Η εφαρμογή του ιβηρικού μοντέλου με κάποιες “γαλλικές παραλλαγές” αλλά και στοιχεία από τον ελληνικό μηχανισμό θα μπορούσε να φέρει χαμηλότερες τιμές στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού χωρίς να επιβαρύνει τα δημοσιονομικά της χώρας, υποστηρίζουν εκπρόσωποι της βιομηχανίας, επαναφέροντας στο προσκήνιο τη θέσπιση πλαφόν στο φυσικό αέριο ηλεκτροπαραγωγής, εν όψει και της επικείμενης συνάντησης των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ.
Η πρόταση ουσιαστικά εστιάζεται σε ένα σύστημα με πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου ηλεκτροπαραγωγής αλλά και διατήρηση του πλαφόν που υπάρχει σήμερα για τις φθηνότερες τεχνολογίες ηλεκτρισμού, τις ΑΠΕ, τον λιγνίτη και τα μεγάλα υδροηλεκτρικά. Το πλαφόν στο φυσικό αέριο θα πρέπει να οριοθετείται σε επίπεδα τέτοια που να μην ευνοεί την αύξηση της κατανάλωσης, όπως έχει επισημάνει η Γαλλία στην πρότασή της, ταυτόχρονα όμως να διατηρεί σε σχετικά χαμηλό επίπεδο τις τιμές χονδρικής ηλεκτρισμού, οι οποίες ως γνωστόν διαμορφώνονται από τις προσφορές των οριακών μονάδων, δηλαδή των μονάδων καύσης φυσικού αερίου. Η διαφορά ανάμεσα στο πλαφόν και τη χρηματιστηριακή τιμή του αερίου θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από την παρακράτηση εσόδων των υπόλοιπων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, όπως γίνεται σήμερα με το ελληνικό μηχανισμό, ώστε το δημοσιονομικό κόστος να περιοριστεί ή και να εξαλειφθεί, σύμφωνα με πρόταση κύκλων της βιομηχανίας.
Το θέμα επανέρχεται στην επικαιρότητα καθώς στις 24 Νοεμβρίου συνεδριάζει εκτάκτως το Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, με τις τιμές να αποτελούν ένα από τα κορυφαία θέματα στην ατζέντας. Ας σημειωθεί ότι στα συμπεράσματα της πρόσφατης συνόδου κορυφής, είχε συμπεριληφθεί αίτημα προς την Κομισιόν να εξετάσει τη γαλλική πρόταση για την αποσύνδεση των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από την χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου (TTF).
Η γαλλική πρόταση αποτελεί μία παραλλαγή του λεγόμενου «Ιβηρικού μοντέλου». Διαφοροποιείται ως προς το σύστημα που εφαρμόζουν η Ισπανία και η Πορτογαλία, κυρίως ως προς τον τρόπο διαμόρφωσης της τιμής του φυσικού αερίου, πάνω από την οποία θα επιδοτούνται οι παραγωγοί μονάδων με καύσιμο το φυσικό αέριο, προκειμένου να προσαρμόζουν τις προσφορές τους σε χαμηλότερα επίπεδα και οι τιμές στη χονδρεμπορική αγορά να μειώνονται οριζόντια για όλους τους προμηθευτές. Επίσης η Γαλλία τονίζει ότι η επιλογή της ανώτατης τιμής πρέπει να είναι τέτοια, που να μην αυξάνει την κατανάλωση αερίου και να μην αλλάζει η σειρά κατάταξης των μονάδων.
Στο ιβηρικό μοντέλο, ο κρατικός προϋπολογισμός είναι αυτός που χρηματοδοτεί τη διαφορά ανάμεσα στην διοικητικά οριζόμενη ανώτατη τιμή, δηλαδή το πλαφόν στο φυσικό αέριο και τη χρηματιστηριακή τιμή TTF. Δεδομένης όμως της δυνατότητας που δίνει πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επιβολή πλαφόν στις λεγόμενες υπο-οριακές τεχνολογίες, δηλαδή στις φθηνότερες μορφές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, θα μπορούσε μεγάλο μέρος -ενδεχομένως και το σύνολο-αυτής της διαφοράς να χρηματοδοτηθεί μέσω το υφιστάμενου ελληνικού μηχανισμού της παρακράτησης εσόδων από τους λοιπούς παραγωγούς.
Ωστόσο, παρά τις προτάσεις, οριστικές αποφάσεις για το πλαφόν στο φυσικό αέριο ηλεκτροπαραγωγής είναι δύσκολο να ληφθούν στην επερχόμενη σύνοδο. Ήδη έχει οριστεί νέα συνάντηση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ για τις 19 Δεκεμβρίου, ενώ χθες ανώτατο στέλεχος της Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν δήλωσε ότι ο διαχωρισμός της χρηματιστηριακής τιμής του αερίου από τη χονδρική τιμή ηλεκτρισμού χρειάζεται σε βάθος μεταρρυθμίσεις για να επιτευχθεί, παραπέμποντας τις όποιες αλλαγές για μετά τον Φεβουάριο του 2023, επί της ουσίας δηλαδή στις ευρωπαϊκές καλένδες.
Εν τω μεταξύ, η τιμή TTF του φυσικού αερίου για τις παραδόσεις Δεκεμβρίου αυξήθηκε κατά 6,856 % στην ενδοημερήσια αγορά του ολλανδικού hub και έκλεισε στα 121,5 ευρώ/MWh. Oσό για τη χονδρική τιμή ηλεκτρισμού στην ελληνική αγορά, διατήρησε για ακόμα μία ημέρα τα πρωτεία στην ακρίβεια, καθώς διαμορφώνεται σήμερα στα 274,07 ευρώ/ MWh, μετά από μία άνοδο κατά 5,8%.