Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια ενεργειακή κρίση γενεών καθώς πλησιάζει τον χειμώνα. Ένα έλλειμμα 150 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου -καθόσον η Ρωσία δεν θα παραδώσει προς Δυσμάς φέτος λόγω του πολέμου στην Ουκρανία- έχει οδηγήσει τις χώρες της ΕΕ να προσπαθούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις και να περιορίσουν τις επιπτώσεις.
Κι ενώ ο γνωστός μας Σόϊμπλε επιδίδεται σε φληναφήματα καλώντας τους συμπατριώτες του να φορέσουν πουλόβερ, οι Ρώσοι την ίδια ώρα, που δεν έχουν και πολλά να καυχηθούν, παίρνουν ό,τι μπορούν. Τα τρολ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δημοσιεύουν βίντεο, που προορίζονται για το ευρωπαϊκό κοινό και δείχνουν τις σόμπες υγραερίου να καίνε για μέρες, λέγοντας ότι αυτό που μπορεί να κοστίσει εκατοντάδες ευρώ στο Βερολίνο ή στο Παρίσι το χειμώνα που έρχεται κοστίζει μόλις μερικά ρούβλια στη Μόσχα… Ο εμπαιγμός μπορεί να είναι παιδαριώδης, αλλά υπονοεί μια βαθύτερη αλήθεια: ότι ο οικονομικός πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Δύσης βρίσκεται σε μια ευαίσθητη στιγμή. Ενώ η Ευρώπη πλησιάζει στα πρόθυρα μιας βαθιάς ύφεσης, η οικονομική κατάσταση στη Ρωσία, μάλλον, δείχνει να βελτιώνεται, επί του παρόντος τουλάχιστον.
Οι δυτικές κυρώσεις, που ξεκίνησαν ως απάντηση στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, έχουν πλήξει κατά βάση τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Ρωσίας και όχι τις άμεσες. Ο αποκλεισμός της 9ης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου από την πρόσβαση σε ξένη τεχνολογία και τεχνογνωσία έχει μειώσει το αναπτυξιακό δυναμικό της κατά το ήμισυ, σύμφωνα με τις προβλέψεις. Η παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, η πηγή ζωής της ρωσικής οικονομίας, είναι περίπου 3% χαμηλότερη από ότι ήταν πριν από την εισβολή και ενδέχεται να μειωθεί περαιτέρω μόλις τεθούν σε ισχύ τα ευρωπαϊκά εμπάργκο στην αλλαγή του έτους. Τους πρώτους έξι μήνες του πολέμου περίπου 250.000 έως 500.000 Ρώσοι εγκατέλειψαν τη χώρα, υπολογίζει ο Λίαμ Πιτς της Capital Economics, μιας εταιρείας συμβούλων. Πολλοί, σημειώνει, ωστόσο, ήταν μορφωμένοι και καλοπληρωμένοι.
Ας δούμε και μια άλλη τεράστια οικονομία, αυτήν της Κίνας. Το 1988 ο Πολ Κρούγκμαν, ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος, έγραψε ότι ήταν «αρκετά πιθανό» ο κόσμος σύντομα να απομακρυνθεί από τις ελεύθερα κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες. Αντίθετα, οι κυβερνήσεις θα υιοθετούσαν ένα σύστημα «ευρέων ζωνών-στόχων», υποσχόμενες να σταματήσουν τα νομίσματά τους να περιφέρονται πολύ πάνω ή κάτω από μια σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία.
Έκανε λάθος, πιθανόν τότε, κατ' απόλυτη έννοια, αλλά μια εκδοχή αυτού του μέλλοντος μπορεί να δει κανείς στην Κίνα. Κάθε πρωί η κεντρική της τράπεζα ορίζει μια συναλλαγματική ισοτιμία για το γιουάν, γνωστή ως «διόρθωση». Το νόμισμα της Κίνας μπορεί να κυμαίνεται 2% πάνω ή κάτω από αυτό το επιτόκιο κάθε μέρα. Η ζώνη είναι στενότερη από ότι περίμενε, ίσως, ο Κρούγκμαν και το μέσο της επιτόκιο κινείται κάθε πρωί με διακριτά βήματα. Ωστόσο, είναι αρκετά παρόμοιο με αυτό που οι οικονομολόγοι στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου το έχουν αποκαλέσει «κινούμενο σύστημα ζωνών Κρούγκμαν» σε σχήμα σκάλας.
