Η μεταφορά ισραηλινού αερίου στην Ευρώπη μέσω αγωγού από την Τουρκία επανέρχεται ως εναλλακτική στο προσκήνιο, λίγες ημέρες μετά τις δηλώσεις της υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νόουλαντ, η οποία τάχθηκε κατά της μεταφοράς του αερίου της ΝΑ Μεσογείου μέσω αγωγών αλλά και δύο μόλις ημέρες μετά τη τριμερή συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας- Ισραήλ- στην Ιερουσαλήμ.
Oι δηλώσεις της κας Νόουλαντ, η οποία προέταξε τη μεταφορά υγροποιημένου αερίου (LNG)ως τη μόνη λύση, ερμηνεύτηκε ως ένα ράπισμα προς το πρότζεκτ EastMed, τον αγωγό που σχεδιάζεται να μεταφέρει ισραηλινό και κυπριακό αέριο στην Ευρώπη, μέσω Ελλάδος.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι και ειδικοί εκτιμούν πλέον ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να κατασκευάσει έναν ή περισσότερους αγωγούς, ενδεχομένως μέσω Ελλάδας ή Τουρκίας, ή να αυξήσει την ποσότητα φυσικού αερίου που διοχετεύεται στην Αίγυπτο για να υγροποιηθεί και στη συνέχεια να εξαχθεί ως LNG, σύμφωνα με δημοσιεύματα μετά τις δηλώσεις της Ισραηλινής υπουργού Ενέργειας Καρίν Ελχαράρ στη Γαλλική ‘Ενωση Δημοσιογράφων που ασχολούνται με θέματα ‘Αμυνας.
«Έχουμε την ικανότητα και θα προσπαθήσουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε», είπε η κα Ελχαράρ, αναφερόμενη στις δυνατότητες πωλήσεων φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Οι εξαγωγές του ισραηλινού αερίου μέσω αγωγού από τα εδάφη της Τουρκίας, ήταν πρόταση που υπήρχε στο παρελθόν αλλά είχε “παγώσει” τα προηγούμενα χρόνια, όσο διαρκούσε και ο “πάγος” στις σχέσεις Τελ Αβίβ- ‘Αγκυρας. Στην τουρκική διαδρομή, η οποία αρχικώς είχε στηριχθεί από τις ΗΠΑ, είχε αντιταχθεί κατηγορηματικά η Κύπρος και βέβαια και η Ελλάδα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία όμως άλλαξε τα δεδομένα.
Η επαναπροσέγγιση Τουρκίας- Ισραήλ, μετά από περίπου 10 χρόνια ρήξης, αποτυπώνεται και στο ανανεωμένο ενδιαφέρον της ‘Αγκυρας για έναν αγωγό από τα τουρκικά εδάφη. Ας σημειωθεί ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια η ¨Αγκυρα εξέφραζε την πλήρη αντίθεσή της στο πρότζεκτ για τον EastMed.
Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ και πλέον βουλευτή της αντιπολίτευσης Yuval Steinitz ένας αγωγός προς την Τουρκία θα κόστιζε 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια και θα χρειαζόταν δύο έως τρία χρόνια για να κατασκευαστεί.
Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας αναμένεται στο Ισραήλ τις επόμενες εβδομάδες
Σε πρώτη φάση πάντως, ως πιο άμεση και γρήγορη λύση για την εξαγωγή ισραηλινού αερίου στην Ευρώπη φαίνεται πως προκρίνεται η αύξηση των εξαγωγών στην Αίγυπτο, απ’ όπου το αέριο μπορεί να εξαχθεί ως υγροποιημένο
Σύμφωνα με το Euractiv, που επικαλείται δηλώσεις του κ. Steinitz, το Ισραήλ θα μπορούσε να εξάγει μέσω Ελλάδας, Τουρκίας και Αιγύπτου ταυτόχρονα, επειδή έχει «αρκετό φυσικό αέριο για εξαγωγή μέσω των τριών καναλιών». Κατά τον πρώην υπουργό, για τον EastMed δεν έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση, ένα έργο το οποίο εκτιμά ότι θα κοστίσει περί τα 6 δισ. δολάρια και ότι θα χρειαστούν περίπου τέσσερα χρόνια για να ολοκληρωθεί.
Αναλυτές θεωρούν ότι το Ισραήλ προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. “Το Τελ Αβίβ συνεχώς συνομιλεί με τις δύο πλευρές, διαβεβαιώνοντάς ότι η μία λύση δεν έρχεται σε βάρος της άλλης” δήλωσε ο Elai Rettig, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Bar-Ilan του Τελ Αβίβ, επισημαίνοντας ότι η χώρα του θα πρέπει να βαδίσει προσεκτικά ανάμεσα στις περιφερειακές συμμαχίες που επιθυμεί να διατηρήσει και να ενισχύσει.
“Ο πόλεμος στην Ουκρανία πρόκειται να αλλάξει τη δομή τόσο της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας όσο και της αντίστοιχης αγοράς της Μέσης Ανατολής», είχε δηλώσει ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Yair Lapid μετά από πρόσφατη επίσκεψη στην Αθήνα.
Παρότι οι χώρες της ΕΕ προς το παρόν εμφανίζονται διχασμένες σχετικά με το πόσο γρήγορα θα απεξαρτηθούν από τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους, εν τούτοις έχουν συμφωνήσει να το πράξουν "το συντομότερο δυνατό". Σύμφωνα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η ΕΕ ελπίζει ότι ως το 2027 θα έχει καταργήσει σταδιακά την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Πρακτικά η απόφαση αυτή σημαίνει ότι η Ευρώπη θα πρέπει να αντικαταστήσει ποσοστό άνω του 40% των συνολικών εισαγωγών αερίου, με φυσικό αέριο από άλλες χώρες, εκτός Ρωσίας. Στο πλαίσιο αυτό αναζητούνται από παντού πρόσθετες ποσότητες αερίου και επανεξετάζονται όλα τα σχέδια.
Ταυτόχρονα η Ευρώπη διατηρεί τους στόχους για το Κλίμα και μάλιστα προσπαθεί να επιταχύνει τους βηματισμούς της για την πλήρη απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του αερίου, πράγμα που καθιστά ακόμα δυσκολότερη τη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης για μεγάλες και κοστοβόρες υποδομές.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την πρόσφατη συνάντηση, μόλις την περασμένη Δευτέρα 11 Απριλίου, του υπουργού Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κώστα Σκρέκα με τους ομολόγους του του Ισραήλ και της Κύπρου, την κα Ελχαράρ και την κα Νατάσα Πηλείδου η έμφαση δόθηκε στο ενδεχόμενο μεταφοράς του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου ως LNG από τις εγκαταστάσεις υγροποίησης της Αιγύπτου
Οι δύο σταθμοί LNG της Αιγύπτου , στη Δαμιέτα και στο Ίντκου, θεωρείται πάντως ότι δεν διαθέτουν το απαιτούμενο δυναμικό για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η δημιουργία ενός νέου σταθμού LNG στην Κύπρο.
