η ΔΕΗ θα μπορούσε να αποζημιωθεί για τη λειτουργία των λιγνιτικών της μονάδων της και για τον Μηχανισμό Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος (CRM), που αναμένουν οι ιδιώτες επενδυτές για τη στήριξη των νέων μονάδων συνδυασμένου κύκλου με καύση φυσικού αερίου.
Ο Μηχανισμός Επάρκειας Ισχύος (CRM), μέσω μίας αποζημίωσης που προκύπτει μετά από δημοπρασίες διασφαλίζει ένα σταθερό έσοδο για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο. Δημιουργείται έτσι επενδυτική ορατότητα για τις νέες μονάδες που σχεδιάζονται, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να δώσει μία ώθηση στην διάθεση προϊόντων στην προθεσμιακή αγορά και σε άλλα εργαλεία, που σήμερα υπολειτουργούν ή είναι ανύπαρκτα, λειτουργώντας εξισορροπητικά για τις τιμές. Και τούτο διότι ορίζει μικτό περιθώριο κέρδους με ένα εύρος διακύμανσης που σε περίπτωση που ξεπεραστεί λειτουργεί clow back, επιστρέφοντας χρήματα στο σύστημα. Ανάλογος Μηχανισμός έχει εγκριθεί στην Ιταλία και έχει τεθεί σε λειτουργία την αρχή του 2022 όπως και στο Βέλγιο.
Ο Μηχανισμός Εφεδρείας αφορά κατά βάση τις λιγνιτικές και ορισμένες πετρελαϊκές μονάδες της ΔΕΗ στα νησιά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κώστας Σκρέκας σε πρόσφατη ανακοίνωσή του, όπως και στην ομιλία του στη Βουλή χθες παραδέχθηκε ότι στο χρονικό διάστημα μεταξύ 5-7 Μαρτίου χρειάστηκε να επιστρατευτούν όλες οι λιγνιτικές μονάδες που έχουν απομείνει, προκειμένου να αντιμετωπιστούν βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι μείωσης των αποθεμάτων φυσικού αερίου της χώρας, λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της γενικότερης κρίσης που αυτή προκάλεσε».
Η χρησιμότητα των λιγνιτικών μονάδων αναδείχθηκε με τον πιο εμφατικό τρόπο την περίοδο αυτή, της πλήρους αβεβαιότητας για τις εξελίξεις με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ανησυχία μήπως κοπεί η ροή του αερίου. Αλλωστε, παρά το το “Fit for 55”, όλες οι χώρες της ΕΕ διατηρούν τις εφεδρείες τους και μάλιστα ορισμένες, όπως η Γερμανία, η οποία κατά τα άλλα πρωτοστατεί στην πράσινη ρητορεία, όχι μόνον αυξάνει τώρα τη χρήση των ανθρακικών μονάδων λόγω της προσπάθειας ταχύτερης απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, αλλά και στην πρώτη φάση της ενεργειακής κρίσης, δηλαδή από το καλοκαίρι και μετά, έχει επιστρέψει στον άνθρακα, για να αποφύγει τα υψηλές τιμές του φυσικού αερίου.
Στην Ελλάδα όμως φαίνεται ότι τα πράγματα κινούνται διαφορετικά. Όπως δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κώστας Σκρέκας χθες στη Βουλή οι λιγνιτικές μονάδες δεν λειτουργούν πλήρως, διότι το μεταβλητό κόστος τους είναι 215 € ανά μεγαβατώρα, έναντι 153 € ανά μεγαβατώρα των μονάδων φυσικού αερίου. Με ποιές τιμές αερίου ΤΤF “βγαίνει” το 153 ευρώ/MWh , ο υπουργός δεν αποκάλυψε, ούτε εξήγησε γιατί οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρισμού εκινούντο επί τόσο καιρό πάνω από τα 250 ευρώ/ MWh και τώρα πάνω από τα 300 ευρώ/MWh
To ζήτημα είναι ότι αν τους προηγούμενους μήνες είχε εγκριθεί από τη ΡΑΕ η ειδική μελέτη επάρκειας που εκπόνησε από τον ΑΔΜΗΕ και είχε κοινοποιηθεί εγκαίρως στην Ευρωπαική Επιτροπή, τότε ο Μηχανισμός Στρατηγικής Εφεδρείας θα είχε τεθεί σε λειτουργία στις αρχές του 2022, όπως αρχικά προβλεπόταν. Μέσω του Μηχανισμού η ΔΕΗ θα αποζημιωνόταν για τις λιγνιτικές μονάδες που θα βρίσκονταν στη δικαιοδοσία του ΑΔΜΗΕ για να λειτουργήσουν όποτε το σύστημα αντιμετωπίζει προβλήματα επάρκειας.
‘Ομως το υπουργείο Περιβάλλοντος -Ενέργειας φαίνεται να έχει παγώσει την προώθηση και των δύο μηχανισμών, ενδεχομένως για λόγους πολιτικούς, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς.
Εν τω μεταξύ, η χρήση λιγνιτικών μονάδων στο σύστημα παραμένει σχετικά αυξημένη, καθώς για σήμερα η συμμετοχή τους στο ενεργειακό μείγμα φθάνει 16,7%. Πριν τις τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία, το μερίδιο τους στο μείγμα δεν ξεπερνούσε το 7-8%. Οσο για τη μέση τιμή ηλεκτρισμού στην Αγορά Επόμενης Ημέρας διαμορφώνεται στα 313,25 ευρώ/MWh (-10%), με τις μονάδες φυσικού αερίου να συμμετέχουν στο 39,5% του μείγματος και τις ΑΠΕ στο 27%, ενώ οι εξαγωγές μειώθηκαν στο 9,3%. Η τιμή TTF του φυσικού αερίου στις παραδόσεις Απριλίου συνέχισε να υποχωρεί και έκλεισε κατά 14,678% χαμηλότερα, στα 133 ευρώ/MWh
